Tại sao nói các phim kỳ ảo tăm tối chính là liều thuốc ru ngủ trẻ em?

Người ta nói phim là một loại hình nghệ thuật biểu hiện. Giống như văn học, điện ảnh đưa chúng ta lạc lối trong những thế giới khác nhau với đa dạng câu chuyện và cách kể. Thế nhưng đang có một lĩnh vực mà khán giả dần trở thành "nạn nhân" của những kịch bản sáo mòn như chép từ trong truyện ra.

Chúng ta đang nói về những mảng miếng phim thiếu nhi chuyển thể từ tiểu thuyết thuộc thể loại kỳ ảo tăm tối (dark fantasy). Trong khi nguyên tác vẽ nên những thế giới diệu kỳ trên trang giấy như Bridge to Terabithia, The Dark is Rising, bộ 5 cuốn Spiderwick Chronicles hay Cirque du Freak, thì màn ảnh lại xử lý chúng thành những hình khối tương tự nhau, trăm phim như một.

Sự ra mắt của The House With a Clock In Its Walls (Ngôi Nhà Có Chiếc Đồng Hồ Ma Thuật) với dàn sao Cate Blanchett và Jack Black không làm cho tình hình trở nên tốt đẹp hơn. Trong những năm trở lại đây, các phim kỳ ảo (fantasy) cho trẻ em đều rơi vào lối mòn với những hình ảnh hào nhoáng, màu mè, một vài ông bà tiên có phép thuật, rất nhiều pha hù dọa và hành động. A Wrinkle in Time, Miss Peregrine's Home for Peculiar Children hay sắp tới là The Nutcracker and the Four Realms đều có một màu na ná như vậy.

The House With a Clock in Its Walls có kịch bản dựa trên cuốn tiểu thuyết của nhà văn John Bellairs xuất bản năm 1973. Bản thân cuốn sách là tập hợp những bí ẩn siêu nhiên kỳ lạ, hàm chứa nỗi đau, những ẩn dụ về chiêu hồn và khải huyền. Trên màn ảnh, bộ phim giống như một bữa tiệc hóa trang bằng CGI, với trò đùa về phân và những quả bí ngô biết... ợ trong khi đáng lẽ nó phải giống như The Haunting thay vì phiên bản phép thuật của Home Alone. Những chi tiết đáng sợ và kỳ quặc trong cuốn sách đã bị các nhà làm phim lôi ra châm biếm, biến tác phẩm trở thành một phim hài hước - kinh dị.

Điều này khá là bất ngờ nếu như bạn nhớ rằng đạo diễn Eli Roth chính là người đứng sau bộ phim Hostel (2005) - tác phẩm khéo léo lách mình khỏi các phim kinh dị hạng xoàng về cắt xẻ cơ thể người để trở thành một nỗi ám ảnh đúng nghĩa. Với The House With a Clock in its Walls, tính kinh dị của phim đã được biến tướng trở thành trò cười, cái thể loại "dark fantasy" chỉ còn tồn tại trong tông màu u ám của bộ phim. Cái ghế thì được nhân hóa như một con chó con tung tăng trong nhà, một con chim ưng đá "bĩnh" ra lá khô mỗi khi khán giả cần một tràng cười rẻ rúng. Thậm chí ngay ở các cảnh "deep" sâu sắc, người xem còn chưa kịp cảm động thì phần âm nhạc vui vẻ của Nathan Barr đã ngay lập tức đưa khán giả trở lại "gánh xiếc".

Nói đi cũng phải nói lại, bộ phim cứu lại được ở tình bạn trong sáng giữa người chú Jonathan Barnavelt (Jack Black) và quý cô hàng xóm Florence Zimmerman (Cate Blanchett) - một điều hiếm có ở cả phim người lớn lẫn trẻ con khi hai nhân vật quan trọng của phim thuộc hai giới lại không phát sinh tình cảm với nhau. Thế nhưng ngoài bài học đó ra, thì chương trình pháo hoa ánh sáng và trình diễn quái vật của The House With a Clock in Its Walls khiến độc giả của tiểu thuyết nguyên tác phải đau đớn.

Loạt phim Harry Potter đã đi từ chỗ một phim phép thuật cho trẻ em để lớn dần lên cùng thế hệ độc giả, đưa họ tới với những bi kịch, thử thách khó khăn hơn, tăm tối thực sự vì để lại sang chấn về tâm lý, thể xác cho các nhân vật. Từ một cậu bé Harry ngây thơ, hành trình trở thành người đàn ông gánh vác vận mệnh của thế giới phù thủy khiến cậu phải đánh đổi rất nhiều. Điều đó đã dạy cho những khán giả nhí rằng ngay cả sự kỳ ảo cũng có cái giá của nó. Chúng ta không yêu cầu phim nào cho trẻ em cũng phải như thế, nhưng ít nhất, hãy kể những câu chuyện với sự sáng tạo mà tác giả nguyên tác đã bỏ vào đó thay vì mô típ "hài hóa" những trang truyện đen tối.

The House With a Clock in Its Walls (Ngôi Nhà Có Chiếc Đồng Hồ Ma Thuật) dự kiến ra mắt vào ngày 28/9/2018.