So sánh, phán xét - Nỗi ám ảnh dai dẳng của người trẻ

Nỗi ám ảnh mang tên "con nhà người ta"

Thế hệ chúng tôi đã được rèn cho sức bền để quen với những lời so sánh từ nhỏ. Một thứ áp lực không từ điển nào định nghĩa nhưng ai cũng quen mặt: "Con nhà người ta".

Những so sánh vụn vặt hàng ngày tôi, bạn hay bất kỳ ai khác đều nghe đến phát chán. Rằng sao chỉ mãi quẩn quanh ở thứ hạng 5, 6? Họ chỉ áp đặt mà không hề biết rằng chúng tôi đang phải đối mặt với nhiều áp lực riêng. Bố mẹ chỉ nhìn vào điểm số cuối cùng, thầy cô nào cũng đòi hỏi chúng tôi phải thật giỏi môn họ dạy. Không ai nhìn vào cả quá trình để hiểu được chúng tôi đã phải nỗ lực sống cho tròn kỳ vọng của tất cả như thế nào!

Mọi sự so sánh đó khiến chúng tôi cảm thấy mình kém cỏi, thua thiệt và tệ hơn là nghĩ rằng năng lực mình không bằng ai. Lâu dần trở thành nỗi ám ảnh khiến những người trẻ như tôi dù chưa thành công, cũng không đủ dũng cảm để nói ra thất bại.

Những phán xét ích kỷ nhân danh "xã hội"

Chúng ta sống cùng môi trường mạng xã hội ẩn danh cho phép bất kỳ ai cũng được quyền phê phán, vùi dập những sai lầm nhỏ nhất của người khác. Ai cũng nhiệt tình đánh đồng cả một thế hệ với những lời chê bai rất "đời", mở đầu bằng giọng điệu bất lực: "lớp trẻ bây giờ…".

Ngay lúc này, chỉ từ một video phỏng vấn rất bình thường trên mạng, họ lại rủ nhau kẻ giáo huấn, người hả hê trước những người trẻ ngây ngô không biết mình là nạn nhân của một xã hội chỉ trọng thành tích và thích ghì ta xuống chỉ để thoả mãn sự ích kỷ.

Chúng tôi, có lẽ chỉ mãi day dứt với một câu hỏi không lời đáp: Người lớn liệu đã đủ công bằng, và bao dung để nhìn người trẻ với những thất bại?

40.000 người Việt Nam tự tử vì trầm cảm mỗi năm

"Đừng tiếp tục so sánh chúng tôi với kẻ khác!".

9x, 10x chúng tôi được bố mẹ nuôi lớn bởi sự kỳ vọng. Họ đã vô tình tạo nên một thế hệ làm gì cũng sợ sai, không dám thất bại. Bởi bất cứ việc gì đi ngược lại kỳ vọng đều kèm theo những lời quở trách, những hình phạt đòn roi mà dấu vết còn hằn rất sâu trong tâm thức.

Thế nên, đừng tiếp tục đòi hỏi những người trẻ phải biết đối mặt thất bại, phải tự hào vỗ ngực cho những trải nghiệm vấp ngã của mình khi từ nhỏ, chúng tôi đã được dạy rằng "tốt khoe, xấu che". Hãy ngừng phán xét, cười cợt vì chúng tôi không sống chỉ để thoả mãn kỳ vọng và bán mình cho sự hài lòng hời hợt dư luận.

Người lớn liệu còn giữ được tự tin khi phải sống giữa hàng vạn lời phán xét như chúng tôi bây giờ hay không?