Tượng 12 con giáp: Không phải cứ khỏa thân là mang ý nghĩa phồn thực!

Ngay sau khi loạt tượng 12 con giáp khỏa thân lộ những bộ phận nhạy cảm tại khu du lịch Hòn Dáu (Hải Phòng) khiến dư luận phản ứng gay gắt, nhiều ý kiến tranh cãi trái chiều. Trong đó, đa phần cho rằng các bức tượng dung tục, phản cảm chưa phù hợp với thuần phong mỹ tục.

Nghệ thuật và bệnh hoạn cách nhau 1 sợi chỉ

Chia sẻ quan điểm của mình với PV báo điện tử Infonet về bộ tượng 12 con giáp khỏa thân đầu thú mình người ở khu du lịch Hòn Dáu đang gây tranh cãi trong mấy ngày nay, họa sĩ Vũ Tuyên cho rằng, nghệ thuật điêu khắc tượng khỏa thân có nguồn gốc xuất xứ từ Hy Lạp cổ đại, đặc biệt phát triển trong thời kỳ Phục hưng. Trong quá trình phát triển, tượng khỏa thân luôn đại diện cho tính năng động và trật tự của xã hội Âu – Mỹ. Khắp các quốc gia châu Âu, ở bất cứ đâu cũng thấy nhiều vô kể những bức tượng khỏa thân. Nhưng một điểm chung đó là tượng khỏa thân của phụ nữ thì không phô bày bộ phận nhạy cảm, còn tượng của đàn ông thì lại thoải mái hơn.

“Tôi có nhìn qua hình ảnh về bộ tượng 12 con giáp khỏa thân nên cũng hơi khó để có thể đánh giá toàn diện, bởi vì nhìn về nghệ thuật, nhất là điêu khắc không gian phải nhìn trực tiếp. Nhưng về cơ bản nhìn qua tôi vẫn chưa thực sự ưng ý với bộ tượng này của tác giả. Ấn tượng ban đầu đập vào mắt không được phiêu lắm, đúng là tác giả làm rất công phu, nhưng hơi cứng, chưa tới, ngay cả bố cục cũng làm hỏng ý tưởng” – họa sĩ Vũ Tuyên nói.

Theo họa sỹ Vũ Tuyên, ý tưởng tượng đầu thú mình người thực ra không mới vì nó đã có từ rất lâu rồi. Hơn bốn ngàn năm trước, là bức tượng nhân sư nổi tiếng trên cao nguyên Giza của Ai Cập là một ví dụ. Tuy nhiên, rất khó để có thể định vị được ý tưởng của tác giả là từ đâu, hoặc có thể từ chính tác giả vì ý tưởng nghệ thuật là vô cùng. Đây cũng như một sự ẩn dụ so sánh, có những con vật đc coi có sự sống như con người hay thể hiện sự bình đẳng, thông qua những chi tiết cường điệu, cách điệu để cho thấy sự sinh động của con vật, nhưng về cơ bản thì bộ tượng 12 con giáp khỏa thân đầu thú mình người ở Hòn Dáu chưa thể hiện ra hẳn một trường phái nào cả.

Hiện tại bộ tượng đã được chữa cháy bằng những loại hoa quả, dây leo che đi vùng nhạy cảm một cách nham nhở

Họa sĩ Vũ Tuyên cho rằng: “Trong nghệ thuật, người nghệ sĩ có quyền sáng tác thoải mái nhưng phải tùy nơi, tùy đối tượng. Đây là nơi tham quan nhiều trẻ em mà để bộ tượng này ở đó thì thực sự không hay.

Nếu nói đúng ra thì bộ tượng mang ý nghĩa phồn thực trên chưa hẳn là phồn thực. Phồn thực là đưa con người về với bản năng, nhưng trong nghệ thuật thì đó là thể hiện sự tinh tế một cách khéo léo, tế nhị. Không phải cứ bỏ hết quần áo là phồn thực”.

Ý nghĩa phồn thực, đó là sự ca ngợi vẻ đẹp của mỗi một hình thể, điển hình như thời Phục hưng, cơ thể cũng khỏa thân nhưng tinh tế, con người là con người, không ghép vào con vật khác. Nghệ thuật Phục hưng sử dụng lối điêu khắc tinh tế về tỷ lệ, cơ thể, tư thế, gợi cho người xem có sức sống và rất đẹp.

