Tháng 10/2023, tại Hội chợ Nông nghiệp và Triển lãm sản phẩm OCOP vùng Trung du – miền núi phía Bắc, phiên đấu giá con cá trắm đen nặng 30 kg thu hút hàng trăm người chứng kiến. Con cá có kích thước hiếm gặp tiếp tục cho thấy sức hút đặc biệt của những "quái ngư" sống trong môi trường tự nhiên giàu dinh dưỡng của hồ Hòa Bình.
Hồ Hòa Bình với diện tích mặt nước hơn 8.890 ha, dung tích trên 9 tỷ m³, được xem là hồ chứa nước ngọt lớn nhất Đông Nam Á. Địa hình hiểm trở, mực nước sâu, chất lượng nước trong lành tạo nên hệ sinh thái thủy sinh phong phú và độc đáo.
Theo thống kê, khu vực hồ hiện có 123 loài cá thuộc 79 giống, 19 họ, trong đó nhiều loài quý hiếm và có giá trị thương phẩm cao. Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, nghề nuôi và đánh bắt thủy sản tại đây phát triển mạnh mẽ trong vài thập kỷ, mang lại sinh kế ổn định cho khoảng 2.000 hộ dân. Cá sông Đà vì vậy dần trở thành thương hiệu riêng, được người tiêu dùng đánh giá cao nhờ chất lượng thịt săn chắc, thơm và an toàn.

Cá trắm đen 30 kg được nuôi trong lòng hồ Hòa Bình.
Đặc biệt, điều kiện nước sạch, độ sâu lớn, lượng oxy hòa tan cao cùng nhiệt độ ổn định giúp cá trắm đen – loài đặc sản của hồ – sinh trưởng chậm nhưng khỏe, tạo nên chất lượng thịt vượt trội. Cá có thịt trắng, mịn, giàu Omega-3, tốt cho tim mạch, hỗ trợ tuần hoàn máu và chống lão hóa, phù hợp với người cao tuổi hoặc người cần bồi dưỡng sức khỏe. So với cá nuôi công nghiệp, cá sông Đà được đánh giá có hương vị tự nhiên và giá trị dinh dưỡng cao hơn hẳn.
Với điều kiện thuận lợi của hồ Hòa Bình, nghề nuôi cá lồng phát triển ổn định, mỗi năm cung cấp ra thị trường hàng nghìn tấn cá.
Bên cạnh các hộ dân, nhiều doanh nghiệp cũng đầu tư hệ thống lồng bè theo hướng thâm canh và bán thâm canh nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Hai doanh nghiệp tiêu biểu gồm:
Công ty TNHH Dịch vụ và Xây dựng Cường Thịnh – sản xuất cá rô phi sông Đà fillet và cá lăng fillet, trong đó sản phẩm cá rô phi fillet đạt chứng nhận OCOP 4 sao năm 2019. Công ty TNHH Thủy hải sản Hải Đăng HB – với các dòng ruốc cá trắm đen, cá lăng vàng và cá lăng đen, đều đạt OCOP 4 sao năm 2020.
Tất cả quy trình nuôi đều theo tiêu chuẩn VietGAP, đặt chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm lên hàng đầu.
Nhờ nguồn nước sạch của lòng hồ cùng sự đầu tư bài bản của người dân và doanh nghiệp, hồ Hòa Bình đã tạo ra nguồn thủy sản sạch, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Tỉnh Hòa Bình cũng đang phát triển mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp du lịch trải nghiệm. Du khách có thể đi thuyền trên lòng hồ rộng lớn, chiêm ngưỡng cảnh quan núi non hùng vĩ, thăm các bản du lịch cộng đồng và tìm hiểu nghề nuôi cá lồng với những con cá "khủng" nặng hàng chục ký.
Đây được xem là hướng đi bền vững, vừa bảo tồn nguồn lợi thủy sản, vừa khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch đặc sắc của hồ Hòa Bình – hồ chứa nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á.