"Tấm Cám" thu về hàng chục tỷ - tưởng vô lý nhưng có lý vô cùng!

Bỏ lại sau lưng những tranh cãi, Tấm Cám: Chuyện Chưa Kể thu về gần 22 tỷ sau ba ngày đầu tiên. Dù con số này do nhà sản xuất công bố và bị nhiều người hoài nghi, nó hoàn toàn có thể là sự thật. Còn nhớ trong mùa Tết năm nay, Deadpool đã thu về đến 40 tỷ chỉ sau ba ngày công chiếu. Như vậy, Tấm Cám có doanh thu bằng 55% của Deadpool, phù hợp với tỉ lệ số rạp bị mất là 40% (do không có CGV).

Bom tấn của Hollywood có ưu thế ra mắt vào dịp Tết, nhưng phải cạnh tranh với Mỹ Nhân Ngư, Tây Du Ký và vài phim Việt khác. Trong khi đó, Tấm Cám gần như chỉ phải so kè với bộ phim Hàn Quốc Train to Busan. Ngoài ra, sức phổ biến của Tấm Cám có thể còn vượt hơn Deadpool hay Fast & Furious khi nhiều khán giả lớn tuổi cũng biết đến phim. Các yếu tố này bù trừ cho nhau nên việc Tấm Cám có doanh thu bằng 55% Deadpool cũng khá hợp lý.

Nếu thành tích mở màn phụ thuộc nhiều vào khả năng PR và độ mạnh thương hiệu, thì từ đó trở đi, hiệu ứng truyền miệng sẽ quyết định doanh thu. Một điểm nữa phải nhắc đến là review trên báo chí thời nay thật ra… chẳng mấy khi tác động được đến tâm lý người xem. Những bộ phim bị nhiều báo "dập" tơi tả như Tèo Em, Tía Tui Là Cao Thủ vẫn ung dung hốt bạc ngoài rạp. Với sự phát triển của mạng xã hội, khán giả tin nhận định của người quen, của các hot facebooker nhiều hơn là báo chí.

Sau ba ngày ra mắt với 22 tỷ, Tấm Cám tiếp tục thu 11 tỷ trong ba ngày đầu tuần, nâng doanh thu lên 33 tỷ. Con số này tạm thời có thể chứng tỏ sức trụ rạp của tác phẩm do Ngô Thanh Vân đạo diễn. Cuối tuần này, Tấm Cám được dự đoán sẽ cán mốc 50 tỷ và sau đó sẽ nhanh chóng trở thành phim Việt ăn khách nhất năm 2016. Tất nhiên, tác phẩm khó có thể chinh phục được kỷ lục 102 tỷ của Em Là Bà Nội Của Anh, nhưng chắc chắn doanh thu cuối cùng sẽ rất đáng nể.

Trước hết phải khẳng định, dù chất lượng còn bàn cãi nhưng Tấm Cám là một phim "có tâm" của điện ảnh Việt với quá trình đầu tư chỉn chu. Tác phẩm có thời gian quay và hậu kì lên đến 18 tháng so với nhiều phim Việt khác chỉ khoảng nửa năm. Ngoài ra, đề tài cổ trang/giả tưởng cũng thể hiện tham vọng lớn của ê-kíp BHD. Nếu muốn hốt bạc nhanh, với 20 tỷ họ có thể thực hiện vài phim hài chứ không việc gì phải "đâm đầu" vào lĩnh vực mà trước đó Lửa Phật hay Thiên Mệnh Anh Hùng đã "ngắc ngoải".

Bên cạnh đó, Tấm Cám là phim có chiến dịch quảng bá bài bản nhất trong vài năm gần đây và có lẽ chỉ đứng sau Tôi Thấy Hoa Vàng Trên Cỏ Xanh về độ lan truyền chính thống. Các bộ ảnh poster và trailer được thực hiện công phu, cộng thêm hoạt động tích cực trên mạng xã hội đã khiến nhiều người biết đến phim từ rất lâu trước ngày công chiếu. Ngoài ra, vụ lùm xùm với cụm rạp CGV cũng khiến phim "nổi tiếng" hơn, dù đây có lẽ là sự cố không ai mong muốn. "Ngô Thanh Vân khóc" có lẽ là từ khóa hot nhất trong vài ngày trước khi phim công chiếu.

Mặc dù vậy, yếu tố quyết định sự thành bại của phim vẫn nằm ở chất lượng thật sự. Về điểm này, phải nhấn mạnh một điều rằng đánh giá điện ảnh là một việc rất… chủ quan. Có nhiều phim giới phê bình chê bai hết lời như Transformers, Twilight nhưng khán giả vẫn yêu thích và ngược lại. Ngay cả giới phê bình cũng chẳng thống nhất với nhau, ngay cả tuyệt phẩm như The Dark Knight cũng chỉ có số điểm 94% trên trang Rotten Tomatoes, nghĩa là vẫn có 6% chê phim dở.

Đối với người viết, Tấm Cám chưa phải một phim xuất sắc. Nó vẫn còn nhiều sạn nếu đi sâu vào phân tích, nội dung hơi bị tham lam, lỗ hổng còn nhiều. Song, Tấm Cám có ba điểm tích cực giúp khán giả hài lòng.

