Chen chân dự lễ "bà chúa" đỡ đẻ được vua Tự Đức sắc phong
Ngày 4/3, hàng vạn người dân đổ về thôn Liêm Lợi, xã Nhơn Phong, TX. An Nhơn, Bình Định tham dự Lễ hội vía Bà để tưởng nhớ đến công ơn đức độ của bà Đỗ Thị Tân hành nghề đỡ đẻ cách đây hơn 3 thế kỷ. Kính trọng tài năng của bà, vua Tự Đức đã sắc phong là “Ân đức độ nhân”.
Ban tế lễ dâng hương cho bà Tân
Các bô lão ở TX. An Nhơn kể rằng, vào thế kỷ XVII, bà Tân không biết từ đâu đến định cư ở làng. Bà sống một mình trong căn nhà tranh vách đất gần con sông ven làng, bà có biệt tài đỡ đẻ rất giỏi, đến những ca đẻ khó nhất bà vẫn có thể giúp sản phụ vượt cạn an toàn, mẹ tròn con vuông.
Nghi lễ truyền thống, gồm dâng hương và hát lễ
Bất kể đêm ngày, đường sá xa xôi, trời mưa hay nắng, không phân biệt sang hèn, nơi nào có sản phụ sinh nở bà đều có mặt giúp các sinh linh chào đời bình an từ đôi tay bà nâng đỡ, tạo phúc cho mọi người, ai trả ân bà đều từ chối.
Các bô lão túc trực thực hiện nghi lễ rất long trọng
Tương truyền, tiếng tăm mát tay trong nghề “đỡ đẻ” của bà không chỉ được người đời biết đến, mà đến cả mãnh thú trong vùng cũng “nghe danh”. Một đêm mưa gió mịt mù, trời tối như hũ nút, một con cọp trắng không biết từ đâu xuất hiện trong căn nhà tranh của bà, làm bà hoảng sợ đến chết ngất. Đến khi tỉnh dậy, bà thấy mình nằm trong một hang đá trên núi Bà thuộc huyện Phù Cát.
Màn biểu diễn múa lân sư rồng để tỏ lòng thành đối với "bà chúa đỡ đẻ"
Nhìn lên, bà thấy đôi mắt ông cọp trắng nhìn bà với ánh nhìn khẩn thiết, bên cạnh là cọp cái đang vật vã, kêu rống vang trời vì khó đẻ. Bà hiểu, và ra tay làm công việc quen thuộc. Chẳng bao lâu sau, chú “tiểu hổ” ra đời an toàn.
Sau ca đỡ đẻ cho cọp cái, cọp trắng cõng bà trả về lại nhà. Thời gian sau đó, thỉnh thoảng mỗi sáng bà thấy trước cửa nhà có con cheo, con chồn. Bà hiểu đó là quà biếu của vợ chồng cọp tỏ lòng tri ân cho ca đẻ khó.
Lễ vía bà Tân kéo dài đến ngày 6/3
Rạng ngày 17 âm lịch, cách đây 300 năm, bà Tân ra dòng sông trước nhà giặt áo. Trời bỗng nổi giông gió dữ dội, sáng hôm sau người làng nhìn thấy thau đồ của bà chưa kịp gặt bên bờ sông, còn bà không thấy đâu nữa, bà đã “thăng thiên” về trời.
Phần lớn là phụ nữ đến thắp hương cầu nguyện cho việc sinh nở, mẹ tròn con vuông
Tưởng nhớ ân đức sâu nặng, dân làng Liêm Định lập miếu thờ bà ngay trên nền căn nhà tranh năm xưa. Ngôi miếu thờ được gọi là “Hộ sản nương thần miếu”, bốn mùa hương khói ấm áp. Năm 2006 UBND tỉnh Bình Định công nhận Miếu Bà là di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh.
