Xu hướng tráo đổi giới tính nhân vật: Chuyện “bình cũ rượu mới” ở Hollywood

Bằng cách hoán đổi giới tính nhân vật, những gì xưa cũ lại trở thành những điều mới mẻ. Hiện tượng này đã manh nha trên màn ảnh rộng, với sự xuất hiện của những Ghostbusters, Ocean’s 8 phiên bản nữ. Giờ đây, nó đã lan sang cả màn ảnh nhỏ.

Tráo giới tính nhân vật là việc vẫn thường hay xảy ra trong quá trình remake (làm lại) hoặc reboot (làm mới) một thương hiệu phim đã có từ trước. Ví dụ gần đây nhất là nhân vật phản diện Dr.Smith trong series phim làm lại Lost in Space của Netflix. Trong phiên bản gốc (ra mắt vào những năm 60 của thế kỷ trước), nhân vật này là một nam giới và được diễn viên Jonathan Harris thể hiện. Nhưng ở bản phim làm lại, Parker Posey – một nữ diễn viên 49 tuổi là người đảm nhận vai diễn này.

Chuyện đổi giới tính nhân vật cũng có thể xảy ra trong quá trình tạo ra một nhân vật mới. Như trường hợp của luật sư Jeri Hogarth trong series Jessica Jones của Marvel/Netflix, nhà sản xuất đã quyết định tạo ra một nhân vật nữ rồi trao cho cô một danh tính có sẵn trong thế giới truyện tranh Marvel. Vậy là chúng ta có quá trình biến đổi của Jeryn Hogarth– một nam luật sư chuyên bào chữa cho các vị anh hùng – trở thành nữ luật sư Jeri Hogarth (do Carrie-Anne Moss đóng).

Trong phim truyền hình đang thu hút sự chú ý Legion, ban đầu nhà sản xuất Noah Hawley cũng từng để cho nhân vật Lenny Busker là một lão già. Nhưng sau khi gặp gỡ diễn viên Aubrey Plaza, ông đã thay đổi quyết định và mời cô vào vai diễn này. Trong một cuộc phỏng vấn với IndieWire, Aubrey khẳng định cô chấp nhận vai diễn này miễn là phần lời thoại không thay đổi để phản ánh việc hoán đổi giới tính.

Vậy thì sự chuyển đổi này có những lợi ích gì mà khiến các nhà làm phim đua nhau thực hiện đến thế?

1. Tránh việc bị so sánh với biểu tượng cũ

Vấn đề đau đầu khi quyết định remake (làm lại) một tác phẩm nào đó, đôi khi chính là những dấu ấn quá sâu sắc mà những diễn viên trước đã để lại trong lòng khán giả. Điều này sẽ tạo ra sự cản trở vô hình, gây áp lực lớn đến những diễn viên kế nhiệm.

Và hoán đổi giới tính sẽ là bước đi khôn ngoan, phá vỡ những sự so sánh không thể tránh khỏi trong mắt người xem. Đây cũng là lí do mà nhà sản xuất Matt Sazama đã nhấn mạnh khi mời Posey vào vai Dr.Smith trong Lost in Space:

"Lí do khiến chúng tôi làm vậy (hoán đổi giới tính nhân vật) chính là vì diễn xuất ấn tượng đã trở thành biểu tượng của nam diễn viên Jonathan Harris. Thẳng thắn mà nói, chúng tôi cảm thấy nếu để một nam diễn viên khác nhận vai này, chắc chắn sẽ có sự so sánh để rồi cuối cùng mọi thứ lại kết thúc trong sự chế giễu hoặc bắt chước giả tạo. Một nữ diễn viên thì khác, cô ấy sẽ có sự thoải mái để tạo ra nhân vật cho chính mình. Chúng tôi nghĩ, đây là cách tốt nhất để làm mới một nhân vật, tạo ra một làn gió tươi mát cho năm 2018 này."

