Nơi con cháu phải cười đùa, chơi trò chơi trong đám tang của người thân mới là có hiếu

Trong khi nhiều nơi tang lễ thường bao trùm bởi không khí bi thương, thì với người dân tộc Bố Y (thuộc tỉnh Quý Châu và Vân Nam, Trung Quốc), lại là dịp... để cười, đùa và chia tay người đã khuất trong tinh thần vui vẻ, thanh thản.

Dân tộc Bố Y hiện có khoảng 3,5 triệu người, là dân tộc lớn thứ 10 trong số 56 dân tộc được công nhận chính thức tại Trung Quốc. Họ nổi tiếng với nghề nhuộm sáp ong và thêu tay tinh xảo, cùng kho tàng phong tục vừa mộc mạc vừa độc đáo, phản ánh đậm nét thế giới quan của cộng đồng sinh sống nơi miền núi phía Nam.

Tang lễ của người Bố Y gồm nhiều nghi thức, trong đó quan trọng nhất là nghi lễ “mở đường” do thầy cúng Mogong chủ trì. Suốt đêm, Mogong tụng kinh, kể lại cuộc đời người đã mất và hướng dẫn linh hồn họ sang thế giới bên kia.

Khi nghi lễ kết thúc, trống đồng được gõ chín tiếng, và ngôi nhà giấy tượng trưng cho linh hồn người chết được xuyên thủng một lỗ, biểu tượng cho việc linh hồn đã “mở đường” lên trời.

Sau phần tụng kinh là nghi lễ "trộm heo", được xem là điểm nhấn đặc biệt nhất. Một con heo nhỏ chỉ vài cân được chuẩn bị sẵn, cho vào bao vải rồi treo lên xà ngang phía trên quan tài bằng dây buộc phức tạp.

Khi Mogong đọc đến đoạn "trộm heo", người con rể lớn trong gia đình phải bước ra tìm cách tháo nút để lấy con heo xuống. Trong khi người này loay hoay gỡ dây, những người phụ nữ trong tang quyến sẽ bôi tro đen lên tay, vừa trêu chọc, đánh nhẹ, tát đùa, khiến cả đám tang rộn ràng tiếng cười.

Một số chàng rể "cao tay" thì chuẩn bị dao trước, thậm chí "lót tay" cho thầy Mogong. Khi nhận được ám hiệu, họ cắt dây thật nhanh và giành được con heo, xem như phần thưởng của nghi lễ.

Nguồn gốc chính xác của nghi lễ này không rõ, song người Bố Y tin rằng "trộm heo" giúp xua tan không khí tang thương, mang lại niềm vui, tiếng cười để người sống vơi bớt nỗi buồn, tiễn biệt người đã khuất trong tinh thần nhẹ nhõm hơn.

Bên cạnh đó, người Bố Y còn có tục "báo tang": Sau khi chọn ngày làm lễ, gia đình sẽ cử những chàng trai trẻ đi báo tin cho họ hàng, bạn bè. Dù đã ăn no ở nhà, họ phải ăn ít nhất nửa bát cơm ở mỗi nơi ghé qua, tượng trưng cho bữa cơm cuối cùng chia sẻ với người đã mất.

Tang lễ của người Bố Y cho thấy một triết lý nhân sinh dung dị mà sâu sắc: cái chết không phải là dấu chấm hết, mà là một hành trình sang thế giới khác, nơi người đi được tiễn bằng tiếng cười và tình yêu thương.

Giữa núi rừng Quý Châu, tiếng trống đồng, tiếng cười đùa trong tang lễ vẫn vang lên minh chứng cho một nền văn hoá biết hòa trộn giữa tín ngưỡng, hài hước và lòng nhân hậu.

Theo SCMP