Giáo sư chế tạo robot “đọc” ý định của con người: “VinFuture cho thế giới thấy khoa học công nghệ Việt Nam đã phát triển thế nào”

Sáng ngày 2/12, tại sự kiện Diễn thuyết truyền cảm hứng: Công nghệ đột phá tương lai trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, GS. Raymond Kai-yu Tong Đại học Trung văn Hồng Kông (Trung Quốc) gây chú ý khi công bố công trình mang đến hy vọng và sự tự tin cho người bệnh đột quỵ. 

Đó là “Bàn tay Hy vọng” (Hand of Hope), một bộ khung xương robot có thể “đọc” được ý định vận động của người bệnh và hỗ trợ họ cử động trở lại, tái đào tạo não bộ thông qua hành động. Bên cạnh đó, giáo sư Tong cũng giới thiệu XoMuscle, một loại cơ nhân tạo lấy cảm hứng từ sinh lý tự nhiên, mềm mại, mạnh mẽ và có thể mang mặc được, tái định nghĩa quá trình phục hồi chức năng - nơi sự thoải mái và phẩm giá của bệnh nhân được đặt ở trung tâm.

Từ giọt nước mắt bất lực của người bệnh đến công trình mang lại hy vọng

Raymond Kai-y Tong cho biết công trình trên được ra đời dựa trên bối cảnh thế giới có 101 triệu người đang sống với di chứng đột quỵ. Họ bị tổn thương vùng não bộ, liệt nửa người, không nâng được chân tay hay sinh hoạt cơ bản, buộc phải nhờ đến người thân. Thậm chí, nhiều bệnh nhân bật khóc vì bất lực và muốn lấy lại cuộc sống độc lập. Trước những câu chuyện thực tế của người bệnh, ông mong muốn mang lại niềm vui và hạnh phúc cho họ.

Từ đây, thiết bị hỗ trợ luyện tập phục hồi vận động bàn tay, ngón tay và quá trình tái huấn luyện thần kinh “Bàn tay Hy vọng” ra đời. Thực tế, trong quá trình nghiên cứu, ông và các cộng sự đã mở rộng sang các thiết bị hỗ trợ một số bộ phận khác như cổ tay, cổ chân và các cụm cơ lớn. 

Để tối ưu cho nghiên cứu, GS. Raymond Kai-y Tong sử dụng hệ thống cơ nhân tạo từ vật liệu mềm giúp co giãn tốt hơn nhưng vẫn có thể nâng được bình nước 20kg. Dựa trên kết quả do nhóm khảo sát, 80% người bệnh từ người già đến trẻ nhỏ đã phục hồi khi có robot này hỗ trợ. Các chuyển động lập, úp xoay cổ tay hay cầm chai nước, cầm bút… của người bệnh đều được cải thiện đáng kể.   

Giáo sư Tong cho biết đang triển khai công nghệ này vào hỗ trợ trẻ em bại não ở Australia. “Chúng tôi dùng cơ nhân tạo đồng bộ hóa cử động, dáng di chuyển để em bé tập đi. Sau 15 buổi thực hành, một số em đã tự đứng lên mà không cần robot. Điều này giúp thay đổi cuộc sống của các em một cách đáng kể”, GS chia sẻ. 

Hiện một số bác sĩ từ các bệnh viện đánh giá, công nghệ này có thể ứng dụng trong y học thể thao, giúp phục hồi chức năng sau phẫu thuật cho người bệnh. “Ai cũng nói không thể làm được. Cùng với niềm tin, sự can đảm của bệnh nhân, chúng tôi đã chứng minh mình làm được. Chúng tôi mong muốn nhiều người bệnh sẽ biết đến giải pháp này để cải thiện cuộc sống”, GS. Raymond Kai-y Tong khẳng định. 

“Khoa học công nghệ Việt Nam đã thay đổi toàn diện”

Thông qua bài diễn thuyết trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, GS. Raymond Kai-yu Tong cũng mong muốn thuyết phục các bác sĩ tại Việt Nam tin vào tiềm năng của “Bàn tay Hy vọng”, ứng dụng công nghệ robot vào hỗ trợ các bệnh nhân phục hồi sau đột quỵ. 

Lần đầu tiên tham dự VinFuture, Giáo sư Tong nhận định giải thưởng này đem đến cơ hội hợp tác tiềm năng giữa các nhà khoa học Việt Nam với các chuyên gia hàng đầu thế giới, đồng thời truyền cảm hứng cho nhiều nhà nghiên cứu trẻ. 

“VinFuture truyền cảm hứng cho các nhà nghiên cứu Việt Nam về cách khoa học công nghệ thay đổi cuộc sống người dân trên toàn thế giới”, Giáo sư Tong khẳng định. 

Ông Tong nhận thấy điểm tương đồng giữa VinFuture và giải thưởng Shaw tại Hồng Kông (Trung Quốc) - giải thưởng được ví như “Nobel của phương Đông” ở khả năng thu hút sự quan tâm của cộng đồng nghiên cứu quốc tế.

“Việt Nam đang đầu tư mạnh vào thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. VinFuture thu hút những nhà khoa học hàng đầu thế giới đến tham dự, mở ra cơ hội để chúng tôi có thể thấy được công nghệ khoa học của Việt Nam phát triển như thế nào, các doanh nghiệp, mạng lưới nhà máy có tiềm năng phát triển ra sao cũng như sự đổi mới toàn diện tại Việt Nam hiện nay”, GS. Raymond Kai-yu Tong cho biết.

Raymond Kai-yu Tong có bằng Tiến sĩ Kỹ thuật sinh học của Đại học Strathclyde, Vương quốc Anh. Tại Đại học Trung văn Hồng Kông, ông là Giáo sư và là Chủ tịch sáng lập Ban Kỹ thuật Y sinh đầu tiên tại Hồng Kông, Trung Quốc. Giáo sư Raymond Kai-yu Tong nằm trong top 2% các nhà khoa học được trích dẫn nhiều nhất trong lĩnh vực chuyên môn của mình và được bầu vào Viện Hàn lâm Kỹ thuật Y học và Sinh học Hoa Kỳ (AIMBE). Lĩnh vực nghiên cứu của ông tập trung vào Robot phục hồi chức năng, giao diện não - máy tính, kỹ thuật thần kinh và kích thích điện chức năng.