Giật mình nhìn lại: chỉ mới 1 thập kỷ mà kinh phí 1 MV nhạc Việt 2019 đã có thể làm cả trăm MV của 2010!

10 năm nhìn lại thị trường âm nhạc Việt Nam, khán giả cuối cùng đã có thể tự hào: một nền âm nhạc có bản sắc riêng, được gây dựng bởi những nghệ sĩ kì cựu và được nối tiếp liên tục bởi các nghệ sĩ trẻ, các dòng nhạc ngày đa dạng, gout thưởng thức của đại chúng ngày càng văn minh. Đặc biệt, thứ mà khán giả Việt Nam có thể thực sự tự hào chính là việc: các sản phẩm MV của các nghệ sĩ Việt ngày càng chất lượng, đã có một bước tiến quá dài so với sản phẩm âm nhạc cách đây 10 năm.

Đất nước phát triển, hội nhập đi cùng sự tiến bộ vượt bậc về công nghệ hình ảnh, kĩ thuật… MV thời nay cũng đã khác xa thời trước. Nhiều năm về trước, năm 2009 - 2010 là thời kỳ bắt đầu thập kỷ, MV Việt Nam vẫn còn khá "đơn sơ" và có một sự học tập nhất định từ "người bạn" Kpop - nhưng thời điểm hiện tại, khán giả có thể tự tin khẳng định sự chất lượng của những MV Vpop đã không còn thua kém gì các nước trong khu vực nữa, có thể vẫn còn đó sự học hỏi nhưng không thể phủ nhận, các nghệ sĩ đã tạo nên một bức tranh âm nhạc Việt với bản sắc rất riêng.

Nội dung: một bước tiến dài

Có thể nói rằng, MV của năm 2019 so với thời điểm năm 2010 - năm đầu thập kỷ và năm cuối thập kỷ - đó là một cuộc cách mạng thực sự. MV của những năm 2010 và những năm trước đó chủ yếu xoay quanh những câu chuyện tình yêu - chia tay đơn giản theo phong cách "chuẩn gà bông" của thời điểm đó.

Những sản phẩm MV ra mắt nổi bật vào năm 2010 có thể kể đến "Giả Vờ Yêu" của Ngô Kiến Huy, "Ngôi Nhà Hạnh Phúc" của Thủy Tiên, "Ngọt Ngào" của Đông Nhi, "Ngốc Nghếch" của Bảo Thy, "Vội Vàng" của Khổng Tú Quỳnh, "Hạnh Phúc Thoáng Qua" của Noo Phước Thịnh, "Lời Chưa Nói" của Trịnh Thăng Bình,... nội dung cũng chỉ xoay quanh chuyện tình yêu - hợp tan giữa những cặp đôi. Nếu không là những chuyện tình yêu hợp tan thì cũng mang đậm ảnh hưởng từ làng giải trí xứ Hàn với kết cục xoay quanh "ung thư" - "máu trắng" - "tai nạn giao thông". Đơn giản hơn thì MV được quay ngay trong studio, lồng ghép thêm ngoại cảnh, nhưng ngoại cảnh của giai đoạn này vẫn còn rất đơn sơ, "cây nhà lá vườn", có sao dùng nấy.

Đơn giản, 2019 nhìn lại thậm chí thấy "sến sẩm", nhưng đó chính là những viên gạch đầu tiên, tạo tiền đề cho những MV sau này.

Còn năm 2019, chúng ta có gì: là yếu tố văn hóa dân gian được lồng ghép với nghệ thuật đương đại trong "Để Mị Nói Cho Mà Nghe" - "Tứ Phủ" - "Duyên Âm" của Hoàng Thùy Linh, "Mặt Trăng" của Bùi Lan Hương,... Là những câu chuyện drama đến nghẹt thở, không thua kém những bộ phim kịch tính: "vũ trụ" ADODDA của Hương Giang, "Tự Tâm" của Nguyễn Trần Trung Quân,... hoặc là những MV concept đầy tính biểu tượng như "Đi Đu Đưa Đi" từ Bích Phương, "Ai Cần Ai" của Bảo Anh,... từ cổ chí kim, từ khốc liệt đến nhẹ nhàng, từ hiện đại đến truyền thống, tất cả đều được các nghệ sĩ và ekip Việt mạnh dạn thử nghiệm.

Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh, một trong những đạo diễn MV "mát tay" hàng đầu Vpop hiện nay, đã có cái nhìn tổng quan về các MV ra mắt trong năm 2019 dựa trên những sản phẩm anh đã thực hiện trong năm nay: "Ở góc độ cá nhân, các sản phẩm trong năm 2019 của tôi chia thành 2 nhóm chính: đầu tiên là những MV ballad có câu chuyện chi tiết tương tự như những phim ngắn (Series ADODDA, Một Bước Yêu Vạn Dặm Đau, Trời Giấu Trời Mang Đi, Giá Như Cô Ấy Chưa Xuất Hiện,...). Hai là những sản phẩm có thời lượng ngắn với cách kể mới ( Lớn Rồi Còn Khóc Nhè, Nước Mắt Em Lau Bằng Tình Yêu Mới...)

