Lý do khiến tỷ lệ trẻ em tử vong do Covid-19 ở Brazil tăng cao bất thường

“Điều duy nhất tôi có thể làm là cầu nguyện.”

“Con gái bé nhỏ của mẹ là ai?” Sameque Gois, 22 tuổi, người Brazil hỏi một cách trìu mến khi cô vuốt ve bàn tay bé nhỏ của con gái Sarah và Sarah đáp lại mẹ bằng nụ cười tươi tắn. Đây là đoạn video mà Sameque Gois đã chia sẻ với CNN khi nói về bệnh tình của con gái cô.

Lấy mẫu xét nghiệm cho trẻ em tại một bệnh viện ở Ilha de Marajo, Brazil (Ảnh: Getty)

Sameque Gois sinh bé Sarah vào tháng 1/2021. Mặc dù cô gặp một số vấn đề khi mang thai và sinh non, nhưng bà mẹ trẻ này cho biết, Sarah nhìn chung vẫn rất khỏe mạnh. Sau khi đưa Sarah đến Bệnh viện Casa de Saúde ở thành phố Santos, bang Sao Paulo để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu, Gois cho biết, con gái cô bắt đầu có biểu hiện sốt dai dẳng và các triệu chứng giống cúm.

“Lúc con bé mới xuất hiện triệu chứng, các bác sỹ chẩn đoán đây là bệnh viêm phế quản và nói rằng tình hình không có gì nghiêm trọng”, Gois chia sẻ. Nhưng con gái cô đã không hồi phục.

Khi tình hình sức khỏe của Sarah trở nên tồi tệ hơn, Gois cho biết, cô cảm thấy bất lực. “Tất cả những gì tôi biết là con bé đang trong tình trạng nguy kịch và có thể ra đi bất cứ lúc nào. Điều duy nhất tôi có thể làm là cầu nguyện”. Cuối cùng, bé Sarah đã qua đời vào ngày 25/5 khi vừa tròn 5 tháng tuổi.

Sarah chỉ là một trong số rất nhiều trẻ em tử vong do dịch Covid-19 tại Brazil. Bộ Y tế Brazil cho biết, 1.122 trẻ em dưới 10 tuổi tại quốc gia này đã chết vì Covid-19 kể từ khi đại dịch bắt đầu. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế toàn cầu Vital Strategies, hoạt động tại hơn 70 quốc gia trên thế giới cho biết, con số thực tế còn cao hơn, ước tính lên đến 2.975 ca.

Phát biểu với CNN, tiến sỹ Ana Luiza Bierrenbach - nhà dịch tễ học tại Vital Strategies nêu rõ: “Theo quan sát của chúng tôi, số trẻ em tử vong do Covid-19 tại Brazil cao hơn rất nhiều so với các nước khác trên thế giới, thậm chí cao gấp 10 lần”.

Mỹ - quốc gia duy nhất trên thế giới có số ca tử vong cao hơn Brazil, ghi nhận 382 bệnh nhân dưới 18 tuổi chết vì Covid-19, dữ liệu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết.

Tiến sỹ Bierrenbach cho rằng, biến thể Gamma (còn gọi là biến thể P1) được phát hiện đầu tiên tại Brazil có thể không phải là nguyên nhân chính gây ra tình trạng trên bởi tỷ lệ trẻ em tử vong do Covid-19 ở Brazil đã rất cao kể từ khi virus SARS-CoV-2 hoành hành tại quốc gia này. Và việc xuất hiện biến thể Gamma khiến dịch bệnh diễn biến tồi tệ hơn.

Bỏ lọt ca Covid-19 ở trẻ em trong quá trình chẩn đoán

Covid-19 được chứng minh là gây ảnh hưởng nghiêm trọng hơn ở người già so với người trẻ. Dù số ca tử vong ở trẻ em là 2.975 ca thì con số này vẫn thấp hơn nhiều so với số ca tử vong ở người trưởng thành. Brazil hiện ghi nhận tổng cộng hơn 514.000 ca tử vong do Covid-19. Nhiều nhà nghiên cứu lo ngại, do đánh giá thấp ảnh hưởng của dịch bệnh đối với trẻ em nên một số bác sỹ có thể bỏ sót những bệnh nhân nhỏ tuổi trong quá trình chẩn đoán.

