Gen Alpha - thế hệ sinh từ năm 2010 đến 2024, hiện nay ở độ tuổi 1 - 15 được mệnh danh là những "công dân kỹ thuật số" đầu tiên lớn lên trọn vẹn trong kỷ nguyên mạng xã hội, smartphone và video ngắn. Nhưng bên cạnh sự nhanh nhạy về công nghệ, một xu hướng đang nổi rõ: sự quan tâm đến làm đẹp và thời trang từ rất sớm.
"Lướt TikTok mà giật mình!" - chị Minh Anh (Q.7, TP.HCM) kể, đó là cảm xúc khi lần đầu xem clip một bé gái khoảng 9 tuổi đang quay video Get Ready With Me: bôi serum, đánh kem nền, kẻ eyeliner như một beauty blogger thực thụ. Bấm vào tag gợi ý trên Tiktok, chị ngỡ ngàng khi có hàng trăm clip tương tự, với những bé gái còn rất nhỏ nhưng đã thành thạo chuyện makeup. Có bé kẻ mắt sắc lẹm chỉ trong một nốt nhạc, có bé thì thao thao bất tuyệt chỉ cho các cô, các bác cách đánh nền không bị mốc!
"Tôi nhìn lại, thấy con mình, mới học lớp 5 cũng đang ngồi trước gương, tay cầm cọ trang điểm mà mẹ mới mua tuần trước, hí hoáy "quét" lên mặt", chị Minh Anh kể.
Những clip makeup chuyên nghiệp của những đứa trẻ Gen Alpha khiến người lớn ngỡ ngàng
Không chỉ trên mạng, xu hướng này cũng xuất hiện ngay ngoài đời. Chị Thanh Hương (Hà Nội) chia sẻ: "Đi cà phê với bạn, ngồi gần bàn bên thấy mấy bé mặc đồng phục cấp 2, vừa trò chuyện vừa tô son, chải mascara. Tôi thật sự bất ngờ. Thời mình học cấp 2 thì còn chạy lon ton chơi đá cầu, bắn bi. Đến tận năm nhất đại học, nhiều bạn nữ 8x, 9x mới bắt đầu tô son, mà cũng chỉ là loại son dưỡng có màu".
Những clip thể hiện tay nghề trang điểm của Gen Alpha luôn thu hút cả triệu view trên các nền tảng mạng xã hội
Trên TikTok, chỉ cần tìm từ khóa Sephora Kids, hàng loạt video hiện ra với các gương mặt tí hon nhưng tủ mỹ phẩm "khủng" chẳng kém gì người lớn. Nhiều bé mới học cấp 1 đã thành thạo quy trình skincare 5-7 món, thuộc nằm lòng tên thương hiệu "hot" như Glow Recipe, Drunk Elephant, hay Sol de Janeiro.
Nổi tiếng nhất trong số những đứa trẻ được chú ý về làm đẹp từ sớm có lẽ là Harper Beckham - con gái út của Victoria và David Beckham. Harper thường xuất hiện tại các sự kiện thời trang, show diễn quốc tế, và không ít lần gây chú ý bởi gu ăn mặc tinh tế, mái tóc được tạo kiểu chỉn chu và cách phối phụ kiện "chất" chẳng kém người lớn. Hình ảnh của Harper góp phần cho thấy sức ảnh hưởng của làn sóng "đẹp sớm" đang lan rộng trong giới trẻ.
Thực chất, nếu có định hướng, việc tiếp xúc sớm với làm đẹp giúp trẻ hình thành ý thức chăm sóc bản thân. Thói quen bôi kem chống nắng, dưỡng ẩm nhẹ nhàng từ nhỏ sẽ bảo vệ làn da tốt hơn về lâu dài. Ngoài ra, thời trang và make-up ở mức vừa phải còn giúp trẻ khám phá bản thân, thể hiện cá tính, rèn gu thẩm mỹ và sự tự tin.
Tuy nhiên, theo ý kiến một số chuyên gia da liễu, nhiều sản phẩm mà trẻ đang sử dụng theo xu hướng trên TikTok vốn dành cho người trưởng thành như retinol, serum chống lão hóa hay tẩy tế bào chết hóa học. Những thành phần này có thể gây kích ứng, mỏng da hoặc làm hỏng hàng rào bảo vệ da. Không chỉ vậy, việc tiếp xúc quá sớm với các tiêu chuẩn sắc đẹp trên mạng dễ khiến trẻ hình thành tâm lý so sánh, áp lực "phải đẹp" mọi lúc, mọi nơi.
Harper Beckham thường gây tranh cãi vì làm đẹp quá sớm
Không ít phụ huynh kể rằng con xin tiền mua mỹ phẩm thay vì đồ chơi, hoặc muốn trang điểm mỗi khi ra ngoài. Như chị Minh Anh cho hay, con chị bắt đầu "vòi" mẹ mua son cho, hoặc đòi mượn son của mẹ đánh. "Khi mẹ hỏi "con bé tí thế đánh son làm gì, thì con bĩu môi bảo "nhưng con thích xinh cơ", chị Minh Anh chia sẻ.
Sự "người lớn hóa" trong hình ảnh bản thân đôi khi đến quá nhanh, bỏ qua giai đoạn hồn nhiên vốn dĩ của tuổi thơ.
Hiện tượng "làm đẹp từ sớm" ở Gen Alpha là bức tranh nhiều màu: vừa là minh chứng cho sự nhanh nhạy, sáng tạo và ý thức bản thân, vừa tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe và áp lực tâm lý.
Phụ huynh không nhất thiết phải cấm tuyệt đối, nhưng cần đồng hành, giải thích cho con đâu là chăm sóc da lành mạnh, đâu là sản phẩm chưa phù hợp độ tuổi. Việc giới hạn thời gian tiếp xúc với nội dung mạng xã hội, và lựa chọn sản phẩm an toàn cũng quan trọng không kém.
Các thương hiệu, nhà bán lẻ cũng cần cân nhắc trách nhiệm xã hội: quảng bá sản phẩm phù hợp lứa tuổi, minh bạch thành phần, và tránh khai thác tâm lý muốn "lớn nhanh" của trẻ.
Một điểm cân bằng hợp lý sẽ giúp Gen Alpha vừa được sống trọn trong sự sáng tạo và tự tin, vừa giữ được nét trong trẻo và sự an toàn mà tuổi thơ đáng lẽ phải có.