Thì ra đây là lý do chú hề trong "IT" có thể gây ám ảnh đến vậy

Oct, Theo Trí Thức Trẻ 08:15 11/09/2017

Tại sao chú hề vốn ra đời để mua vui lại trở thành hình tượng gây ám ảnh bậc nhất trong các bộ phim kinh dị?

Hình ảnh chú hề từ lâu đã trở thành một biểu tượng của phim kinh dị, một cơn ác mộng với trẻ em. Các nhà làm phim và truyện kinh dị liên tục tận dụng hình ảnh này, từ Joker trong Batman, Twisty trong "American Horror Story", và gần đây nhất là chú hề ác quỷ thích ăn thịt người Pennywise trong "IT" - bộ phim đang khuấy đảo các phòng vé trên thế giới.

Thì ra đây là lý do chú hề trong IT có thể gây ám ảnh đến vậy - Ảnh 1.

Pennywise - chú hề thích ăn thịt người trong "IT"

Rõ ràng, chú hề ra đời nhằm mục đích mua vui cho trẻ em, nhưng thực tế đã từ rất lâu nó được liệt vào danh sách những hình tượng gây ám ảnh bậc nhất. Nó khiến một số người cảm thấy khó chịu, hoảng loạn, và ghê sợ mỗi khi nhìn thấy. Thậm chí, khoa học còn có một tên gọi riêng dành cho hội chứng sợ chú hề, đó là coulrophobia.

Tại sao con người lại có những nỗi sợ vô lý?

Trên thực tế, những nỗi sợ liệt vào dạng "ám ảnh" (phobia) thường xuất hiện từ thuở thơ ấu. Điều này được 2 nhà tâm lý học John B. Watson và Rosalie Rayner tìm ra vào năm 1920, bằng một thí nghiệm có phần sai trái về mặt đạo đức: họ tìm cách "cài" nỗi ám ảnh ấy vào tiềm thức của trẻ em.

Nghiên cứu bị phản đối dữ dội, nhưng nó chỉ ra một thực tế rằng não bộ có thể "học" cách sợ những yếu tố tưởng như vô hại nếu nó được gắn với trải nghiệm tiêu cực (như đau đớn, khó chịu). 

Và khi tuổi thơ của đa số chúng ta đều có sự góp mặt của hình ảnh chú hề, thì cũng không có gì lạ khi đó cũng là một trong những nỗi sợ phổ biến nhất.

"Trẻ em dưới 2 tuổi có phản ứng rất mãnh liệt với hình ảnh một cơ thể bình thường nhưng gắn với khuôn mặt kỳ dị" - trích lời giáo sư tâm lý Ronald Doctor từ ĐH California.

Thì ra đây là lý do chú hề trong IT có thể gây ám ảnh đến vậy - Ảnh 2.

Mọi chuyện chưa dừng ở đây đâu!

Không phải trường hợp nào cũng giống như vậy. Một số nỗi sợ - như sợ nhện - được cho là bắt nguồn từ quá trình tiến hóa, giúp chúng ta biết cách tránh những sinh vật có khả năng gây nguy hiểm. Và theo như một số nhà nghiên cứu, nỗi sợ hề có thể là đến từ cơ chế phản ứng của não bộ với xã hội.

Theo Claude Levi-Strauss - một nhà nhân chủng học: "Khuôn mặt là bộ phận chịu trách nhiệm lớn nhất về khả năng giao tiếp giữa người với người trong xã hội." Nói cách khác, những bộ mặt nhìn không rõ ràng có thể đem lại cảm giác bất an cho người khác. Chú hề - xét trên một góc độ nào đó, chính là một bộ mặt như vậy.

Thì ra đây là lý do chú hề trong IT có thể gây ám ảnh đến vậy - Ảnh 3.

Một ý kiến khác đến từ nhà tâm lý học Sigmund Freud, đó là về hiệu ứng "thung lũng kỳ lạ" (uncanny valley). Hiệu ứng này vốn bắt nguồn từ một con robot giống người. Khi nó mới được tạo ra, mọi người thích nó. Nhưng khi nó ngày càng giống người - như có da giả, cảm xúc gương mặt... thì mọi người lại cảm thấy kinh sợ. Tức là, có những thứ mang hình ảnh giống người nhưng bản chất lại khác người có thể gây phản ứng ngược trong tâm lý.

Bên cạnh đó, Steven Schlozman - một nhà tâm thân học từ ĐH Harvard thì cho rằng nụ cười không bao giờ thay đổi của những chú hề cũng góp phần khiến con người ta sợ hãi.

Thì ra đây là lý do chú hề trong IT có thể gây ám ảnh đến vậy - Ảnh 4.

Joker của "Batman"

"Bạn thấy một nụ cười, não bộ tiếp nhận nụ cười đó. Nhưng không ai có thể cười mãi được. Nếu bạn thực sự cười không dừng, đó là dấu hiệu không tốt. Tôi cho rằng chú hề cũng thế, biểu cảm gương mặt không đổi là thứ khiến người khác sợ chúng." - Schlozman chia sẻ.

Và cuối cùng, rất nhiều nhà tâm lý đồng ý rằng truyền thông là yếu tố khiến chú hề trở thành nhân vật "đục khoét tâm hồn". Khi các bộ phim kinh dị về chú hề lan tỏa bằng tốc độ ánh sáng, rõ ràng nỗi sợ ấy sẽ lan truyền như một dịch bệnh.

Kết

Nhìn chung, dù là vì lý do gì, bạn vẫn cần phải hiểu rằng chú hề không phải là thứ đáng để bạn sợ hãi. Hơn nữa, nỗi sợ chú hề không được liệt vào các hội chứng tâm lý cần được chữa trị.

Nhưng nếu bản thân đã mắc phải nỗi sợ này, thì tốt nhất đừng có ra rạp xem "IT" làm gì cả. Những bộ phim như vậy chỉ góp phần củng cố thêm ấn tượng: hề là một nhân vật nguy hiểm, và bạn sẽ càng sợ hơn thôi.

Nguồn: IFL Science, Business Insider