Việt Nam có loại cây được ví như "máy lọc không khí tự nhiên": Giá rẻ, dễ mua, NASA còn phải khuyên trồng

Trong bối cảnh chất lượng không khí tại nhiều đô thị lớn liên tục ở ngưỡng kém, đặc biệt là Hà Nội nhiều ngày qua với những ngày chỉ số AQI luôn ở mức xấu, rất xấu, nhu cầu tìm kiếm giải pháp cải thiện môi trường sống trong nhà của các gia đình đang tăng mạnh. Bên cạnh các thiết bị lọc khí chuyên dụng, một loài cây quen thuộc lại bất ngờ được nhắc tới nhiều. Đó chính là cây lan ý. 

Lan ý được đánh giá là loại cây cảnh giá rẻ, dễ trồng nhưng sở hữu khả năng làm sạch không khí khiến nhiều người bất ngờ. Thậm chí, loài cây này còn thường xuyên có mặt trong danh sách của NASA.

Lan ý – loài cây có khả năng “ăn sạch” khí độc

Lan ý (Spathiphyllum), còn được gọi là huệ hòa bình, thuộc nhóm cây cảnh phổ biến nhất tại Việt Nam. Cây có ngoại hình thanh nhã, lá xanh đậm và bông trắng, thường được dùng để trang trí bàn làm việc, phòng khách, phòng ngủ hoặc những góc nhà thiếu sáng. Tuy nhiên, giá trị lớn nhất của lan ý không chỉ nằm ở tính thẩm mỹ mà nằm ở khả năng lọc không khí tự nhiên – điều mà theo các chuyên gia, nhiều gia đình vẫn chưa khai thác hết.

Theo kết quả nghiên cứu từng được NASA công bố trong chương trình Clean Air Study, lan ý nằm trong nhóm những loài cây có khả năng loại bỏ các chất bay hơi hữu cơ (VOCs) phổ biến nhất trong nhà như formaldehyde, benzene, trichloroethylene, xylene và ammonia.

Đây là những khí độc phát sinh từ sơn tường, đồ nội thất, chất tẩy rửa, vật liệu xây dựng hay thậm chí khói thuốc lá. Việc tiếp xúc lâu dài với VOCs có thể gây kích ứng mắt – mũi – họng, đau đầu, chóng mặt và làm tăng nguy cơ bệnh đường hô hấp.

Nhờ cấu tạo lá rộng, khả năng hấp thu mạnh mẽ qua khí khổng và tốc độ transpiration (bốc hơi nước) cao, lan ý có thể giữ lại một phần bụi mịn lơ lửng trong không gian kín. Cây càng lớn, tán lá càng dày thì khả năng này càng tăng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các loài cây có lá bóng, bản rộng như lan ý thường giúp “giam” bụi tốt hơn so với các loài lá nhỏ.

Không chỉ lọc khí, lan ý còn được đánh giá là một trong số ít loài cây cảnh thải oxy vào ban đêm, nhờ hoạt động trao đổi khí CAM yếu. Điều này khiến lan ý trở thành lựa chọn không tồi cho phòng ngủ – nơi nhiều người e ngại đặt cây xanh vì lo cây hút oxy khi ngủ.

Giá rẻ, dễ chăm – phù hợp với mọi gia đình

Một điểm cộng lớn khiến lan ý trở thành “ngôi sao mới” trong các bài chia sẻ về cải thiện chất lượng không khí tại gia đình là tính dễ chăm sóc. Cây có thể sống tốt trong môi trường thiếu sáng, chỉ cần tưới 2–3 lần mỗi tuần, phù hợp với nhà chung cư, văn phòng hoặc các không gian kín.

Giá bán lan ý cũng rất phải chăng: Một chậu kích cỡ nhỏ đến trung bình chỉ từ vài chục đến hơn một trăm nghìn đồng, tùy giống và kích thước. So với chi phí của máy lọc không khí – thường từ 3 đến 10 triệu đồng – lan ý là lựa chọn tiết kiệm, dễ tiếp cận hơn rất nhiều, nhất là với sinh viên và hộ gia đình trẻ.

Tuy vậy, các chuyên gia nhấn mạnh rằng cây xanh không thể thay thế hoàn toàn máy lọc không khí, bởi tốc độ lọc của cây chậm hơn nhiều so với tốc độ trao đổi khí trong phòng. Lan ý chỉ nên được coi là giải pháp bổ trợ, giúp giảm nhẹ các chất ô nhiễm trong nhà và tăng cảm giác dễ chịu, thư giãn cho không gian sống.

Để phát huy tác dụng lọc khí, lan ý nên được đặt ở các vị trí dễ phát sinh khí độc hoặc bụi như gần cửa, cạnh tủ gỗ, gần nơi đặt máy tính, cạnh sofa hoặc trong phòng ngủ. Cây ưa độ ẩm cao nên trong những ngày thời tiết hanh khô, có thể phun sương nhẹ để cây giữ độ bóng và hoạt động trao đổi khí hiệu quả.

Lá lan ý khá rộng nên dễ bám bụi, việc lau lá định kỳ 1–2 lần/tuần là rất quan trọng. Nếu bụi bám quá dày, hiệu quả quang hợp và hấp thu khí độc sẽ giảm đáng kể.

Những loại cây mang tác dụng lọc bụi khác

Dù lan ý được mệnh danh là một trong những cây lọc khí mạnh nhất, nhiều nghiên cứu và nguồn quốc tế khác cũng liệt kê một số loại cây có tác dụng tương tự:

Lưỡi hổ (Sansevieria / Dracaena trifasciata)

Được NASA nhắc tới nhiều trong các nghiên cứu về cây lọc không khí. Lưỡi hổ hấp thu formaldehyde khá tốt và đặc biệt là nhả oxy vào ban đêm, giúp không gian kín trở nên dễ chịu hơn. Cây cực kỳ dễ sống, gần như không cần chăm nhiều.

Dây nhện (Spider Plant – Chlorophytum comosum)

Một trong những loài cây hiệu quả nhất trong việc giảm formaldehyde. Với hệ lá rủ và mảnh, dây nhện còn có khả năng “bẫy” bụi lơ lửng. Loài cây này sống khỏe trong điều kiện thiếu sáng, rất phù hợp với chung cư.

Dương xỉ Mỹ (Boston Fern)

Tán lá rậm giúp giữ bụi cực tốt. Ngoài ra, dương xỉ còn giúp tăng độ ẩm trong phòng – một yếu tố quan trọng đối với nhà sử dụng điều hòa nhiều.

Nha đam (Aloe Vera)

Hấp thu benzene, formaldehyde và một số VOCs khác. Cây nhỏ, giá rẻ, dễ trồng và phù hợp để đặt trên bàn làm việc hay kệ cửa sổ.

Các loại cây khác cũng mang lại tác dụng lọc không khí (Ảnh minh họa)

Một số chuyên gia cho rằng hiệu quả lọc khí của cây phụ thuộc vào diện tích tán lá, kích thước cây và mật độ cây trong không gian. Vì vậy, thay vì trồng một chậu lớn, nhiều gia đình chọn kết hợp lan ý cùng dây nhện, lưỡi hổ hoặc dương xỉ để tạo “mạng lưới xanh” trong nhà, giúp hấp thu khí độc đồng đều hơn.