Săn “thủy quái” trên dòng sông chảy ngược ở Tây nguyên

Cá lăng đuôi đỏ (Hemibagrus wyckioides) là loài cá da trơn quý hiếm, nổi bật với đuôi màu đỏ cam rực rỡ, sinh sống chủ yếu ở các khúc sông nước trong, dòng chảy xiết, đáy nhiều sỏi đá. Sông Sêrêpôk, con sông lớn bắt nguồn từ Tây Nguyên chảy sang Campuchia, chính là môi trường lý tưởng cho loài cá này sống. Thịt cá săn chắc, thơm ngon, ít xương, trở thành nguyên liệu chính cho nhiều món đặc sản Tây Nguyên như lẩu cá lăng đuôi đỏ, cá lăng nướng muối ớt hay cá om mẻ.

Một nét độc đáo của sông Sêrêpôk là hiện tượng dòng chảy ngược vào mùa lũ. Khi mực nước thượng nguồn dâng cao, nước từ Campuchia tràn ngược về các nhánh sông nhỏ, tạo nên những dòng chảy bất thường. Hiện tượng này không chỉ làm phong phú cảnh quan mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh thái cá lăng đuôi đỏ. Cá di chuyển theo dòng ngược để tìm nơi sinh sản và kiếm nguồn thức ăn tự nhiên. Người dân ven sông tận dụng thời điểm cá di cư này để đánh bắt, vừa phục vụ nhu cầu tiêu dùng, vừa gìn giữ nghề truyền thống lâu đời.

Nghề săn cá lăng đuôi đỏ “khủng”

Thông tin trên Báo Đắk Lắk, già Y Tal Niê, ở Ea Wer tỉnh Đắk Lắk, là một thợ săn cá lăng đuôi đỏ nổi tiếng. Già thuộc lòng từng khúc sông và đặc tính từng con cá, từng bắt được cá lăng khổng lồ to bằng con bê. Cho đến giờ, già vẫn còn cảm thấy “sướng trong người” khi kể lại chuyện săn con cá khổng lồ gần 50 năm trước. Lần ấy, già phải phóng hai lao, theo dấu cá hàng giờ mới bắt được. Thợ săn phải mạo hiểm, chèo thuyền theo dòng nước xiết, đối mặt với ghềnh thác và nguy hiểm rình rập, để săn được những con cá “thủy quái”.

Được biết cách săn “thủy quái” của người Êđê trước kia chỉ dùng cây lao bịt đầu sắt, phóng vào những con cá to bơi lội như cây gỗ trôi sông, để cá vùng vẫy rồi mới kéo lên thuyền. Dây câu, lưỡi câu đều tự chế từ thép bền, to bằng bàn tay, đủ sức chịu lực của cá khổng lồ. Những tay săn cá phải kết hợp sức khỏe, kinh nghiệm, bởi đôi khi cá quá khỏe có thể kéo ngã thợ săn xuống nước.

Ngày nay, cá lăng đuôi đỏ trên sông Sêrêpôk vẫn còn, nhưng chủ yếu là cá kích thước nhỏ, cá kích thước lớn không còn thấy. Phương pháp bắt cá chủ yếu bằng câu và giăng lưới. Nhiều gia đình ven sông vẫn duy trì nghề đánh cá truyền thống, nhưng cá lớn hơn 5 kg rất hiếm.

Cá lăng đuôi đỏ ví như “thủy quái” của dòng sông Sêrêpôk. Loài cá này không chỉ là nguồn thực phẩm dồi dào mà còn là biểu tượng của sinh thái và văn hóa người Êđê, M’nông. Cá Lăng săn theo mùa nước lũ, thịt săn chắc, thơm ngon, là nguyên liệu cho các món đặc sản truyền thống. Trong đó, lẩu cá lăng là món ấn tượng nhất, đòi hỏi cá tươi, ít xương, thịt chắc, cùng cách chế biến cầu kỳ với riềng, nghệ, mẻ, mắm tôm, rau rừng và các loại rau ăn kèm như cần tây, cải xanh, rau đắng, bạc hà, thì là, tạo nên hương vị đặc trưng Tây Nguyên.

Dòng sông Sêrêpôk như người bạn đồng hành, chảy qua bao thế hệ người dân Tây Nguyên, ban tặng nguồn sản vật quý giá.

Dù ngày nay cá lăng khổng lồ hiếm gặp, Sêrêpôk vẫn là dòng sông huyền thoại, nơi những ai yêu thích khám phá Tây Nguyên đều muốn một lần ghé thăm, săn tìm và thưởng thức loài cá quý hiếm này.