Những câu hỏi xung quanh vụ scandal tham nhũng của các thành viên FIFA

Dũng NT, Theo Trí Thức Trẻ 15:43 28/05/2015
Chia sẻ

Phóng viên Kyle McCarthy sẽ cho chúng ta biết rõ hơn về vụ việc đang làm rúng động làng bóng đá thế giới trong tuần qua.

Điều gì đã xảy ra vào sáng thứ Tư?

Các công tố viên ở Mỹ và Thụy Sĩ đã tiến hành một cuộc vây bắt quy mô và thu giữ được rất nhiều các tài liệu liên quan để tiến hành điều tra riêng rẽ ở cả hai quốc gia. Cảnh sát ở Thụy Sĩ đã thu thập thông tin từ các ngân hàng địa phương trước khi hành động và tập trung vào việc truy tìm các thông tin được lưu trữ trên mạng máy tính của FIFA. Theo một tuyên bố của Văn phòng Bộ trưởng bộ Tư pháp Thụy Sĩ, việc làm này có sự phối hợp từ chính FIFA và các tài liệu sẽ được đưa ra làm bằng chứng cho những cáo buộc trong tương lai.

Tại hiện trường là khách sạn Baur au Lac, các nhân viên cảnh sát cũng đã bắt giữ chủ tịch liên đoàn CONCACAF Jeffrey Webb (Quần đảo Cayman), phó chủ tịch FIFA Eugenio Figueredo (Uruguay) và 5 quan chức cấp cao khác bao gồm: Rafael Esquivel (Venezuela), Eduardo Li (Costa Rica), Jose Maria Marin (Brazil), Julio Rocha (Nicaragua) và Costas Takkas (Mỹ). Họ sẽ bị di lý về Mỹ theo một hiệp ước trao đổi được ký giữa hai nước vào năm 1990 và có hiệu lực từ năm 1997.

Các phóng viên vây kín khách sạn Baur au Lac để theo dõi vụ vây bắt quan chức FIFA.

Đây đều là những quan chức cấp cao ở các liên đoàn khu vực và thành viên.

Đồng thời, bộ Tư pháp Mỹ đã phát hiện ra 47 tài khoản liên quan đến 7 vị quan chức này đang được sử dụng tại Thụy Sĩ và 5 cái tên khác đã thực hiện hành vi rửa tiền, gian lận và lừa đảo. 12 cái tên này, bao gồm cả cựu chủ tịch CONMEBOL Nicolas Leoz Almiron (Paraguay), chủ tịch CONCACAF Jack Warner (Trinidad & Tobago) và chủ tịch Traffic Group USA Aaron Davidson (Mỹ), những người đã tham gia vào "đề án 24 năm làm giàu cho bản thân bằng sự thối nát của bóng đá". Ước tính có khoảng 150 triệu đô la tiền hối lộ và lại quả được sử dụng để giành quyền quảng cáo và tiếp thị tại các giải đấu bóng đá quốc tế.

Ngoài ra còn có 4 cá nhân và 2 tổ chức đã nhận tội trong hai năm qua. Ba trong số đó chấp nhận số tiền phạt khổng lồ: Chuck Blazer (cựu tổng thư ký liên đoàn CONCACAF) - 1,9 triệu đô la, Jose Hawilla (người sáng lập và sở hữu Traffic Group) - 151 triệu đô la trong đó có 25 triệu đô la đóng ngay, Daryan Warner - 1,1 triệu đô la).

Theo những thông tin cập nhật về scandal tham những ở FIFA, bộ Tư Pháp Mỹ cũng tố cáo Nam Phi đã hối lộ Phó chủ tịch Jack Werner và Chuck Blazer 6,5 triệu bảng để giành quyền đăng cai tổ chức World Cup 2010.

Tại sao Mỹ và Thụy Sĩ lại phối hợp hoạt động với nhau?

Các nhà chức trách thường phải thực hiện lệnh khám xét ở đồng thời nhiều địa điểm nhằm đảm bảo cho các tài liệu liên quan. Do vụ việc dính dáng tới lừa đảo, rửa tiền nên tính chất rất phức tạp, các bị cáo có thể sẽ tìm cách chối tội nếu có đủ thời gian. Cả phía Mỹ và Thụy Sĩ đều phải mất nhiều năm để theo dõi và thu thập chứng cứ trước khi hành động.

Những điều tra viên của Mỹ và Thụy Sĩ có giống nhau?

