Bức tranh rộng gần 4 m, cao gần 2 m chỉ toàn màu xanh được mua với giá 21 triệu USD: Bí mật nằm ở đâu?

Một bức tranh rộng gần 4 m, cao gần 2 m nhưng không có lấy một nét vẽ nào ngoài một sắc xanh thẳm vừa được bán ở Paris với giá hơn 21 triệu USD. Điều này khiến nhiều người ngạc nhiên: tại sao lại có người sẵn sàng chi khoản tiền khổng lồ cho một mảng màu duy nhất?

21 triệu USD cho một bức tranh chỉ có màu xanh

Tác phẩm mang tên "California (IKB 71)" được họa sĩ người Pháp Yves Klein hoàn tất vào đầu năm 1961, ngay trước chuyến đến Hoa Kỳ nơi ông triển lãm tại New York và Los Angeles. Theo thông tin từ nhà đấu giá Christie's, phiên đấu giá diễn ra tại Paris vào ngày 23 – 24 / 10 / 2025, và bức tranh đã được bán với giá 18,4 triệu euro, tương đương hơn 21 triệu USD. Đây là mức giá kỷ lục mới cho một tác phẩm của Yves Klein được bán tại Pháp.

California (IKB 71) là bức tranh đơn sắc lớn nhất mà Klein từng thực hiện, sử dụng sắc xanh đặc trưng do chính ông sáng tạo. Trên bề mặt tranh, nghệ sĩ còn gắn thêm nhiều viên sỏi nhỏ, tạo cảm giác như đáy biển sâu dưới làn xanh thẳm của đại dương. Dù nhà đấu giá không tiết lộ danh tính người mua hoặc người bán, nhiều nguồn tin cho biết tác phẩm xuất phát từ bộ sưu tập của George David, cựu Chủ tịch United Technologies, người từng tài trợ cho nhiều triển lãm lớn của Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở New York.

Yves Klein là một trong những họa sĩ tiên phong của nghệ thuật tối giản.

Tại sao "chỉ một màu xanh" lại có giá cao như vậy?

Năm 1960, ông đã đăng ký bản quyền cho sắc xanh lam đặc biệt mà mình sáng tạo, gọi là "International Klein Blue" (IKB). Đây là loại sơn dày kết hợp giữa nhựa tổng hợp, chất làm mờ và sắc tố, giúp màu xanh hiện lên rực rỡ và sâu thẳm hơn bất kỳ loại sơn nào khác. Với Klein, màu xanh không chỉ là màu sắc, mà là biểu tượng của vô hạn của một không gian không trọng lượng, nơi ông muốn con người bước vào và cảm nhận sự tinh khiết tuyệt đối của cái đẹp.

Sắc xanh ấy, theo lời ông, là "một vật chất không vật chất". Khi người xem đứng trước tranh, họ không còn nhìn thấy bề mặt, mà như bị hút vào khoảng không mênh mông vô hình, nơi chỉ có sự tĩnh lặng và vô hạn. Với Klein, màu xanh là cầu nối giữa con người và tinh thần, giữa nghệ thuật và siêu hình.

California (IKB 71) ra đời trong giai đoạn rực rỡ nhưng ngắn ngủi nhất của Yves Klein. Năm 1961, ông sang Hoa Kỳ để trưng bày các tác phẩm mới tại New York và Los Angeles là hai thành phố gợi cảm hứng mạnh mẽ cho ông trong việc khám phá không gian và ánh sáng. Bức tranh California được đặt theo tên bang nơi ông từng triển lãm, và cũng là một trong số ít tác phẩm của ông có tiêu đề cụ thể.

Trước khi được trưng bày ở California, tác phẩm này từng xuất hiện tại triển lãm của nhà buôn nghệ thuật Leo Castelli ở New York. Chỉ một năm sau, Yves Klein qua đời vì bệnh tim, khi mới 34 tuổi, để lại sự nghiệp ngắn ngủi nhưng ảnh hưởng sâu sắc đến nghệ thuật đương đại.

Điều khiến California (IKB 71) trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở vẻ ngoài đơn giản mà còn ở triết lý sáng tác của Klein. Ông tin rằng nghệ thuật không nằm trong hình khối hay câu chuyện, mà ở năng lượng và cảm xúc mà nó truyền đi. Một bức tranh đơn sắc, trong quan niệm của ông, là "một cánh cửa dẫn đến tuyệt đối", nơi người xem không còn bị phân tâm bởi hình ảnh hay chi tiết mà chỉ còn lại cảm giác thuần khiết.

Vì thế, việc một nhà sưu tập bỏ ra hơn 21 triệu USD để sở hữu bức tranh này không chỉ là đầu tư tài chính, mà là sở hữu một biểu tượng của lịch sử nghệ thuật hiện đại. Mỗi bức tranh của Yves Klein là một thí nghiệm tinh thần, thể hiện cuộc tìm kiếm cái đẹp tuyệt đối và vô hình. Với ông, nghệ thuật không phải là việc mô phỏng thế giới, mà là tạo ra một thế giới khác, nơi cảm xúc và ý niệm được hiện thân qua màu sắc.

Trước đó, vào năm 2013, một tác phẩm điêu khắc của Klein mang tên "Sculpture éponge bleue sans titre", làm từ miếng bọt biển nhuộm xanh gắn trên thân kim loại, đã được bán tại Sotheby's New York với giá 22 triệu USD. Miếng bọt biển từng được ông gọi là "vật thể sống", bởi nó hấp thụ màu xanh như cách con người hấp thụ tinh thần của nghệ thuật.

Việc California (IKB 71) lập kỷ lục mới trên thị trường đấu giá không chỉ khẳng định giá trị của Yves Klein mà còn cho thấy sức hút của nghệ thuật tối giản trong thế giới đương đại. Đằng sau một bức tranh tưởng như chỉ có màu xanh là cả một triết học về không gian, cảm xúc và tự do sáng tạo.

Trong nghệ thuật, đôi khi sự đơn giản lại là thách thức lớn nhất. Khi không còn bất kỳ hình ảnh hay chi tiết nào để nương tựa, người xem buộc phải đối diện với chính cảm xúc và nhận thức của mình. Và đó chính là điều mà Yves Klein muốn gửi gắm rằng giữa thế giới ồn ào, chỉ cần một sắc xanh cũng đủ mở ra cả vũ trụ.

 (Theo Christie's, Art News, Architectural Digest)