Từ một câu chuyện tiếu lâm, khoa học xác nhận trí tuệ di truyền từ ai: bố hay mẹ

J.D, Theo Trí Thức Trẻ 17:09 24/10/2017

Trí tuệ, sự thông minh của một đứa trẻ được thừa hưởng từ ai - bố hay mẹ? Câu hỏi này cũng chính là cuộc cạnh tranh ngầm giữa các bậc phụ huynh của chúng ta.

Cô gái xinh đẹp đi đến trước mặt một nhà khoa học và mở lời: "Hãy lấy em! Con cái của chúng ta sẽ có sắc đẹp của em và trí tuệ tuyệt đỉnh của anh."

Nhà khoa học sau một hồi suy ngẫm, đáp lại: "Cũng tốt. Nhưng tôi chỉ sợ đứa bé sẽ có sắc đẹp của tôi và trí thông minh của cô thì thật bi kịch làm sao."

Phía trên là nội dung trong một mẩu chuyện tiếu lâm. Mục đích của truyện tiếu lâm, tất nhiên, là để gây cười. Tuy vậy, câu chuyện còn phản ánh một câu hỏi đã từng khiến các bậc cha mẹ phải đau đầu một thời gian dài: trí tuệ của con được di truyền từ bố hay mẹ?

Trên thực tế, cha mẹ nào cũng mong muốn con cái được di truyền những nét tốt nhất của cả bố lẫn mẹ. Nhưng bên cạnh đó, điều này còn gây ra một cuộc cạnh tranh ngầm giữa các bậc phụ huynh, xem đứa con của mình thực sự giống ai hơn, đặc biệt là đối với các yếu tố liên quan đến trí tuệ.

Từ một câu chuyện tiếu lâm, khoa học xác nhận trí tuệ di truyền từ ai: bố hay mẹ - Ảnh 2.

Trí tuệ được thừa hưởng từ bố hay mẹ

Khoa học cũng tò mò về câu chuyện này, và họ đã đưa ra được câu trả lời. Đáp án cuối cùng là: trí thông minh được di truyền từ người mẹ!

Cụ thể, các nhà nghiên cứu từ Glasgow (Scotland) đã thực hiện một thí nghiệm thay đổi gene trên chuột. Theo đó, những cá thể có thêm gene từ chuột mẹ sở hữu bộ não lớn trong khi cơ thể nhỏ hơn. Ngược lại nếu có nhiều gene từ bố, não bộ sẽ bé lại, nhưng cơ thể thì lớn hơn. Điều này chứng tỏ, gene của người mẹ đã có ảnh hưởng đến kích thước của não bộ.

Sợ rằng con người không giống chuột, nhóm chuyên gia tiếp tục thực hiện một nghiên cứu với quy mô cực lớn, trên số liệu của gần 13.000 đối tượng 14 - 22 tuổi từ năm 1994. Họ đưa vào nghiên cứu các yếu tố như nền tảng giáo dục, sắc tộc, nền tảng kinh tế - xã hội. Kết quả thì như đã nêu, hầu hết các đặc điểm về trí thông minh đều được thừa hưởng từ chỉ số IQ của người mẹ.

Từ một câu chuyện tiếu lâm, khoa học xác nhận trí tuệ di truyền từ ai: bố hay mẹ - Ảnh 3.

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định trí tuệ của một đứa trẻ

Các chuyên gia cho biết, bộ gene của con người có những loại được gọi là "gene có điều kiện". Chúng chỉ hoạt động nếu được thừa hưởng từ người mẹ, hoặc người bố. Tức là cùng một loại gene, dù được thừa hưởng từ cả bố và mẹ, nhưng gene chỉ hoạt động từ một người mà thôi. Ở đây, gene quy định trí tuệ chỉ hoạt động khi thừa hưởng từ mẹ. 

Một số nghiên cứu khác cũng cho rằng người mẹ gây ảnh hưởng lớn đến sự hình thành trí tuệ của con, dù không liên quan đến di truyền. Ví dụ như theo nghiên cứu tại ĐH Washington (Mỹ), mối liên hệ cảm xúc giữa mẹ và con (chính là tình mẫu tử) có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển não bộ của trẻ. 

Theo đó thì trong vòng 7 năm, những đứa trẻ nhận được tình yêu thương của mẹ có hồi hải mã (khu vực não giúp lưu trữ thông tin) lớn hơn 10% so với trẻ bị cô lập. Tình thương của mẹ giúp cho đứa trẻ cảm thấy an toàn hơn khi muốn khám phá thế giới, và tự tin hơn để giải quyết vấn đề khúc mắc. Tất cả giúp cho trí tuệ của trẻ hình thành theo chiều hướng tốt hơn.

Từ một câu chuyện tiếu lâm, khoa học xác nhận trí tuệ di truyền từ ai: bố hay mẹ - Ảnh 4.

Tuy nhiên, nhóm chuyên gia vẫn phải khẳng định rằng di truyền không phải yếu tố quyết định 100% trí thông minh của con cái. Con số ảnh hưởng ở đây chỉ là 40% - 60% - khá lớn, nhưng không phải hoàn toàn. Phần còn lại thuộc về môi trường và cách nuôi dạy con cái của phụ huynh. 

Hơn nữa, trí tuệ là một khái niệm khá rộng. Trí tuệ chúng ta được di truyền từ mẹ là khả năng tư duy logic, là IQ. Trong khi đó, một số đặc điểm được di truyền từ người bố, như cảm xúc và trực giác, cũng góp phần mở ra các dạng trí tuệ khác, ví dụ EQ (trí thông minh cảm xúc) chẳng hạn. Và cả các dạng thông minh đều đóng vai trò nhất định đối với cuộc sống xã hội của chúng ta.

Từ một câu chuyện tiếu lâm, khoa học xác nhận trí tuệ di truyền từ ai: bố hay mẹ - Ảnh 5.

Nguồn: Viral Thread, Independent, National Geographic, BBC