Không. Hai quốc gia đều đang cố gắng lật tẩy vụ việc nhưng họ không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Các nhà chức trách Mỹ đang tập trung chính vào việc làm rõ các khoản tiền "bẩn" được sử dụng liên quan đến các hợp đồng quảng cáo và truyền thông với FIFA, CONCACAF và các thành viên. Trong khi đó giới chức Thụy Sĩ lại nhắm vào những vấn đề bất thường trong cuộc chạy đua giành địa điểm tổ chức cho FIFA World Cup 2018 và 2022. 

Chủ tịch Sepp Blatter nhanh chóng trấn an dư luận và sẵn sàng hợp tác với các cơ quan điều tra.

Bước tiếp theo, các bị cáo sẽ làm gì?

Nó phụ thuộc vào vị trí địa lý và tình hình hiện tại của họ, nhưng họ cũng sẽ phải đấu tranh với những yêu cầu dẫn độ. Sáu trong số bảy người bị bắt ở Zurich sáng thứ Tư đều phản đối việc tới Mỹ nhận tội. Warner, người bị bắt ở nơi khác, lại không phản kháng sau khi có lệnh bắt giữ của các nhà chức trách Mỹ.

Tuy nhiên chính sách dẫn độ không phải lúc nào cũng được thực thi, phía Thụy Sĩ hoàn toàn có quyền từ chối nếu các quan chức bị cáo buộc các tội danh liên quan đến "trốn thuế vì mục đích cá nhân" hoặc "vi phạm các quy định của pháp luật về chính sách tiền tệ, độc quyền tiền tệ và chính sách kinh tế".

Tương tự, sở Tư pháp Mỹ sẽ phải làm gì trong thời gian tới?

Ưu tiên trước mắt là dẫn độ được 7 bị cáo cũng như sàng lọc bằng chứng từ những thông tin thu được tại Miami và từ những tài liệu do giới chức trách Thụy Sĩ cung cấp. Việc bắt giữ hôm thứ Tư là một bước tiến lớn nhưng nó mới chỉ là khởi đầu. Cảnh sát sẽ còn phải điều tra về các khoản phí liên quan tới FIFA trong khoảng thời gian 20 năm trở lại đây để tìm ra những điều bất thường.

Còn về phía Thụy Sĩ?

Các quan chức Thụy Sĩ vẫn đang trong quá trình thu thập thông tin trước khi quyết định bước tiếp theo. Dự kiến 10 thành viên Ban chấp hành FIFA đã tham gia vào quá trình đấu thầu địa điểm tổ chức World Cup 2018 và 2022 đều sẽ phải giải trình nếu họ muốn chứng minh rằng không liên quan đến scandal tham nhũng lần này.

FIFA phản ứng ra sao về vụ việc này?

Hiện tại FIFA đang tổ chức cuộc họp thường niên diễn ra tại Zurich để bàn về việc bầu cử cho vị trí chủ tịch. FIFA cũng xác nhận rằng sự việc hôm thứ Tư không phải là một kế hoạch phục vụ cho mục đích tranh cử hay tạo áp lực cho việc di chuyển địa điểm World Cup 2018 và 2022. Chủ tịch Sepp Blatter đang được kỳ vọng sẽ tái đắc cử ở lần thứ 5 liên tiếp dù gặp phải rất nhiều sự phản đối. Trong thời gian từ khi ông nhậm chức, đã có rất nhiều vụ tham nhũng được phanh phui nhưng dường như đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Dù được cho là trong sạch nhưng ngài Sepp Blatter vẫn bị nghi ngờ rất nhiều, trong ảnh ông đang nói chuyện với Eduardo Li, chủ tịch liên đoàn bóng đá Costa Rica.

Xét về góc độ chính trị, Blatter không có lý do gì để dùng khủng hoảng này tạo lợi thế cho bản thân vì ông đang có sự hậu thuẫn vượt trội so với đối thủ Prince Ali. Ngoài ra, UEFA cũng có thể đưa ra yêu cầu khiến FIFA hoãn việc bầu cử do ảnh hưởng của sự việc này. Trong khi đó, các liên đoàn thành viên và các nhà tài trợ hầu như chưa đưa ra bình luận nào. Rõ ràng, vấn đề tham nhũng trong bóng đá đang ảnh hưởng rất nhiều tới các giải đấu và nó cần được FIFA xử lý triệt để trong thời gian tới.