"Train To Busan" - Bom tấn zombie đưa điện ảnh xứ Hàn ra thế giới

Điện ảnh châu Á vài năm gần đây ghi nhận bước tiến vũ bão của xứ kim chi. Khi người Nhật loay hoay trong phong cách riêng của mình còn Trung Quốc chưa đào tạo được thế hệ trẻ, các nhà làm phim xứ Hàn đã bắt đầu vươn mình ra biển lớn. Tham vọng của họ thể hiện rõ nhất qua các phim với chủ đề tầm cỡ Hollywood như The Host (quái vật) hay Snowpiercer (hậu tận thế). Năm nay, đến lượt đạo diễn Yeon Sang Ho thử sức với đề tài zombie tưởng chừng đã quá quen thuộc.

Ra mắt tại liên hoan phim Cannes 2016, Train to Busan (tựa Việt: Chuyến Tàu Sinh Tử) nhận không ngớt lời khen từ các nhà phê bình. Khi công chiếu tại quê nhà, tác phẩm đạt doanh thu cao hơn cả bom tấn Captain America: Civil War trong ngày ra mắt. Hiện phim đã cán mốc 10 triệu lượt xem và dẫn đầu phòng vé Hàn Quốc năm nay.

Chủ đề thây ma đã được khai thác nhiều lần trên màn ảnh nên các nhà làm phim đi sau luôn phải tìm hướng đi độc đáo hơn. Danny Boyle làm điều này bằng cách thêm chất khoa học viễn tưởng trong 28 Days Later, trong khi Shaun of the Dead mang phong cách hài đặc trưng của bộ đôi Simon Pegg - Nick Frost. Với Chuyến Tàu Sinh Tử, đạo diễn Yeon Sang Ho chọn hướng tiếp cận hẹp hơn khi câu chuyện chỉ xoay quanh một đoàn tàu. Thiết kế này cũng phù hợp hơn với kinh phí của một phim Hàn Quốc.

Bối cảnh phim là khi Hàn Quốc bùng phát một loại virus bí ẩn biến con người thành zombie. Những xác sống này hung hăng tấn công mọi người và khiến dịch bệnh lan rộng. Một trong số chúng lên được chuyến tàu từ Seoul đến Busan và thảm kịch bắt đầu. Có mặt trên tàu là cha con Seok Woo (Gong Yoo) - Soo An (Kim Soo An), một cặp vợ chồng sắp có con (Ma Dong Soek và Jung Yu Mi), một đội bóng trung học và đủ mọi hạng người khác từ thương gia đến kẻ hành khất.

Chuyến Tàu Sinh Tử được dựng với nhịp phim nhanh, kết hợp giữa mô-típ kịch tính và thể loại phim thảm họa. Đạo diễn Yeon Sang Ho dành khoảng nửa giờ đầu để khán giả làm quen với các nhân vật. Chỉ qua một vài tình tiết nhỏ như cảnh ông chồng chờ vợ ở ngoài nhà vệ sinh hay khi Soo An trò chuyện với một vị thương gia, tính cách của từng người được bộc lộ rõ rệt.

Khi dịch bệnh bùng phát, trò chơi sinh tử bắt đầu với những màn truy đuổi diễn ra dồn dập. Bối cảnh các pha hành động trong phim đều xoay quanh đoàn tàu, từ bên trong các toa đến nhà ga, đường ray. Điều này tạo không khí khác lạ so với các phim cùng đề tài trong thời gian gần đây. Có thể nói, Chuyến Tàu Sinh Tử là phiên bản của World War Z nhưng diễn ra trong không gian chật hẹp của Snowpiercer.

Lũ xác sống trong phim không có trí tuệ nhưng bù lại rất nhanh nhẹn và vô cùng hung hãn. Trong các cảnh quay cận, chúng gây ám ảnh nhờ bộ phận hóa trang chỉn chu tạo nét ghê rợn trên từng khuôn mặt. Các màn truy đuổi tập thể lại ấn tượng với biên đạo hành động chắc tay. Có hai cảnh theo kiểu "chồng xác" (các zombie chạy chất đống lên nhau) gây hiệu ứng mạnh, một ở bên trong tàu và một ở ngoài trời. Được biết, đoàn làm phim đã mời đạo diễn George Miller của Mad Max: Fury Road giúp đỡ trong một vài phân đoạn.

Các biên kịch cũng biến tấu thêm một vài đặc tính của bọn zombie để xây dựng nên các tình huống sáng tạo, đáng kể nhất là màn giải cứu của nhân vật chính với nhiều yếu tố bất ngờ. Cho dù đã xem cả chục phim zombie trước đây thì đến Chuyến Tàu Sinh Tử, khán giả vẫn cảm nhận được chút gì đó mới mẻ trong cuộc chiến với lũ xác sống này.

