Phim kinh dị: Sự trở lại của dòng phim "đột nhập"

Các thể loại phim kinh dị trong nhiều thập kỷ qua đã phát triển nhiều hơn với nhiều câu chuyện gốc và nhân vật mới, thay vì tiếp tục bị "vắt sữa bò" bằng các sequel, remake rồi trở thành các thương hiệu điện ảnh dài kỳ.

Kinh dị có nhiều dòng phim với cách thức hù dọa khác nhau, như The Conjuring nổi tiếng trong dòng phim trừ tà tâm linh, sát nhân tâm thần từng thịnh hành với Scream, Friday the 13th hay Super 8 và Cloverfield Lane là đại diện cho kinh dị siêu nhiên. Nhưng thời gian gần đây, thể loại phim đang nổi lên và là "ngôi sao" thành công nhất trong dòng phim kinh dị, chính là dòng phim "đột nhập".

Phim kinh dị đột nhập khai thác nỗi sợ, sự gay cấn theo sát hành trình một kiểu nhân vật hay một nhóm nhân vật đột nhập vào tư gia của ai đó để ăn trộm, phá phách. Sau nhiều năm lận đận, dòng phim này đang dần trở lại với nhiều tác phẩm kinh phí thấp nhưng có doanh thu "khủng" và chất lượng chuyên môn được nhiều khán giả và nhà phê bình đánh giá rất cao.

Nguồn gốc ban đầu và thời kỳ "lao đao"

Thể loại phim "đột nhập" trở nên nổi tiếng vào những năm 70 cho tới đầu những năm 80 của thế kỷ 20 nhờ vào những bộ phim như Straw Dog và The Last House on the Left. Nhưng tới khoảng cuối những năm 80, những vụ đột nhập kinh hoàng bỗng trở nên thất thế bởi sự hưng thịnh của dòng phim slasher với những kẻ sát nhân hàng loạt, tàn bạo và đẫm máu nhiều hơn.

Tới những thập niên 80-90 của thế kỷ XX, dòng phim đột nhập lại biến thể và trở thành những bộ phim "chọc cười" trong ngành công nghiệp điện ảnh với vài bộ phim như Home Alone, The Ref và The Cable Guy.

Mãi cho tới giữa những năm 2000, các nhà làm phim mới bắt đầu đưa thể loại phim đột nhập trở lại với chủ đề kinh dị/rùng rợn nhiều hơn trên màn ảnh. Nhưng hầu hết trong số chúng đều chỉ nhận được những đánh giá rất nghèo nàn. Về mặt ý tưởng, đa số các tác phẩm của thời kỳ này thường là bản phim làm lại của những biểu tượng điện ảnh rất thành công như When a Stranger Calls, Black Christmas.

Nhưng tình hình "thê thảm" của phim đột nhập đã thay đổi vào năm 2008 – thời điểm mà hãng phim Rouge Pictures (lúc này vẫn còn là một phần của Universal Studio) – cho ra mắt bộ phim kinh dị/hồi hộp The Strangers. Nội dung phim kể về vụ đột nhập của ba kẻ đeo mặt nạ bí ẩn và uy hiếp một đôi vợ chồng trẻ trong căn nhà của chính họ.

Sự trở lại ngoạn mục

The Strangers – tác phẩm ấn tượng của dòng phim đột nhập sau nhiều năm tháng "bế tắc" thật sự là một cú hích lớn tại các bảng xếp hạng doanh thu lúc bấy giờ. Phim đã thu về 82 triệu USD, trong khi kinh phí thực hiện chỉ khoảng 9 triệu USD. Đánh giá của giới chuyên môn và khán giả về phim là khá trái chiều, khen chê lẫn lộn. Nhưng điều đó chẳng thể quan trọng bằng con số lời hàng chục triệu USD. Bởi với các nhà sản xuất, chỉ cần thu về nhiều tiền, thì họ sẽ lập tức tiếp tục đầu tư vào những gì mang về cho họ nhiều tiền hơn. Dòng phim đột nhập cũng vì thế mà dần được "hồi sinh".

Nhưng sự tái sinh này không phải chuyện diễn ra một sớm một chiều. Từ sau The Strangers, tới tận 5 năm sau, kinh dị đột nhập mới lại góp mặt trên thị trường phim ảnh thường xuyên hơn. Một vài tác phẩm đáng chú ý trong thời điểm này là bản remake của The Last House on the Left và The Collector. Nhưng cú ngoặt lớn nhất là khi franchise bạo lực, đẫm máu The Purge lần đầu ra mắt vào năm 2013.

Các nhà phê bình cho rằng The Purge là một bộ phim đột nhập có ý tưởng thông minh, nhưng lại được thể hiện theo cách rất đáng thất vọng. Nhưng có hề gì, khi điều quan trọng nhất với những nhà sản xuất, The Purge là một vụ đầu tư có lời. Kinh phí chỉ 3 triệu USD nhưng doanh thu gấp 30 lần con số đó, gần 90 triệu USD. Hai phần Anarchy (2014) và Election Year (2016) ra đời sau đó là chuyện không nằm ngoài dự đoán. Bất ngờ hơn cả, là cả hai phần hậu truyện thậm chí còn thành công hơn phần đầu, cả về chuyên môn lẫn thương mại.

