Ngân hàng cho khách vay thế chấp 1,8 tỷ đồng, đến khi đòi nợ thì phát hiện người vay đã qua đời mà không để lại di chúc, cũng không ai nhận thừa kế

Tháng 3/2020, ông Lưu ở huyện Tư Dương, Trung Quốc, đã ký kết hợp đồng vay thế chấp với ngân hàng và dùng chính căn nhà của mình làm tài sản bảo đảm. Đến tháng 9/2021, ngân hàng giải ngân 500.000 NDT (hơn 1,8 tỷ đồng) cho ông Lưu, thời hạn vay là 1 năm. 

Tuy nhiên, khi khoản vay chưa đến kỳ tất toán thì năm 2022, ông Lưu qua đời do bạo bệnh mà không để lại di chúc. Những người thừa kế hợp pháp của ông cũng lần lượt tuyên bố từ chối thừa hưởng di sản. Điều này khiến ngân hàng không thể xác định chủ thể chịu trách nhiệm xử lý khoản nợ 500.000 NDT.

Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, ngân hàng đã khởi kiện lên Tòa án huyện Tư Dương, đề nghị tòa chỉ định cơ quan dân chính địa phương làm người quản lý di sản của ông Lưu. Sau khi thụ lý vụ án, tòa án địa phương áp dụng thủ tục đặc biệt để tiến hành xác minh. Kết quả cho thấy ông Lưu thực sự không để lại di chúc và tất cả những người thừa kế đều từ chối nhận phần tài sản này. 

Căn cứ vào các quy định trong Bộ luật Dân sự Trung Quốc, tòa án ra phán quyết chỉ định cơ quan dân chính nơi ông Lưu sinh sống làm người quản lý di sản của người đã khuất.

Việc được chỉ định làm người quản lý di sản đồng nghĩa cơ quan dân chính có trách nhiệm bảo quản tài sản, xử lý các khoản nợ và thực hiện những nghĩa vụ tài chính liên quan đến di sản. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa họ phải trả nợ thay cho người đã mất bằng tài sản của mình, mà chỉ trong phạm vi tài sản thuộc di sản để lại.

Sau khi khoản vay đến hạn nhưng vẫn không được thanh toán, ngân hàng tiếp tục khởi kiện, yêu cầu cơ quan dân chính – với tư cách người quản lý di sản – phải hoàn trả 500.000 NDT và tiền lãi, đồng thời công nhận quyền ưu tiên thanh toán đối với căn nhà đã thế chấp. 

Trong quá trình xét xử, tòa án đánh giá hợp đồng thế chấp giữa ngân hàng và ông Lưu được ký kết hợp pháp, thể hiện ý chí tự nguyện của hai bên nên hoàn toàn có hiệu lực. Vì vậy, nghĩa vụ tài chính theo hợp đồng phải được tiếp tục thực hiện, kể cả khi người vay đã qua đời.

Tòa nhận định cơ quan dân chính với tư cách người quản lý di sản có trách nhiệm xử lý nghĩa vụ tài chính của ông Lưu trong phạm vi di sản mà họ quản lý. Căn cứ vào quy định về quyền ưu tiên thanh toán của chủ nợ có bảo đảm, tòa tuyên cơ quan dân chính phải sử dụng tài sản của ông Lưu để hoàn trả khoản vay và tiền lãi. Ngân hàng được hưởng quyền ưu tiên đối với số tiền thu được từ việc đấu giá, bán hoặc định giá trừ nợ đối với căn nhà đã thế chấp.

Vụ án trên trở thành ví dụ điển hình cho việc áp dụng chế định người quản lý di sản – một quy định mới được nhấn mạnh trong Bộ luật Dân sự Trung Quốc. Chế định này có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan. Một mặt, nó bảo đảm di sản của người đã mất không rơi vào tình trạng bỏ mặc, thất thoát hoặc bị sử dụng sai mục đích. Mặt khác, nó giúp chủ nợ có cơ sở pháp lý để tiếp tục xử lý các nghĩa vụ tài chính, thay vì bị đình trệ do không có người thừa kế đứng ra giải quyết.

Vụ việc tại Trung Quốc cho thấy pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng lợi ích của chủ nợ, người thừa kế, đồng thời giúp đảm bảo các giao dịch dân sự được vận hành an toàn, ổn định và minh bạch.

 (Theo JSChina.com.cn)