Tuy nhiên, điều thú vị nhất của phim nằm ở khía cạnh khai thác tâm lý con người. Bản thân chuyến tàu là mô hình thu nhỏ của một xã hội với đủ thành phần "thượng vàng hạ cám". Trong thời bình, mỗi người đều có một sự tiết chế nhất định với hành vi của mình để hợp với các quy tắc xã hội. Chỉ đến lúc nguy cấp, bản chất riêng của từng người mới được bộc lộ. Từ xưa đến nay, những lúc ngặt nghèo luôn là khi phẩm giá con người được thử thách mạnh mẽ nhất.

Sự châm biếm giai cấp xã hội được thể hiện ngay đoạn gần đầu phim, khi vị giám đốc tỏ ý khinh thường người nghèo khổ, chỉ để nhận lại câu trả lời ngây thơ nhưng đầy lương tri của một đứa trẻ con. Hay như trong một cảnh quay khác, Seok Woo nói với con: "Những lúc thế này, con chỉ nên lo thân mình.", nhưng rồi dần dần chính anh ta nhận ra đó là điều sai trái. Bản thân nhân vật chính cũng trải qua một diễn biến tâm lý trên suốt hành trình, từ một nhà đầu tư ích kỷ trở thành một người dám xả thân vì người khác.

Không cao thượng như vậy, phần đông những người khác đã để lòng tham sống che mờ mất lý trí lẫn tình người. Phim dường như khắc họa chân lý: thây ma không phải quái vật, con người mới là quái vật. Cách những nhân vật xua đuổi đồng loại mình khiến ta thêm ghê sợ sự đớn hèn trong tiềm thức của họ. Sự dồn nén về cảm xúc có thể khiến khán giả bùng nổ trong một cảnh quay sau đó với cách xử lý đầy táo bạo của đạo diễn Yeon Sang Ho. Trên thực tế, mâu thuẫn xã hội cũng là chủ đề trong không ít tác phẩm trước đây của ông như The King of Pigs, The Window hay Seoul Station (được xem là phần trước không chính thức của Chuyến Tàu Sinh Tử).

Trong vai chính, Gong Yoo khắc họa được hình ảnh một người cha luôn mải mê công việc, chỉ đến khi thảm họa mới bộc lộ hết tình yêu thương con. Tài tử của Tiệm Cà Phê Hoàng Tử có vẻ ngoài phù hợp để vào vai một doanh nhân và diễn xuất của anh cũng tròn trịa. Trong khi đó, Ma Dong Soek gây ấn tượng khi hóa thân thành một người chồng thương vợ, tả xung hữu đột để bảo vệ gia đình mình. Kinh nghiệm của một võ sư ngoài đời cũng giúp nam diễn viên thể hiện những pha đánh đấm thuần thục. Không điển trai nhưng chắc chắn nhân vật của anh là mẫu đàn ông mà phái nữ sẽ mê mệt hơn bất cứ "soái ca" nào.

Bên cạnh đó, cũng phải dành nhiều lời khen cho diễn viên vào vai phản diện. Cách xây dựng nhân vật này dẫn dắt cảm xúc người xem từ đầu đến cuối khi sự ngạo mạn hóa nhỏ nhen, rồi lòng tham sống bản năng dẫn đến sự tàn độc vô bờ bến. Những vai phụ tạo được nhiều mảng màu cho phim như hai chị em lớn tuổi, người ăn mày hay cặp đôi học sinh. Điểm trừ của phim nằm ở nhân vật đứa con có phần nhạt nhòa, thụ động trong suốt thời lượng.

Là một sản phẩm của điện ảnh xứ kim chi nên Chuyến Tàu Sinh Tử không thiếu những tình huống lấy nước mắt. Phong cách này là đặc trưng và xuất hiện cả trong các phim ở thể loại lịch sử (Đại Thủy Chiến) hay kịch tính (Time Renegades, Snowpiercer). Với Chuyến Tàu Sinh Tử, đôi chỗ nó khiến nhịp phim lê thê và đoạn kết phim không được gãy gọn. Mô-típ "hy sinh để cứu nhau" cũng được lặp lại nhiều lần nên càng về cuối phim càng dễ đoán trước. Mặc dù vậy, về tổng thể kịch bản vẫn khá chặt chẽ từ đầu đến cuối.

Trước đây, đạo diễn Yeon Sang Ho chủ yếu chỉ thực hiện các phim hoạt hình. Chính vì vậy, nhiều người không khỏi ngạc nhiên khi ông trình làng một Chuyến Tàu Sinh Tử thành công cả về mặt hình ảnh và nội dung. Dù còn vài khuyết điểm nhưng tác phẩm xứng đáng là một "bộ phim quốc dân" của Hàn Quốc, một bom tấn châu Á và thể hiện nỗ lực vươn lên của điện ảnh xứ kim chi. Tác phẩm còn gây chú ý trên thị trường quốc tế và hiện đang được 20th Century Fox, Sony Pictures cùng một số hãng phim Pháp tranh mua bản quyền để làm lại.

Train To Busan (Chuyến Tàu Sinh Tử) khởi chiếu ở Việt Nam từ ngày 12/8 các cụm rạp toàn quốc.