Cùng năm đó, một phim kinh dị đột nhập khác cũng rất thành công là You’re Next. Nội dung phim rất đơn giản là câu chuyện về một cuộc đoàn tụ gia đình diễn ra trong một ngôi nhà nghỉ mát trong rừng. Điều đáng sợ chính là việc các thành viên trong nhà lần lượt bị tấn công và khủng bố bởi một nhóm lạ mặt đeo mặt nạ thú. Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa sắc màu đen tối với những cái chết tàn khốc và những cuộc đấu trí căng thẳng đã thu hút rất nhiều sự chú ý, khen ngợi tích cực từ giới phê bình. Kể từ sau thành công của The Purge và You’re Next, dòng phim đột nhập chính thức trở thành mảnh đất màu mỡ thu hút sự chú ý của các nhà làm phim…thêm một lần nữa.

Các tác phẩm đáng chú ý khác trong thể loại này có thể kể tới Knock Knock và No Good Deed.

Kinh dị - đột nhập của năm 2016: Đừng đùa với người khuyết tật

Năm 2016 là một năm thành công với dòng phim kinh dị nói chung và với dòng phim đột nhập nói riêng. Hai cái tên mới nhất gia nhập câu lạc bộ "đột kích" trong năm nay là Hush và Don’t Breathe.

Hush là một tác phẩm kinh dị độc lập do "ngôi sao" mới trong làng kinh dị thực hiện: Mike Flanagan (Oculus, Before I Wake, Ouija 2). Khi lần đầu ra mắt tại LHP quốc tế Toronto năm 2015, Hush đã được nhiều nhà phê bình khen ngợi hết lời.

Nội dung phim xoay quanh trò chơi "mèo vờn chuột" giữa một tay sát nhân ở bên ngoài với một cô gái bị điếc đang tìm cách cố thủ trong căn nhà. Đơn giản nhưng hiệu quả, tận dụng chi tiết "nhân vật bị điếc", sự hồi hộp căng thẳng trong phim liên tục được đẩy lên cao bằng những khoảng lặng – tiếng ồn xen lẫn trong phim. Sự thông minh trong kịch bản đã giúp Hush nhận được 100% bình luận tích cực của các nhà phê bình và 73% yêu thích của khán giả trên Rotten Tomatoes.

Hush không gây ấn tượng phòng vé. Nhưng Don’t Breathe thì có

Hai bộ phim có nhiều sự tương đồng với nhau khi cùng là phim kinh dị/rùng rợn về chủ đề đột nhập. Nếu Hush, nạn nhân là một cô gái điếc. Thì với Don’t Breathe, mục tiêu bị tấn công lại là một lão già mù. Nhưng trái ngược nhau ở chỗ, Hush chỉ có một tên sát nhân thích chơi đùa với con mồi, còn Don’t Breathe lại chọn ba kẻ đột nhập là những tên trộm nghiệp dư.

Sau Evil Dead remake, đạo diễn Uruguay tiếp tục "dọa nạt" khán giả bằng tác phẩm thứ hai Don’t Breathe đầy kịch tính. Sau buổi chiếu ra mắt tại LHP Texas, phim đã nhận được rất nhiều phản hồi tích cực. "Chứng nhận tươi" với 87% bình luận là một kết quả PR tuyệt hảo trước khi phim ra mắt tại các rạp toàn cầu. Và rõ ràng, Don’t Breathe đã tạo được thành công vượt ngoài mong đợi. Ngay trong tuần đầu tiên ra mắt, phim đã thu về 26,4 triệu USD – một con số quá ấn tượng với một dự án phim nhỏ và không được quảng bá rầm rộ.

Doanh thu toàn cầu sau 3 tuần công chiếu của Don’t Breathe hiện đang ở con số 55 triệu USD (theo IMDB). Phim đã vượt qua 10 Cloverfiled Lane để trở thành phim kinh dị gốc có doanh thu mở màn tốt nhất năm. Đồng thời, đây cũng là phim kinh dị dán mác R đầu tiên đạt doanh thu cao kể từ sau khi Conjuring ra mắt năm 2013.

Yếu tố thành công của dòng phim kinh dị - đột nhập trong năm nay, chính là sự khai thác thành công điểm yếu lẫn điểm mạnh của những nhân vật khiếm khuyết. Nếu Hush là nỗi sợ hãi và bất lực khi bạn bị điếc, thì Don’t Breathe lại là một kẻ lấy sự mù lòa của mình để "lật ngược" ván cờ.

Những thành công lớn gần đây rõ ràng đã và đang tác động tích cực tới triển vọng của dòng phim kinh dị - đột nhập. Nếu tiếp tục sáng tạo ra nhiều kịch bản gốc với nhiều đột phá bất ngờ, hấp dẫn trong tình tiết như Hush và Don’t Breathe đã làm được, thì chắc chắn trong tương lai không xa, kinh dị - đột nhập sẽ vượt qua các thể loại kinh dị khác là slasher, siêu nhiên để trở thành một trào lưu mới.