Hoàng tử bé: tác phẩm kinh điển cho cả trẻ em và người lớn

Nuage, Theo Pháp luật xã hội 14:00 10/01/2014

Từ khi ra mắt bạn đọc năm 1943, Hoàng tử bé đã trở thành một tác phẩm kinh điển mà mọi bậc phụ huynh đều muốn đọc cho con của mình nghe vì đó là cách họ gợi nhớ lại những ký ức tuổi thơ của chính mình.

Năm 1935, tác giả Antoine de Saint-Exupéry, lúc bấy giờ là một phi công cùng một người hoa tiêu trên đường bay tới Sài Gòn (Việt Nam) nhằm thiết lập một kỷ lục bay nhanh mới với món tiền thưởng lên tới 150.000 franc. Cả hai đã không gặp may mắn khi máy bay gặp trục trặc và bị rơi ở sa mạc Sahara thuộc địa phận Libya. May mắn sống sót nhưng cả Antoine de Saint-Exupéry và người bạn đường nhanh chóng rơi vào tình trạng ảo giác khi số thực phẩm ít ỏi nhanh chóng hết nhẵn sau một ngày. Vào ngày thứ tư kể từ sau vụ tai nạn, cả hai được một người Ả Rập phát hiện ra và cứu sống. Đó là một kỷ niệm để đời khiến Antoine de Saint-Exupéry bắt đầu nhen nhóm những ý tưởng đầu tiên để viết Hoàng tử bé, kiệt tác của đời mình. 

Hoàng tử bé: tác phẩm kinh điển cho cả trẻ em và người lớn  1
Bản Hoàng tử bé được in tại Mỹ, do Reynal và Hitchcock ấn hành (1943)

Độc giả Mỹ có may mắn được đọc Hoàng tử bé trước cả độc giả đất nước quê hương của tác giả Antoine de Saint-Exupéry, vì ông là một người Pháp sống lưu vong tại Mỹ từ cuối tháng 12/1940 do bất mãn vì chính phủ Pháp đầu hàng Đức Quốc xã. Trong hoàn cảnh ấy, ý định viết một cuốn sách trở nên phổ biến khắp thế giới nung nấu trong Antoine de Saint-Exupéry càng được thôi thúc. Năm 1942, ông thuê ngôi biệt thự The Bevin House ở Asharoken, New York, Long Island và bắt tay vào viết và vẽ những bức tranh minh họa cho tác phẩm Hoàng tử bé. 

Hoàng tử bé: tác phẩm kinh điển cho cả trẻ em và người lớn  2
Trước khi lên đường nhận nhiệm vụ trong phi đội trinh sát, Saint-Exupéry đã giao lại bản thảo Hoàng tử bé cho một người bạn

Dù đam mê viết lách nhưng khát vọng được bay lượn trên bầu trời vẫn sôi sục trong Antoine de Saint-Exupéry. Tháng 5/1943, Saint-Exupéry trở về Châu Âu chiến đấu cho Chính phủ tự do Pháp trong một phi đội vùng Địa Trung Hải. Trước khi lên đường, trong bộ đồng phục quân nhân, ông ghé nhà một người bạn của mình, Sylvia Hamilton, quẳng lên bàn một túi giấy nhàu nhĩ, nói: “Tôi muốn mang cho bạn một điều gì đó tuyệt vời, nhưng đây là tất cả những gì tôi có”. Những trang viết nhem nhuốc, sửa chữa, gạch xóa lung tung, lỗ chỗ vết cháy do tàn thuốc lá rơi vào và vệt loang của cà phê. Đó chính là bản thảo sơ khai của Hoàng tử bé. Và Antoine de Saint-Exupéry bắt đầu cuộc hành trình không có ngày trở lại. Ngày 31/7/1944, ông lái chiếc máy bay kiểu P-38 Lightning mang số hiệu F-5B-1-LO, cất cánh từ một căn cứ trên đảo Corse với nhiệm vụ thu thập thông tin về quân Đức ở thung lũng sông Rhone và không một ai còn thấy phi công người Pháp quay về. Người ta nói rằng ông đã bỏ mạng vì máy bay bị rơi vào ngày 1/8 cùng năm ở gần Vịnh Carqueiranne. Thi thể người quân nhân được coi là Saint-Exupéry sau đó đã được tìm thấy vài ngày sau đó và được chôn cất ở Carqueiranne vào tháng 9.

Hoàng tử bé: tác phẩm kinh điển cho cả trẻ em và người lớn  3
Bản Hoàng tử bé được in tại Pháp do Librairie Gallimard ấn hành (1946)

Sau năm 1945, các nhà xuất bản bắt đầu “trẻ hóa” Hoàng tử bé bằng cách in ấn sinh động hơn. Từ tháng 4/1946, tác phẩm được bày bán ở Pháp và có được doanh thu cao hơn dự kiến, trở thành một hiện tượng trong xuất bản sách văn học ở Pháp. Đến đầu năm 1948, Hoàng tử bé đã trở thành cuốn sách bán chạy nhất của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia (NRF), mỗi lần được tái bản lên tới hàng chục ngàn cuốn. 10 năm sau ngày phát hành, tác phẩm đã bán được 450.000 bản, nghĩa là trung bình khoảng 50.000 bản được bán ra mỗi năm.

Hoàng tử bé: tác phẩm kinh điển cho cả trẻ em và người lớn  4
Một số hình minh họa do chính Saint-Exupéry vẽ kèm bản thảo

Năm 1999, nhà xuất bản Folio một lần nữa giúp tạo nên “cơn sốt kép” Hoàng tử bé khi cho ra mắt các hình ảnh minh họa kèm văn bản cũng do chính Antoine de Saint-Exupéry sáng tác mà những bản in trước đó đã vô tình bỏ qua. Như vậy, cùng với Les 3 mousquetaires (Ba chàng lính ngự lâm) và Notre-Dame de Paris (Nhà thờ Đức Bà Paris), Hoàng tử bé là một trong những cuốn sách tiếng Pháp nổi tiếng nhất trên thế giới. Tác phẩm chan chứa nhiều thông điệp bổ ích về tình bạn, ý nghĩa cho cuộc sống, những giấc mơ vô biên, những suy niệm, nụ cười và nước mắt. Một câu chuyện ngụ ngôn giàu chất thơ đồng thời mang đậm tính triết lý ra đời trong hoàn cảnh tác giả đang loay hoay với cuộc sống lưu vong do bất mãn chính trị. 

Hoàng tử bé: tác phẩm kinh điển cho cả trẻ em và người lớn  5
Antoine de Saint-Exupéry không được chứng kiến thành công của Hoàng tử bé, ông bỏ mạng vì máy bay bị rơi vào ngày 1/8 cùng năm ở gần Vịnh Carqueiranne

Kể từ khi ra mắt bạn đọc lần đầu vào năm 1943, Hoàng tử bé đã trở thành một cuốn sách dành cho “trẻ em mọi lứa tuổi”, một tác phẩm kinh điển mà mọi bậc phụ huynh đều muốn đọc cho con cái của mình nghe vì đó là cách họ gợi nhớ lại những ký ức tuổi thơ đã qua đi. Tác phẩm đã được dịch sang hơn 250 ngôn ngữ (bao gồm cả tiếng địa phương) và cho đến nay đã bán được hơn 200 triệu bản khắp thế giới, trở thành một trong những sách bán chạy nhất của mọi thời đại. Hoàng tử bé đồng thời cũng được chuyển thể thành truyện tranh, thành tài liệu học tiếng Anh...