2. Góp phần tạo ra sự bình đẳng giới trên màn ảnh

Phụ nữ vẫn đang đấu tranh để giành quyền bình đẳng giới và trong lúc mọi bất công vẫn chưa được giải quyết, thì sự hoán đổi giới tính sẽ giúp họ có thêm cơ hội khẳng định bản thân. Rằng với những vai diễn như thế, phụ nữ cũng có thể làm tốt như cánh nam giới. Đây cũng là dịp giúp phụ nữ thay đổi vai diễn – chẳng hạn như đóng những vai anh hùng bá đạo, phản diện tàn nhẫn (những thứ vốn luôn được mặc định viết cho nam giới).

Biệt đội săn ma Ghostbusters (2016) với cánh chị em như Melissa McCarthy, Kristen Wiig, Kate McKinnon, Leslie Jones cũng thú vị, hài hước và duyên dáng đâu kém gì bản gốc năm 1984 của Bill Murray, Dan Aykroyd và Sigourney Weaver. Tuy nhiên, phim vẫn vấp phải làn sóng tẩy chay dữ dội vì sự ác cảm của những người hâm mộ bản cũ và vì sự khó chịu với những trò đùa giới tính trên phim (như biến anh chàng đẹp trai Chris Hemsworth thành một kẻ mua vui, mỏng manh, yếu đuối giữa rừng các quý cô gan dạ).

Nhà sản xuất Ron D. Moore (người đang làm lại Battlestar Galactica với những phân chia giới tính mới) thừa nhận việc hoán đổi này cũng kéo theo sự kỳ vọng của người xem về việc mỗi giới tính sẽ được khắc họa như thế nào, có liên quan ra sao với quan điểm đã được mặc định ở mỗi giới: "Tôi có nghe về các bình luận… rằng việc hoán đổi này đã làm cho toàn bộ phụ nữ trong phim trở nên mạnh mẽ còn đàn ông trở thành kẻ yếu đuối. Khán giả cảm thấy khó chịu khi cứ phải chứng kiến việc toàn bộ đàn ông là thứ tồi tệ, hay việc họ luôn là kẻ cuối cùng giải quyết mọi thứ, hoặc phụ nữ mới là người đưa ra các quyết định đúng đắn… Đó là một chỉ trích công bằng."

Bình đẳng giới thật sự chính là sự phân bổ đều vai trò, tính cách cho nhân vật ở cả hai giới chứ không phải là việc quá ưu tiên cho nam giới đã tồn tại quá lâu từ quá khứ, hoặc là hiện tượng đang manh nha trong hiện tại là nâng phụ nữ lên rồi hạ thấp nam giới. Nói như Grace Park (người từng hai lần thực hiện việc chuyển đổi giới tính nhân vật trong Battlestar và Hawaii Five-0): "Ngày trước, chúng tôi từng có rất nhiều chương trình mà nam giới làm trung tâm. Ngày nay, vẫn còn những show như vậy đang diễn ra nhưng việc đưa phụ nữ vào sẽ góp phần tạo ra những điều mới mẻ."

3. Đem đến góc nhìn mới và phù hợp hơn cho nhân vật

Chuyển đổi giới tính nhân vật từ nam sang nữ có thể làm thay đổi bản chất của câu chuyện và động cơ của nhân vật. Đó là những gì diễn ra với series Elementary – phiên bản Sherlock Holmes hiện đại kiểu Mỹ. Ở đó, NSX đã quyết định thay thế nhân vật bác sĩ John Watson, bạn thân thiết của ngài Sherlock trở thành Joan Watson.

NSX Robert Doherty đã nói về quyết định này: "Tôi đã thực hiện nhiều nghiên cứu đánh giá bởi chính các bác sĩ thật sự về mặt tâm lí của nhân vật gốc. Một trong những điều tôi đã tìm ra chính là việc Holmes luôn có vấn đề với phụ nữ. Anh ấy gặp khó khăn trong giao tiếp với mọi người nhưng cũng có những khoảnh khắc, anh ấy trông có vẻ không được bình đẳng giới cho lắm. Vậy thì Sherlock Holmes sẽ nỗ lực thế nào khi phải làm việc với một Watson phiên bản nữ?"