Thứ nhất, như đã nói, Tấm Cám xứng đáng nhận phần thưởng vì sự tiên phong. Thật ra trước Tấm Cám có một phim cổ tích khác là Cuộc Chiến Với Chằn Tinh (Thạch Sanh), nhưng đây là dự án nhỏ và kĩ xảo còn thô nên ít được quan tâm. Bỏ qua tác phẩm này thì Tấm Cám là phim lớn đầu tiên trong thể loại cổ tích/giả tưởng. Một nền điện ảnh muốn phát triển phải có những "kẻ liều mạng" như Ngô Thanh Vân, như Đỗ Quang Hải Âu (cố đạo diễn Thạch Sanh), như Hàm Trần làm Siêu Trộm hay Dustin Nguyễn làm Lửa Phật. Bởi nếu chỉ quẩn quanh toàn phim hài với kinh dị thì… chán lắm.

Vì là người đi đầu nên Tấm Cám được khán giả bỏ qua nhiều lỗi sai. Ngoài ra, đây cũng là phim đầu tiên do Ngô Thanh Vân làm đạo diễn nên dân tình còn "lượng thứ". Nếu tới lần hai, lần ba mà đả nữ họ Ngô vẫn chưa thể hiện sự tiến bộ, chắc chắn khán giả sẽ "xuống tay" với sản phẩm của cô. Điều này cũng từng xảy ra với Charlie Nguyễn. Sau thành công của Để Mai Tính và Long Ruồi, anh có dấu hiệu lặp lại chính mình với Cưới Ngay Kẻo Lỡ. Kết quả là phim này doanh thu còn kém hơn Long Ruồi, nhận phản hồi tiêu cực và buộc Charlie Nguyễn phải làm mới bản thân trong Tèo Em và Để Mai Tính 2.

Điểm thứ hai, Tấm Cám thỏa mãn được thị hiếu của đại đa số khán giả. So với mặt bằng chung, tác phẩm có nhiều điểm sáng và có chất lượng tốt hơn hẳn nhiều phim Việt gần đây. Đại cảnh trong phim gây được hiệu ứng thị giác tốt với cánh đồng xanh, lâu đài, núi non. Cảnh dàn trận đánh nhau tạo được cảm giác hùng tráng, dù đến cận cảnh vẫn lộ rõ kiểu đánh "phe phẩy" của binh lính. Tấm Cám cũng là một trong số ít phim cổ trang được chuẩn bị chu đáo về phục trang, toát lên tính cách riêng của nhân vật.

Tác phẩm bị chê vì cảnh đánh nhau giả tạo của hai con quái vật, nhưng bù lại một số đoạn kỹ xảo khá ấn tượng như khi hũ cốt hóa ngựa, cảnh tương tác giữa hoàng tử và chim. Các chuyên gia có thể phân tích cả ngày về phông xanh, kỹ thuật quay phim, nhưng với đại chúng, có khi chỉ đơn giản là họ thích cái duyên của Jun, nét tỉnh queo của "Bụt" Thành Lộc. Nói chung, phim là món ăn lạ và có nhiều vị cho khán giả lựa chọn.

Ngoài ra cũng phải đề cập đến việc nhiều lỗ hổng kịch bản được nhìn nhận dưới con mắt hài hước của cư dân mạng, vô tình làm tăng sức hút cho phim. Trên thực tế, đây cũng không phải điều xa lạ với ngay cả các bom tấn Hollywood (hãy theo dõi loạt phim How It Should Have Ended trên YouTube). Năm ngoái, Jurassic World có vô số tình tiết phi lý như chiếc xe 22 năm vẫn chạy được hay nữ chính hiên ngang chạy đua với khủng long T-Rex trên chiếc giày cao gót. Song, khán giả lại không đặt nặng tính logic trong một tác phẩm giải trí và bất ngờ tỏ ra… thích thú với các tình tiết đó.  

Điểm thứ ba thiên về cảm xúc nhiều hơn kỹ thuật. Đó là Tấm Cám là bộ phim kích thích được "tinh thần thuần Việt" của khán giả. Phim được xây dựng từ câu chuyện cổ tích ai cũng biết, bồi đắp thêm về hình ảnh làng quê, thiên nhiên Việt Nam. Chi tiết chống ngoại xâm trong phim cũng là một yếu tố ăn khách và xuất hiện đúng thời điểm, đánh mạnh vào tâm lý khán giả. Bên cạnh đó, chiến dịch quảng bá và cuộc đụng độ với cụm rạp Hàn cũng "ngẫu nhiên" làm tôn thêm thông điệp "đi xem để ủng hộ điện ảnh Việt".

Nội dung và bối cảnh của phim cũng gần gũi hơn so với một phim cổ trang giả tưởng gần đây là Lửa Phật. Bản thân người viết đánh giá Lửa Phật là tác phẩm chỉn chu, biên đạo hành động đỉnh cao so với phim Việt. Tuy nhiên phong cách phim lại hơi quá "Tây", xa lạ với người Việt nên khán giả không cảm được.

Nhìn chung, doanh thu của Tấm Cám là điều đáng khích lệ sau nửa năm đáng quên của điện ảnh Việt. Khán giả có khen có chê nhưng nhìn chung cũng ủng hộ chứ không nỡ "dập cho nó chết". Nhiều mặt của phim đáng được đánh giá cao như phục trang, kỹ xảo, nhạc phim. Tất nhiên, nếu còn có dự án tiếp theo thì ai cũng mong Ngô Thanh Vân và ê-kíp tiến bộ hơn, làm ra một bộ phim chỉn chu hơn.