“Nghệ thuật điêu khắc khỏa thân, nếu làm không khéo thì rất dễ gây cảm giác ghê sợ, trần tục và như một thứ bệnh hoạn, thô thiển. Nghệ thuật cần sáng tạo nhưng sáng tạo không khéo thì rất nguy hiểm” – họa sĩ Vũ Tuyên chia sẻ.

Khi cái sự thực được ghi lại bằng cảm xúc, tài năng của nghệ sĩ, được thổi hồn tạo cảm xúc nghệ thuật, tạo cái đẹp rung động thì đó là nghệ thuật. Nhưng ngược lại, sự khỏa thân được thổi vào cái đẹp thể xác, trần trụi, dung tục, bệnh hoạn thì ranh giới giữa nghệ thuật và dung tục đã bị phá tan.

Nghệ thuật nên được ủng hộ nhưng cần giới hạn đối tượng

Họa sĩ Vũ Tuyên cũng có những ý kiến về nghệ thuật và phản cảm. Nếu nói về khoảng cách để phân biệt ra thì thực sự rất khó. Nghệ thuật làm nổi lên cảm xúc của cái đẹp đó chỉ có những người nghệ sĩ làm ra và công chúng đón nhận. Nếu người nghệ sĩ không phân định rõ và làm một cách khéo léo thì ranh giới giữa đẹp nghệ thuật với cái dung tục lại rất gần nhau.

Cụ thể như bộ tượng 12 con giáp trên, họa sĩ cho rằng nếu như bộ tượng được đặt vào một không gian khác thì câu chuyện sẽ khác đi rất nhiều. Ví dụ được đặt ở một công viên tình yêu chẳng hạn, lúc đó có thể tác giả muốn nói về phần nào đó trong tình yêu thì nên bỏ qua sự toan tính để yêu bản năng như thú thì lại mang ý nghĩa rất đẹp. Nhưng khi để một không gian khác thì ý nghĩa không còn thế nữa. Ví dụ, ở khu du lịch Hòn Dáu là nơi trẻ em đi qua lại nhiều, lúc đó để trẻ em nhìn thì có thể các cháu lại có suy nghĩ con người lại không khác gì con thú.

Gương mặt các con giáp đem ghép vào tượng khỏa thân không thể hiện rõ trường phái nào

“Bản thân tôi không muốn đánh giá về nghệ thuật hay dung tục hay không vì nghệ thuật khó đánh giá, vì nghệ thuật là sáng tạo. Khi người ta chưa làm nó đẹp, chưa thổi hồn được cho nó nhưng họ đã làm ra một cái sáng tạo, mà đó là điều cần nhất ở làm nghệ thuật. Thiết nghĩ, nếu như bộ tượng đặt ở một nơi khác, dành cho người lớn, dành cho ý nghĩa về tình yêu, thể xác, giới tính thì cũng được. Chứ riêng tôi đánh giá việc chữa cháy bằng cách mặc thêm quần áo khá buồn cười” – Họa sĩ Vũ Tuyên cho biết.

Về nghệ thuật khỏa thân, cá nhân họa sĩ cho biết những bộ phận nhạy cảm nên làm một cách tinh tế, tế nhị. Còn khỏa thân thì cũng có thể nên công bố cho công chúng. Việc này nên ủng hộ nhưng nên giới hạn về lứa tuổi, không gian và đối tượng cụ thể, có thể là lứa tuổi 18+ đã đủ hiểu biết về cơ thể. Nghệ thuật thì không nên giấu đi, nhất là nghệ thuật phồn thực có những lời khuyên con người nên buông bỏ cái vỏ bọc bề ngoài để trở về sống với bản năng, tránh giả tạo, giả dối.

Theo họa sĩ Vũ Tuyên, bộ tượng 12 con giáp nên ghép thêm các chi tiết phụ họa vào một cách khéo léo để che một vài bộ phận như một dây leo đang leo lên che khéo léo bộ phận nhạy cảm. Hoặc là nên để nguyên và để ở một nơi khác có giới hạn độ tuổi cụ thể.

“Có thể coi như đây là 1 bài học cho tác giả về sự sáng tạo và chiêm nghiệm về quần chúng. Tác giả cũng nên tạo tư thế sinh động để có cái nhìn phong phú hơn. Tạo không gian sinh động hơn để có sự hòa hợp chứ không nên chỉ riêng một tư thế phô bày trọn vẹn như vậy. Nhiều cái đẹp phải bỏ đi nhiều lần chứ không phải làm 1 lần là đẹp luôn được. Khuôn mặt con vật cũng nên tạo sự đáng yêu hơn là đáng sợ và nên có sự giống 1 chút, đừng cách điệu làm ghê sợ quá”