Trong thông báo mới nhất, nhân vật chính của loạt phim Doctor Who (BBC) – một nhà du hành thời gian với biệt hiệu Doctor sẽ có nhân dạng là một phụ nữ lần đầu tiên sau 50 năm kể từ ngày phim ra mắt. Vẫn còn khá sớm để nói rằng việc này sẽ ảnh hưởng ra sao tới cốt truyện nhưng chắc chắn với một Doctor nữ, góc nhìn và cách xử lí tình huống của cô trong việc du hành sẽ khác hẳn với những gì mà cánh nam giới đã thực hiện trong suốt bao năm qua.

Trong series đoạt giải Emmy của đài AMC là The Night Manager – chuyển thể từ tiểu thuyết của John Le Carre, nhân vật của diễn viên Olivia Colman trong nguyên tác vốn là một người đàn ông. Nhưng đặc vụ Leonard Burr của Cơ quan Tình báo trên trang sách đã chuyển thành Angela Burr trên màn ảnh. Đạo diễn Susanne Bier khẳng định, sự thay đổi này là một quyết định đúng đắn, giúp cho câu chuyện trở nên hợp lí hơn. Là một phụ nữ, lại ở trong vị trí cấp trên trong ngành tình báo, Burr luôn phải đối mặt với áp lực nhiều hơn hẳn nam giới. Sự đấu tranh quyết liệt của nhân vật Burr trong phim còn đến từ sự kiềm nén, ức chế vì bị phân biệt giới tính. Chính sự cương quyết của Burr đã giúp nhân vật chính Jonathan Pine (Tom Hiddleston) có thêm sức mạnh để thực hiện công việc điều tra.

4. Thay đổi cách nhìn của chính khán giả

Trong một số trường hợp, bản chất nhân vật vẫn không thay đổi sau khi đã được hoán đổi giới tính. Nhưng nhận thức của khán giả sẽ thay đổi dựa trên vai trò và động lực mà nhân vật đó đảm nhận.

Nhiều khán giả khá lo ngại việc nhân vật Joan Watson trong Elemantary sẽ khiến mối quan hệ bạn bè – tri kỷ của Watson và Sherlock trở thành một mối quan hệ lãng mạn. Đây chính là định kiến mà phim ảnh đã góp phần hình thành trong tâm tưởng khán giả suốt bao năm qua: rằng hai kẻ khác giới không thể làm bạn bè, sớm muộn gì họ cũng trở thành bạn tình hoặc người yêu của nhau. Doherty trả lời tại Comic-Con: "Phim là sự nỗ lực hết mình của chúng tôi nhằm tôn vinh tinh thần của nguyên tác và những chất liệu ấy đã thể hiện một tình bạn tuyệt vời được vun đắp theo thời gian."

Quyết định để Doctor Who mới là một phụ nữ cũng hứa hẹn đem đến những ý nghĩa tích cực. Các khán giả nữ cũng rất đam mê Doctor Who và nhưng phải chờ tới hơn 50 năm, họ mới có thể dành sự ngưỡng mộ ấy cho một phụ nữ chứ không phải là quá nhiều phiên bản nam trước đó.

Peter Davison – người từng hóa thân vào Doctor phiên bản thứ năm đã than thở rằng, thay đổi giới tính sẽ làm "mất đi một hình mẫu dành cho các bé trai". Chẳng lẽ, nam giới chỉ có thể ngưỡng mộ người cùng giới với mình còn phụ nữ thì phải chấp nhận việc hâm mộ nam giới như một lẽ tất yếu hay sao? Hollywood đã mất một thời gian dài tạo ra những suy nghĩ bất bình đẳng giới trên màn ảnh. Và có lẽ, họ sẽ phải mất thêm một quãng thời gian rất lâu nữa để sửa chữa những "sai lầm" này.

(Nguồn: IndieWire)