Andre Laranjeira, bác sĩ nhi khoa Brazil cho biết: “Phải thừa nhận rằng, căn bệnh Covid-19 ở trẻ em đã bị bỏ quên ngay từ lúc bắt đầu đại dịch”.

“Rất nhiều bác sỹ nhi khoa đã không chỉ định xét nghiệm Covid-19 cho trẻ em khi các em xuất hiện những triệu chứng điển hình như chảy nước mũi, ho và sốt vì thông thường ở thời điểm này trong năm, vào mùa thu, trẻ em rất dễ bị các bệnh về đường hô hấp”.

Theo Sameque Gois, phải mất 12 ngày sau khi bé Sarah xuất hiện các triệu chứng nhiễm virus thì các bác sỹ mới làm xét nghiệm cho em.

Qua nghiên cứu ảnh hưởng của virus SARS-CoV-2 đối với trẻ em và thanh thiếu niên, Tiến sĩ Marisa Dolhnikoff, chuyên gia về phổi tại Trường Đại học Y Sao Paulo cho biết, trẻ em mắc Covid-19 có thể xuất hiện các triệu chứng khác với triệu chứng của người trưởng thành.

“Nếu một đứa trẻ có biểu hiện sốt cao, phát ban (ngoài da), đau bụng, các bác sĩ đôi khi dễ nghĩ đến những căn bệnh khác, chứ không phải Covid-19”, ông Marisa Dolhnikoff nói.

"Nhưng chúng ta cần phải lưu ý rằng, những triệu chứng khác nhau này có thể liên quan đến Covid-19 và nhiều trẻ em trong số đó có thể đã bị mắc bệnh rất nặng”.

Sự chênh lệch trong hệ thống y tế

Dù nhiều triệu chứng mắc Covid-19 ở trẻ em có thể khiến các bác sỹ khó nhận biết, song hầu hết các chuyên gia y tế và các nhà nghiên cứu đều cho rằng, nguyên nhân chính khiến tỷ lệ tử vong ở Brazil cao hơn so với các quốc gia khác là sự chênh lệch trong hệ thống y tế của quốc gia này.

Mặc dù người dân Bazil được hưởng lợi từ chính sách chăm sóc sức khỏe toàn dân, nhưng vẫn có sự khác biệt lớn về chất lượng điều trị giữa các bệnh viện công và tư, các cơ sở y tế ở nông thôn và thành thị. Tiến sỹ Marisa Dolhnikoff giải thích: “Ở các trung tâm y tế lớn, chúng tôi luôn chuẩn bị sẵn sàng để tiếp nhận trẻ em mắc Covid-19. Chúng tôi có các giường điều trị tích cực (ICU) rất tốt. Nhưng không phải ở đâu cũng có cơ sở vật chất như vậy. Có rất nhiều khu vực nghèo ở đất nước đang phải gồng mình đối phó dịch bệnh”.

Đồng tình với quan điểm này, chuyên gia Ana Luiza Bierrenbach lưu ý: “Tại sao điều này lại xảy ra? Là do trẻ em dễ bị tổn thương hơn hay thiếu khả năng tiếp cận với dịch vụ y tế chất lượng tốt. Hoặc có thể do tình trạng thiếu dinh dưỡng khiến ngày càng nhiều trẻ em tử vong vì Covid-19”.

Mạng lưới Nghiên cứu An ninh Dinh dưỡng và Lương thực Brazil cho biết, hơn một nửa dân số Brazil, khoảng 116 triệu người, phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực vào năm 2020. Trong số đó, 19 triệu người, tương đương 9% dân số đã bị đói.

Theo đánh giá của bác sỹ Andre Laranjeira, sự khác biệt không chỉ được thể hiện ở chất lượng các dịch vụ y tế mà còn ở cách thức dịch bệnh ảnh hưởng đến các các nhóm dân số.

“Khi xem xét các trường hợp tử vong do Covid-19 ở trẻ em, chúng tôi nhận thấy hơn 60% trong số này thuộc các nhóm xã hội dễ bị tổn thương. Đây là điều chúng ta không thể làm ngơ”.