Dung hòa cám dỗ

Đừng đánh giá một con người chỉ vì nhìn thấy họ trong một cuộc vui thâu đêm suốt sáng hay chuỗi tiệc tùng vô tình biết đến. Cũng đừng nghĩ rằng người thường lui tới những địa điểm đầy cám dỗ như Munich Oktoberfest, Rio de Janeiro, Carnaval, Las Vegas đều là những kẻ ăn chơi sa đọa. Rất nhiều trong số họ là những tài năng và cá thể văn minh của xã hội. Đơn giản chỉ là xả hơi, và không sa ngã như bạn vẫn tưởng.

Nguồn gốc của dung hòa cám dỗ

Vào thế kỷ thứ 4, Evagrius Ponticus - Một trong những người tiên phong vĩ đại của thần học huyền bí Kitô giáo đã chỉ ra những thói hư tật xấu của con người, bao gồm: tham lam, kiêu ngạo, ghen tị, nóng nảy, tham ăn tục uống, dục vọng và lười biếng. Chúng được xem là gốc rễ của các hành vi tội lỗi. Trong Ấn Độ giáo, dục vọng, sự tham lam và nóng nảy được xem là ba cửa địa ngục. Phật giáo cũng đã răn rằng dục vọng, nóng nảy, kiêu ngạo, vô minh và mất niềm tin sẽ khiến con người rơi vào bể khổ.

Như vậy, có thể nói, giáo lý của các tôn giáo lớn không chấp nhận những “mùa yêu đương” phong phú ở Amsterdam hay những sòng bạc thâu đêm suốt sáng ở Macau.

Thời điểm đó, khái niệm dung hòa cám dỗ chỉ tồn tại trong cộng đồng người Amish ở Mỹ. Là một giáo phái Tin Lành coi giá trị cộng đồng là đích đến tối thượng nhất trong xã hội, người Amish chối từ sử dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật như điện, điện thoại, xe hơi và sống một cuộc sống lành mạnh nhất có thể. Tuy vậy, tư tưởng của người Amish lại vô cùng thoáng và tiến bộ. Thiếu niên đến tuổi 16 sẽ bước vào giai đoạn thử thách với những thú vui dễ sa ngã của con người. Họ sẽ được phép làm những gì mình thích, làm "anh hùng xa lộ", uống rượu và tiệc tùng. Chừng nào nhận ra giá trị thực sự của cuộc sống và quay trở về với cộng đồng và niềm tin tôn giáo, họ sẽ được chấp nhận là đã hoàn thành “khóa huấn luyện” dung hòa cám dỗ và được gia nhập Giáo hội.

Thực tế đã cho thấy dân số Amish ngày càng gia tăng. Điều này chứng tỏ giới trẻ đã vượt qua thử thách thành công, an bài với cội nguồn giá trị mà cả cộng đồng theo đuổi.

Dung hòa cám dỗ thời hiện đại

Nhà triết học David Brax thuộc đại học Lund ở Scania, Thụy Điển - một người cổ súy cho chủ nghĩa khoái lạc đã nói rằng: “Tình bạn, sự thịnh vượng, sức khỏe và tri thức sẽ vô giá trị nếu không mang lại cho con người nguồn vui”. Quan điểm này đã được mở rộng đến những khái niệm khác như lòng trung thành, sự rộng lượng, công lý và đức từ bi. Những nghiên cứu tâm lý cũng đã chỉ ra rằng chính vị tha - Đức tính được trân trọng nhất của con người cũng có xuất phát điểm là chính niềm vui của chủ thể. Chính họ sẽ thỏa mãn và thoải mái hơn khi quyết định tha thứ và hy sinh cho một ai đó, cho điều gì đó.

Nguồn vui cũng có thể xuất hiện ngay cả khi nó không có xu hướng tích cực và chính thống. Trong cuốn sách mang tựa đề The Virtue of Our Vices (Tạm dịch - Những thói hư tật xấu của chúng ta), giáo sư triết học Emrys Westacott giải thích các định nghĩa về cám dỗ phần đa là do tin đồn và thói nhẹ dạ cả tin của con người. Thực tế, người ta đã chỉ ra rằng có những “thói hư tật xấu” có thể tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể, giảm căng thẳng, cân bằng huyết áp, đốt cháy calo, cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm stress. Đó là lợi ích của việc thưởng thức sex, rượu với mức độ vừa phải. Thậm chí, ở một khía cạnh nào đó, sự lười biếng cũng giúp ích rất nhiều vào việc nâng cao sức khỏe thể chất và tâm hồn.

Các chuyên gia trong lĩnh vực y tế mới đây đã chứng minh được những quy định khuyến cáo cho bệnh nhân Alzheimer là không có tính xác thực. Chocolate và thịt xông khói đã lại được đồng ý để bệnh nhân sử dụng trở lại thay vì xem đó là những món xa xỉ phẩm, sản phẩm của lối sống thiếu kiểm soát và khiến bệnh trầm trọng hơn như trước kia.

Những kỳ nghỉ xả hơi, phong cảnh và những điều mới lạ có thể khiến con người vượt qua giới hạn của sự kiềm chế và bị cám dỗ lúc nào không hay. Lúc này, những nguyên tắc trở thành thứ rào cản vô nghĩa, chỉ tồn tại một thứ duy nhất là khao khát hưởng thụ khoái lạc. Đó là điều mà tất cả chúng ta đều phải công nhận.

Bởi vậy, trước khi dở khóc dở cười vì lỡ dấn thân vào chốn hiểm nguy mà không có lối thoát, ngoài lối sống tỉnh táo, văn minh và hiểu biết, ý thức dung hòa cám dỗ của con người cần thiết hơn biết bao nhiêu.