Con người đã tiến hóa cùng... pho-mai - khó tin nhưng đấy lại là sự thật

Khoảng 10 năm trước, người ta đã tìm thấy một vật thể rắn màu trắng, đựng trong chiếc lọ tại một ngôi mộ cổ của Ai Cập. 

Bạn nghĩ đúng rồi đấy, vật thể ấy là pho-mai, và đó cũng là miếng pho-mai cổ nhất mà các nhà khảo cổ học đã tìm ra.

Khám phá này được cho là rất quý giá, bởi nó chứng minh rằng người Ai Cập cổ cũng yêu thích pho-mai như chúng ta ngày nay. Bằng chứng là họ còn dùng nó làm vật tế trong những ngôi mộ cổ. 

Điều này cũng phù hợp với giả thiết của các nhà khảo cổ, rằng pho-mai và các chế phẩm từ sữa từ lâu đã là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của con người xưa kia.

Pho-mai - báu vật quan trọng của loài người

Vào thời tiền sử, khoảng 2/3 dân số thế giới từng không có khả năng dung nạp được lactose có trong sữa, do không sản xuất được men lactase. Điều này có nghĩa là họ sẽ dễ đầy hơi, khó chịu và thậm chí là dễ tiêu chảy khi uống sữa.

Phân tích AND trong xương của người tiền sử tại Châu Âu, các nhà khoa học khám phá ra rằng bộ gene sản sinh ra men lactase xuất hiện lần đầu tiên ở người vào những năm 2500 TCN. Tuy nhiên, cũng có khá nhiều bằng chứng cho thấy người ta thậm chí đã bắt đầu sử dụng sữa từ thời kì đồ đá mới (tức là khoảng năm 6000 đến 2500 TCN).

Thời kì đồ đá mới đánh dấu sự bắt đầu của hoạt động trồng trọt và chăn nuôi. Đó cũng là khi con người bắt đầu tiếp xúc với gia súc, nên việc này cũng hoàn toàn dễ hiểu. Nhưng đáng chú ý là kể cả khi chưa tiến hóa đủ để có thể hấp thụ sữa, nhưng con người đã nghĩ ra cách để chế biến chúng thành những món ăn mà họ có thể tiêu hóa được.

Ví dụ, sữa ủ cho lên men sẽ phá vỡ đường lactose thành axit lactic. Hay sữa đông được tách và chế biến thành pho-mai chứa lượng lactose ít hơn so với sữa tươi. Tất cả đều giúp cho hệ tiêu hóa có thể hoạt động dễ dàng hơn với sữa.

Người ta thậm chí đã tìm thấy nhiều dụng cụ bằng đất sét có dấu vết của chất béo sữa vẫn được lưu lại đến ngày nay. 

Từ thời đại đồ đồng, số lượng người có khả năng dung nạp lactose trong sữa tăng lên, và nhiều người trong số đó còn di truyền lại khả năng này cho con cái họ. Sự thay đổi ấy một phần là bởi họ tiêu thụ những chất dinh dưỡng đặc biệt có trong sữa, khiến cơ thể dần dần có sự thay đổi. Con người bắt đầu có các chuyển hóa về sinh học để thích nghi với chế độ dinh dưỡng bao gồm sữa tươi.

Sự thích ứng này cũng chứng tỏ rằng thức ăn có tác động lớn tới sự phát triển sinh học của con người. Và ở đây, pho-mai đóng một vai trò quan trọng trong sự tiến hóa của chúng ta. Quả thực là một báu vật, phải không?

Tham khảo: Popsci