Từ thể loại bị "ghẻ lạnh", tại sao phim siêu anh hùng dần thống trị màn ảnh rộng?

Nhìn vào danh sách top 10 bộ phim có doanh thu cao nhất năm mọi thời đại, ta có thể thấy rõ ràng một nửa trong số đó có một nửa thuộc về những bộ phim của Marvel, lần lượt có thể kể đến Black Panther (2018), The Avengers (2012), Avengers: Age of Ultron (2015), Avengers: Infinity War (2018). 2019 mới trôi qua được 1/3 thời gian nhưng Captain Marvel với doanh thu 1 tỷ USD và Shazam của DC với hơn 300 triệu USD đã lần lượt dẫn đầu top những bộ phim ăn khách nhất năm.

Điều này chứng tỏ rằng: phim siêu anh hùng sẽ tiếp tục trở thành một canh bạc không thể bỏ qua của các nhà sản xuất phim Hollywood hiện tại và rất lâu về sau. Có được doanh thu trên phụ thuộc phần lớn vào thị hiếu của người xem. Khó có thể tìm thấy một khán giả chưa từng xem bất cứ một bộ phim siêu anh hùng nào trong quá khứ. Khoan không bàn tới bộ phận fanboy khổng lồ luôn mạnh tay với tình yêu của họ, kể cả với những "người qua đường" cũng đắm chìm với thể loại này.

1. Lối thoát khỏi những hiện thực nghiệt ngã?

Người ngoài hành tinh, sức mạnh siêu phàm, những tình huống quái dị chẳng bao giờ có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày tạo cho con người một thế giới tưởng tượng mà họ có thể thoải mái sáng tạo trong đó. Thế giới của phim siêu anh hùng cũng có thể trở thành một chỗ trốn an toàn cho con người thỏa sức giải trí sau khi họ đã quá mệt mỏi với công việc hàng ngày.

Mặt sáng này của phim siêu anh hùng được thể hiện rõ ràng ở sự thành công của Superman vào những năm 1930, trong trận đại khủng hoảng kinh tế đen tối nhất nước Mỹ kéo dài từ năm 1929 đến năm 1939. Trong khi sự suy sụp của xã hội và cái đói nghèo hoành hành khắp nơi, Superman - bộ truyện siêu anh hùng đầu tiên của thế giới - vẫn tiêu thụ được 1,2 triệu bản chỉ ngay trong năm ra mắt 1937.

Điều này chứng minh cho một sự thật là những tác phẩm phim truyện siêu anh hùng có thể là một liều thuốc bổ giải thoát con người ra khỏi những căng thẳng bủa vây họ.

2. Niềm tin về lòng tốt?

"Chỉ có tình yêu mới thật sự cứu được thế giới." Câu nói của Wonder Woman (Gal Gadot) khi chiến đấu với ác thần Ares để giải cứu thế giới khỏi sự diệt vong có lẽ sẽ là minh chứng rõ ràng nhất cho việc con người mê mẩn phim siêu anh hùng cũng một phần nằm ở tính nhân đạo của chúng.

Tất cả các bộ phim siêu anh hùng, dù nhân vật chính có xuất thân như nào, sức mạnh ra sao hay vai phản diện có tàn bạo đến như nào thì cũng sẽ đều có chung một cái kết: thiện thắng ác (trừ Infinity War). Khoảnh khắc người xem trút ra một hơi thở dài sau khi nín thở chờ đợi chiến thắng của anh hùng yêu thích của mình đánh bại kẻ thù về mồ có lẽ là chính là phút giây thỏa mãn nhất mà bất kì bộ phim siêu anh hùng nào cũng mong muốn đem lại cho khán giả.

3. Siêu anh hùng giống như một tấm gương chiếu hình ảnh của chính chúng ta

Phim siêu anh hùng không phải chỉ toàn là những yếu tố hư cấu, phi con người. Các siêu anh hùng mang trong mình sức mạnh và sứ mệnh to lớn nhưng họ cũng có những trải nghiệm đầy thực tế như bao người bình thường khác. Trước khi trở thành Captain America, Steve Rogers (Chris Evans) cũng chỉ là một cậu bé gầy gò, ốm yếu thường bị bắt nạt bởi những kẻ mạnh hơn mình.

Và kể cả khi đã trở thành một siêu chiến binh, Steve Rogers vẫn phải đối diện với những nỗi đau rất "con người" khi đánh mất người yêu hay phải trở thành kẻ thù với bạn thân. Trên tất cả, anh lính Steve Rogers vẫn vượt qua thử thách, cầm khiên lên, trở thành người hùng Captain America và chiến đấu bảo vệ điều anh tin tưởng. Chủ nghĩa anh hùng đi kèm với những khó khăn mà bất cứ khán giả nào cũng đều dễ dàng đồng cảm cũng là một lý do đem lại sự thành công cho phim siêu anh hùng.

