Con sói đầu tiên trong lịch sử rời khỏi Chernobyl, giới khoa học đang phải bám rất sát

Năm 1986, một nhà máy điện nguyên tử tại Ukraine đã phát nổ, tạo ra một thảm họa nguyên tử nghiêm trọng bậc nhất trong lịch sử nhân loại và được biết đến với cái tên "thảm họa Chernobyl".

Đám mây bụi phóng xạ từ nhà máy đã lan rộng ra nhiều vùng, khiến toàn bộ khu vực rộng 4.300 km2 xung quanh bị xem là độc hại cho đến tận ngày hôm nay.

Nhưng trải qua hơn 30 năm, dường như môi trường tại đây đang có dấu hiệu phục hồi. Đã bắt đầu xuất hiện một số loài vật tìm cách di dời khỏi đây. Và mới đây nhất, người ta trông thấy trường hợp của một con sói vượt ra khỏi khu vực nguy hiểm (CEZ - Chernobyl Exclusion Zone).

Con sói đực mới trưởng thành đã vượt qua quãng đường 369km tính từ vùng đất phóng xạ ấy. Đây là lần đầu tiên khoa học ghi nhận một loài vật có thể rời khỏi khu vực này ở khoảng cách xa như vậy. Và điều này cũng đồng nghĩa rằng chúng ta có thể biết các gene bị đột biến bởi phóng xạ có thể lan rộng đến mức nào. 

"Thay vì trở thành một địa ngục, CEZ dường như cho phép các loài vật hoang dã thời gian để phục hồi" - Michael Byrne, chuyên gia từ ĐH Missouri (Mỹ) cho biết. 

"Phát hiện này không chỉ ứng với sói, mà có thể giả định rằng chúng áp dụng cả với các loài vật khác nữa."

Các chuyên gia đã phải bám rất sát vào con sói này. Dữ liệu đầu tiên về nó được thu thập từ năm 2015, nhờ vào máy phát tín hiệu GPS gắn trên cổ. Nó đã đi ngang Ukraine, thường xuyên bám vào những khu rừng hoặc các cánh đồng trồng trọt của nông dân. 

Trên thực tế, việc sói di cư xa như vậy là điều bình thường, nhưng nếu là sói sinh ra tại CEZ thì là bất thường, vì khoa học chưa từng thấy chúng đi xa như vậy. Con sói này vốn thuộc một đàn 14 con, nhưng 13 con còn lại vẫn chỉ quanh quẩn ở "quê" thôi. 

Dù vậy, mức độ tác động của thảm họa Chernobyl đến môi trường vẫn là điều bí ẩn đối với khoa học. Đã có nhiều báo cáo ghi nhận tần suất xuất hiện đột biến tại đây tăng lên, nhưng tổng thể bức tranh vẫn còn rất mờ nhạt. 

Ngoài ra, nếu các loài vật khác gặp bất lợi, thì riêng sói xám dường như lại thích tình cảnh này. Theo ước tính, số lượng sói tại CEZ hiện tại cao hơn gấp 7 lần so với các khu vực bên ngoài. 

Theo Byrne, nhờ con sói đi lang thang này, chúng ta có thể xác định được tác động thực sự của phóng xạ là gì, và chúng có điểm gì bất thường không. Chỉ biết rằng ít nhất con sói này vẫn có 4 chân, 2 mắt, một cái đuôi, và cũng không phát sáng - đại khái là giống y như một con sói bình thường. 

"Đây là cơ hội rất tốt để biết được phóng xạ đã làm gì tự nhiên ở Chernobyl."

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Wildlife Research.