Điều gì đang xảy ra với vàng?

Giá tăng cao, cung - cầu bị “bóp méo”

Tính từ đầu năm đến nay, giá vàng trong nước tăng hơn 68-70 triệu đồng/lượng. Giá vàng thế giới biến động theo quy luật cung - cầu và yếu tố địa chính trị. Ở Việt Nam, giá vàng chịu tác động của giá thế giới; giá vàng tăng nhanh, giảm chậm bởi nhu cầu ngày càng cao của người dân.

Tại các "phố vàng" ở Hà Nội và TPHCM, cảnh người dân xếp hàng mua - bán diễn ra thường xuyên mỗi khi giá biến động mạnh. Không ít người coi vàng là kênh trú ẩn an toàn và kỳ vọng giá tăng hơn nữa. Thế nhưng, hơn 1 năm nay, thị trường vàng khan hiếm nguồn cung. Từ vàng miếng SJC cho đến vàng nhẫn các thương hiệu đều khan hiếm.

Nguyên nhân nào khiến nguồn cung khan hiếm? Ngân hàng Nhà nước trả lời nhiều lần rằng, do giá vàng thế giới tăng cao và hơn 10 năm nay, Việt Nam không nhập khẩu vàng miếng để tăng nguồn cung ra thị trường, dẫn đến tình trạng khan hàng cục bộ, giá bị đẩy cao bất thường. Thậm chí, không loại trừ khả năng một số doanh nghiệp và cá nhân lợi dụng biến động của thị trường để đầu cơ, thao túng giá, gây ra những diễn biến bất thường…

Khi nguồn cung chính thức bị hạn chế, các kênh phi chính thức lại nở rộ. Trên mạng xã hội, hàng trăm nhóm công khai rao bán vàng miếng, vàng nhẫn. Thị trường chợ đen này hoạt động sôi động, không hóa đơn chứng từ, không kiểm soát chất lượng. Thậm chí có thời điểm, giá vàng trên thị trường tự do cao hơn giá các tổ chức, doanh nghiệp niêm yết từ 10-20 triệu đồng/lượng.

Năm nay, thị trường vàng rúng động khi cơ quan chức năng thông tin sai phạm hàng loạt ngân hàng, doanh nghiệp liên quan đến vàng. Thậm chí, loạt lãnh đạo Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn - đơn vị sản xuất độc quyền vàng miếng - bị bắt và xét xử liên quan đến việc lợi dụng chức vụ dập khống vàng miếng SJC, trong đó bà Lê Thúy Hằng - cựu Tổng Giám đốc SJC - có vai trò chủ mưu, chỉ đạo cấp dưới thực hiện nhiều sai phạm.

Người dân khốn khổ vì vàng

Giá vàng tăng cao khiến nhiều người dân khốn khổ. Người vay vàng hoa mắt vì chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm giá tăng gần gấp đôi. “Tôi cứ nghĩ vay vàng là chắc chắn nhất, vì không mất lãi, ai ngờ giờ nợ chồng nợ. Giờ muốn xin trả bằng số tiền bán vàng ban đầu cũng không được và trả bằng giá bây giờ thì hơn cả lãi suất chợ đen. Gia đình tôi mất ăn mất ngủ vì vay 10 cây vàng làm nhà”, chị Thanh Đào (Từ Liêm, Hà Nội) cho hay.

Nhiều người vay vàng thay vì tiền, vì nghĩ giá vàng ổn định và dễ quy đổi. Nhưng khi giá tăng quá nhanh, số vàng phải trả trở thành gánh nặng lớn. Có người buộc phải bán đất, bán xe để gồng nợ, có người “chạy” khắp nơi tìm cách chuyển đổi sang tiền mặt để trả dần.

Cơn “sốt vàng” khiến nhiều người đổ xô tìm mua vàng trên mạng với hy vọng kiếm lời nhanh, nhưng nhiều kẻ gian đã lợi dụng tâm lý đó để tung ra vàng giả, vàng kém tuổi.

Anh Trần Minh Hiếu (phường Hà Đông, Hà Nội) kể mua hai lượng vàng nhẫn của một thương hiệu có tiếng trên mạng xã hội vào thời điểm giá “chợ đen” cao nhất lên hơn 170 triệu đồng/lượng. Thế nhưng, anh Hiếu chỉ phát hiện đó là vàng giả khi mang ra chính doanh nghiệp mang thương hiệu vàng này bán lại nhưng khi tìm lại tên giao dịch trên mạng xã hội và số điện thoại người bán đã không còn liên lạc được. “Tiền mất, gia đình trách mắng và tôi chỉ biết ngậm ngùi”, anh Hiếu nói.

Trong khi đó, các điểm thu mua vàng trôi nổi mọc lên khắp nơi. Người dân mua bán không có hóa đơn, không biết nguồn gốc sản phẩm, dễ bị thao túng giá. Một số người đầu cơ còn tạo nhóm trên mạng xã hội để “thổi” giá, khiến giá vàng trong nước vọt lên bất hợp lý.

Nhiều cửa hàng vàng lên tiếng cảnh báo, thậm chí phát loa thông báo trước cửa hàng để người dân mua bán vàng đúng quy định, tránh việc lừa đảo vàng.