Trong những ngày nóng như thiêu đốt, chúng ta cần cảm ơn Willis Carrier - người phát minh ra máy điều hòa

Chuyện kể lại vào một ngày đầu hè đầy nắng ít gió, nhiệt độ chạm ngưỡng 40 độ C, có một cặp uyên ương đang hì hục chở nhau đi chơi trên chiếc xe máy như muốn tan chảy trên mặt đường nhựa, thì cô gái bất chợt lên tiếng: 

- Anh ơi nóng quá! Chẳng muốn làm gì hết!

- Thôi về nhà anh nhé, có điều hòa...

Nghe đến đây là biết kịch bản đã thành công mĩ mãn rồi! Nhưng chắc hẳn, câu chuyện này sẽ không có cái kết êm đẹp nếu thiếu đi một nhân tố quan trọng: Máy điều hòa nhiệt độ, lần đầu được giới thiệu vào năm 1902 bởi "cha đẻ" Willis Carrier.

Một nút bấm - vạn niềm vui

Vẫn biết con người từ lâu đã có thể tự làm ấm cơ thể bằng lửa, nhưng làm mát thì lại là cả một vấn đề khó nhằn khác. Trước đây, khi hè đến, các tòa cao ốc giống hệt như những cái lò hun người, rạp chiếu phim thì vắng hoe vì không ai chịu nổi cái nóng như thiêu như đốt. Các ngành công nghiệp thực phẩm hay sản xuất hàng hóa đều điêu đứng; ai ai cũng mệt mỏi mỗi độ hè về, mướt mát mồ hôi dù đang ở trong nhà. 

Và rồi Willis Carrier - kỹ sư người Mỹ sinh năm 1876 - đã xuất hiện với một phát kiến làm mát vĩ đại, tuy ban đầu để phục vụ trong ngành in ấn. Năm 1902, ông phát minh ra một thiết bị tuần hoàn khí lạnh có thể giữ độ ẩm liên tục ở mức 55%, giúp công ty in Sackett & Wilhelms tại New York lúc đó giải quyết được vấn đề về chất lượng in ảnh. Hàng loạt các ngành công nghiệp sản xuất sau đó đã ăn theo phát minh này của Carrier, song đây vẫn chưa phải đích đến cuối cùng của vị kĩ sư trẻ.

Cải tiến và hoàn thiện hồi lâu, Carrier cũng đã lắp thành công điều hòa gia dụng trong một hộ gia đình Mỹ lần đầu tiên vào năm 1914. Kế đến, ông mở rộng sang ứng dụng điều hòa trong các địa điểm công cộng, với nơi đầu tiên lắp máy lạnh là rạp New Empire tại Montgomery, bang Alabama, vào năm 1917, và thu được kết quả thành công vang dội. Kể từ đó, điều hòa nhiệt độ trở thành một công cụ câu khách cần-phải-có đối với mọi rạp phim khắp nước Mỹ. 

Sau đó vẫn là hàng loạt các cải tiến, những nỗ lực hoàn thiện từ phía Carrier để mang điều hòa về với những cửa hàng bách hóa, văn phòng, những ngôi nhà nhỏ như của chúng ta. Càng về sau, điều hòa càng trở nên bình dân, đâu đâu cũng có điều hòa để chống chọi với cái nóng mùa hè.

Tua nhanh tới vài chục năm sau đó, điều hòa nhiệt độ đã thực sự thay đổi thế giới. Chưa tính những tiện ích mang tính cách mạng liên quan đến mặt sản xuất, kiến trúc, xây dựng, điều hòa đã khiến tỷ lệ sống sót của thai nhi tăng cao hơn, tù nhân ít bạo động hơn trong tiết trời nắng nóng, điểm số của sinh viên cũng tốt hơn, năng suất lao động tăng lên vượt bậc... Chỉ bằng một nút bấm, Willis Carrier đã mang về niềm vui cho hàng vạn, hàng triệu con người trong cái nóng cháy da cháy thịt.

Lời cảm ơn muộn màng tới "ông tổ ngành làm mát"

Nhắc "nhẹ" một chút, tờ The Washington Post mới đây đã đưa tin về nhiệt độ cao vượt ngưỡng kỷ lục tại Việt Nam (43,4 độ C) dù mới là tháng 4 đầu hè. Sức nóng này đủ để làm mềm sáp màu, nấu chảy chocolate và chắc chắn sẽ làm tâm trạng bạn đi xuống nhanh như cái cách nhiệt độ đang tăng lên vậy (nếu không có điều hòa). Vậy, một lời cảm ơn gửi tới Willis Carrier, vì phát kiến vĩ đại của ông từ hơn 100 năm trước, hẳn không phải là điều gì đó vô bổ phải không?