4. Gắn liền với văn hóa đại chúng

Nếu như chỉ mới một thập kỉ về trước, Lucasfilm với Star Wars hay Warner Bros. với Harry Potter còn là những biểu tượng tuổi thơ của thế hệ 8X với những phần phim liên tiếp nhau tạo thành một thương hiệu với hàng loạt sản phẩm, trò chơi ăn theo mà không một thương hiệu có thể chen chân vào mặt trận của họ. Chỉ 10 năm sau, mặt trận này đã thay đổi hoàn toàn bởi sự thống trị của MCU (Vũ trụ điện ảnh Marvel).

Vốn đã chiếm lĩnh thị trường truyện tranh nhiều thập kỉ trước, việc đưa các siêu anh hùng vốn dĩ đã có lượng fan đông đảo lên màn ảnh lớn dường như trở thành một yếu tố luôn đảm bảo lượng khán giả ổn định cho cả MCU lẫn DCEU. Đối với các "khán giả qua đường", thành công này còn dựa vào cách các nhà sản xuất làm phim siêu anh hùng theo phần.

Hollywood thường dễ dàng đón nhận "những trường hợp thành công đã quen thuộc hơn là những câu chuyện mới lạ". Với sự xuất hiện dày đặc của các siêu anh hùng, trung bình 2 năm sẽ ra một phần phim mới về họ, những nhân vật này trở nên thân thuộc với người xem hơn bao giờ hết. Khó mà tìm được một người xem điện ảnh nào cho đến nay chưa từng xem qua bất cứ một bộ phim siêu anh hùng nào hết.

5. Ngày càng đề cao sức mạnh của phụ nữ

Bằng việc đưa Black Widow (Scarlett Johansson), Wonder Woman hay gần đây nhất là Captain Marvel (Brie Larson), các bộ phim siêu anh hùng đã mở ra một kỉ nguyên mới, nơi mà phim siêu anh hùng không còn phải là mặt trận riêng của cánh đàn ông nữa. Chưa kể trước đó, Jessica Jones hay Supergirl cũng sở hữu cho họ những tác phẩm phim truyền hình riêng của mình.

Những người phụ nữ của phim siêu anh hùng không chỉ xinh đẹp mà họ có sức mạnh ngang với mất cứ người đàn ông nào trên cả phương diện trí tuệ lẫn thể chất. Họ không ngần ngại bước ra mặt trận, không cần phải thể hiện những khuôn mẫu nữ tính của mình. Điều này không những tiếp sức mạnh cho các bé gái mà còn góp phần mở rộng đối tượng người hâm mộ cho phim siêu anh hùng.

6. Phản ánh mạnh mẽ các phong trào trong xã hội đương thời

Với mức độ phủ sóng hoành tráng như vậy, phim siêu anh hùng còn mang trong mình một trọng trách: phản ánh và đem lại những phong trào tích cực cho xã hội. Phim siêu anh hùng không được và không bao giờ nên chỉ dập khuôn anh hùng trong một khuôn mẫu: đàn ông, da trắng, dị tính trong khi xã hội thì ngày càng đề cao sự đa dạng giới tính, sắc tộc. Điều này giải thích vì sao Black Panther lại ăn lên làm ra với doanh thu hơn 1 tỷ USD và trở thành bộ phim siêu anh hùng đầu tiên ẵm đề cử Oscar cho hạng mục Phim xuất sắc như vậy.

Black Panther đánh dấu một mốc quan trọng trong việc lần đầu tiên một siêu anh hùng da màu sở hữu bộ phim điện ảnh riêng cho mình. Giá trị cốt lõi của bộ phim không chỉ nằm ở việc nó thuộc vũ trụ điện ảnh Marvel - một đế chế tỷ đô của Hollywood mà nó còn đề cao bản sắc, nét văn hóa tuyệt vời của châu Phi, điều mà chỉ một thập kỉ trước thôi cũng khó có bộ phim nào làm được ra hồn.

Tạm kết

Có thể nói, phim siêu anh hùng được yêu thích như vậy phụ thuộc rất lớn vào sức ảnh hưởng của nó trên nhiều phương diện đời sống như: kinh tế, xã hội, chính trị,… Đến nay, điện ảnh khó có thể sống thiếu được dòng phim này với sự ủng hộ khủng khiếp kia từ phía khán giả.

Vì vậy, tuy một số siêu anh hùng yêu thích của chúng ta có thể sẽ bị khai tử và ta dường như phải nói lời tạm biệt với một phần tuổi thơ trong Endgame thì cũng hãy cứ yên tâm với việc rằng còn rất, rất lâu nữa dòng phim siêu anh hùng mới đi đến thời kì suy thoái cũng như trong tương lai vẫn còn vô cùng nhiều những gương mặt siêu anh hùng mới hứa hẹn sẽ chiếm được trái tim của những fanboy đã dành trọn trái tim của mình cho dòng phim này.

Endgame hiện đang công chiếu trên toàn quốc.