Câu hỏi "thúc dục" hay "thúc giục" mới là cách viết đúng? Nhiều học sinh giỏi cũng phải xin hàng

Dù đã quen thuộc với tiếng Việt, nhiều người trong chúng ta vẫn có lúc viết sai chính tả hoặc băn khoăn về cách dùng từ đúng. "Thúc dục" và "thúc giục" là một trong những trường hợp gây nhầm lẫn như vậy.

Chính tả: "thúc dục" hay "thúc giục"?

Trước đó, mạng xã hội từng xôn xao về đề thi Ngữ văn trong kỳ khảo sát kết hợp thi thử dành cho học sinh lớp 12 năm học 2023-2024, diễn ra vào ngày 4/5/2024 với thời gian làm bài 120 phút.

Đề thi gồm hai phần: Đọc - Hiểu (3 điểm) với đoạn trích từ bài thơ Đi Vòng Thế Giới Vẫn Quanh Một Người của tác giả Lam, kèm theo bốn câu hỏi yêu cầu thí sinh trả lời.

Nhiều người đánh giá đề bài khá hay khi mới đọc qua. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, trong câu hỏi số 2 của phần Đọc - Hiểu có nội dung:

"Trong khổ thơ thứ hai, tác giả đã chỉ ra những biểu hiện nào của cuộc sống tươi đẹp để thúc dục ta 'đứng lên đi'?"

Chính cụm từ "thúc dục" ngay lập tức thu hút sự chú ý, khiến nhiều người thắc mắc liệu có phải lỗi chính tả hay không.

Câu hỏi “Thúc dục” hay “thúc giục” mới là cách viết đúng?

Trên thực tế, từ đúng chính tả phải là "thúc giục", không phải "thúc dục".

Theo từ điển tiếng Việt, "thúc giục" là một động từ mang nghĩa hối thúc, giục giã ai đó làm nhanh, làm gấp một việc gì. Từ này có nghĩa tương đương với "giục giã", "hối thúc", "thúc bách".

Trong khi đó, "thúc dục" không có trong từ điển và không mang ý nghĩa chính xác trong tiếng Việt. Vì vậy, khi sử dụng, cần lưu ý để tránh mắc lỗi sai chính tả.

Dưới đây là một số ví dụ sử dụng từ "thúc giục" trong câu:

- Mẹ liên tục thúc giục con trai làm bài tập về nhà trước khi đi chơi.

- Trưởng nhóm thúc giục các thành viên hoàn thành báo cáo đúng hạn.

- Tiếng còi xe phía sau thúc giục tôi di chuyển nhanh hơn.

- Cô giáo thúc giục học sinh ôn tập kỹ lưỡng để chuẩn bị cho kỳ thi.

- Lời động viên của bạn bè thúc giục anh ấy mạnh dạn theo đuổi ước mơ.

Từ "thúc giục" thường đi kèm với danh từ chỉ người hoặc hành động để diễn tả sự hối thúc, giục giã.

Chính tả đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ của mỗi người, đặc biệt là học sinh. Việc viết đúng chính tả không chỉ giúp nâng cao khả năng sử dụng từ ngữ mà còn góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, khi ngôn ngữ chịu nhiều tác động từ các nền văn hóa khác nhau, việc bảo vệ và phát huy giá trị của tiếng Việt càng trở nên cần thiết. Viết đúng chính tả không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với tiếng mẹ đẻ mà còn giúp nâng cao khả năng giao tiếp, diễn đạt và tư duy logic.

Ngoài ra, khi chú trọng rèn luyện chính tả, mỗi người sẽ hình thành thói quen cẩn thận, tỉ mỉ trong việc sử dụng ngôn từ, từ đó góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Đây cũng là cách để nuôi dưỡng tình yêu đối với ngôn ngữ, giúp thế hệ trẻ thêm trân trọng chữ viết và những giá trị mà tiếng Việt mang lại.

Tham khảo ngay một số lỗi chính tả thường gặp khác

Có nhiều lỗi chính tả thường gặp trong tiếng Việt, phần lớn xuất phát từ cách phát âm sai hoặc nhầm lẫn giữa các từ có nghĩa khác nhau.

Sai do phát âm

Một số từ thường bị viết sai hoàn toàn do cách phát âm khác biệt giữa các vùng miền:

Theo từ điển tiếng Việt, các từ đúng phải là "công suất", "xài", và "sạc pin". Những lỗi này xuất phát từ việc phát âm sai dẫn đến nhầm lẫn khi viết.

Công xuất → Công suất

Sài → Xài

Hộp xạc / củ xạc → Hộp sạc / củ sạc

Lỗi chính tả do sai từ

Một số cặp từ có cách viết gần giống nhau nhưng mang ý nghĩa khác biệt rõ rệt:

- Dấu và Giấu

Dấu (danh từ) chỉ ký hiệu, dấu vết như dấu chân, dấu vân tay, dấu sắc, dấu huyền,...

Giấu (động từ) mang nghĩa che đậy, cất giấu, ví dụ giấu diếm, che giấu,...

- Dành và Giành

Dành (động từ) thể hiện sự để dành, dành dụm, ví dụ dành thời gian, dành công sức...

Giành mang nghĩa tranh đoạt, giành lấy, như giành phần, giành chiến thắng...

- Mẫu và Mẩu

Mẫu xuất hiện trong các từ như khuôn mẫu, mẫu mực, làm mẫu, người mẫu...

Mẩu dùng để chỉ một phần nhỏ, ví dụ mẩu chuyện, mẩu bánh mì...

- Chốn và Trốn

Chốn thể hiện địa điểm, nơi chốn, ví dụ chốn đô thành, chốn bình yên...

Trốn có nghĩa lén lút làm gì đó, như trốn học, trốn việc, trốn nợ...

- Giám và Dám

Dám thể hiện sự mạnh dạn, như dám nghĩ, dám làm...

Giám xuất hiện trong từ giám sát, giám khảo, giám đốc... Việc dùng sai như "làm sao giám làm việc đó" là hoàn toàn không chính xác.

Lỗi hiểu sai thành ngữ

Một số thành ngữ cổ dễ bị viết sai do người dùng không hiểu đúng ý nghĩa gốc:

"Đều như vắt chanh" → "Đều như vắt tranh"

Thành ngữ này có nguồn gốc từ việc sử dụng cỏ tranh để lợp mái nhà hoặc dựng vách. Khi lợp, người thợ phải xếp từng lớp tranh ngay ngắn, thẳng hàng để đảm bảo độ bền và tính thẩm mỹ. Vì vậy, câu "đều như vắt tranh" mang nghĩa làm một việc gì đó đều đặn, ổn định theo quy trình.

Việc sử dụng đúng chính tả và thành ngữ không chỉ giúp nâng cao khả năng ngôn ngữ mà còn góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

Tổng hợp