Nhìn bao quát thị trường, 2019 là một năm của sự đa dạng về thể loại và hầu hết các sản phẩm âm nhạc được đầu tư chất lượng cao. Các xu hướng điển hình trong năm vừa qua có thể kể đến như: MV có câu chuyện nhiều cảm xúc, MV có chủ đề văn học và khai thác các giá trị văn hoá Việt, MV có concept art và vũ đạo hoành tráng, MV tối giản... Nhìn chung 2019 là năm khởi sắc của nhạc Việt, sự cạnh tranh lành mạnh, cái tôi cá nhân của từng nghệ sĩ được thể hiện rõ nét hơn chính là động lực mang lại một số lượng lớn những dự án chất lượng."

Từ 2010 đến 2019: một cục diện thay đổi hoàn toàn

Phải khẳng định một điều chắc chắn: việc thay đổi mạnh mẽ của công nghệ thực hiện MV Vpop đến từ nhiều yếu tố, nhưng yếu tố mang tính then chốt và cốt lõi nằm ở tư duy. Nếu như MV của năm 2010 được làm ra chỉ với mục đích là minh họa cho bài hát, đôi khi không quá quan trọng, nên mức độ đầu tư không đáng kể thì thời điểm 10 năm sau là một câu chuyện hoàn toàn khác. Khán giả ngày càng khắt khe, họ đòi hỏi nhiều hơn, chứ không như những ngày trước nữa.

Tư duy đã thay đổi hoàn toàn: không thể nào trông chờ "tốt gỗ hơn tốt nước sơn" nữa, mà thời điểm hiện tại, vừa tốt gỗ mà nước sơn bên ngoài cũng phải bóng bẩy. Khán giả ngày càng có nhiều sự lựa chọn để giải trí, thế nên việc gây ấn tượng với khán giả một cách triệt để nhất, khiến họ phải chú ý ngay vào sản phẩm âm nhạc của mình, là điều mà các ekip nghệ sĩ ngày đêm "vắt óc" suy nghĩ.

Nói không ngoa khi trong thời điểm hiện tại, một MV hay và cuốn hút chiếm hơn phân nửa khả năng thành công của một ca khúc. "Hồng Nhan" - "Bạc Phận" - "Sóng Gió" làm dậy sóng năm 2019, đặc biệt với tầng lớp khán giả bình dân cực kì đông đảo, nhờ một MV với kịch bản theo motif "anh hùng cứu mĩ nhân" phảng phất chút "giang hồ" vô cùng hấp dẫn, đưa Jack và K-ICM một bước lên mây. Vũ trụ ADODDA của Hương Giang được đầu tư kịch bản như một series dài tập với loạt nút thắt - mở liên tục khiến khán giả "ôm tim".

Không chỉ phát triển mạnh về kịch bản, phần bối cảnh cũng ngày càng chỉn chu. Nếu như cách đây vài năm, việc sang Hàn Quốc, Thái Lan hay Nhật Bản quay MV là "mốt", thì trong năm 2019, với sự biến chuyển của xã hội, thì bản sắc văn hóa Việt Nam ngày càng được đề cao, kể cả trong các bối cảnh của MV. Những khung cảnh Hàn Quốc - Nhật Bản đẹp nhưng xa lạ giờ đây đã thế bằng Đà Lạt, vùng Tây Bắc, các bãi biển Việt Nam,... và khán giả nhận ra rằng: quả thật không nơi đâu đẹp như quê hương mình! Đây không phải là một ý tưởng tự "huyễn hoặc" bởi vì khi được thực hiện MV trên chính những danh lam thắng cảnh Việt Nam, các ekip mới hiểu hết được cái hồn của từng miền đất, từng con người, điều mà họ không thể làm khi ở nước ngoài được.

Kinh phí: đi lên theo chiều… thẳng đứng!

Có thể khẳng định: ngành giải trí tại Việt Nam hiện tại đang trong thời kỳ phát triển mạnh mẽ nhất, kéo theo đó là sự chuyển mình vươn lên và mở rộng sức ảnh hưởng, dần trở thành ngành công nghiệp giải trí không hề thua kém bất kì ngành giải trí nước nào trong khu vực. Riêng về các sản phẩm âm nhạc đi kèm hình ảnh - gọi là Music Video - chúng ta có những kịch bản cực kì chất lượng, chúng ta có những cú plot twist đến chóng mặt, những cảnh quay đẹp như thước phim điện ảnh được đầu tư quay dựng bởi các thiết bị không hề thua kém ekip đẳng cấp quốc tế.

Tuy nhiên, để đáp ứng được mặt bằng chung và theo đuổi chất lượng ngày càng tăng tiến vượt bậc, thì công nghệ và những trang thiết bị đi kèm cũng phải "lên theo", dẫn đến việc "vật giá leo thang" - kinh phí thực hiện một MV cũng ngày càng đi lên theo chiều thẳng đứng, tạo thành "bảng giá chung" cho việc định giá sản xuất 1 Music Video.

Anh Đỗ Quang Chí, quản lý của nam ca sĩ Ngô Kiến Huy, người đã có rất nhiều năm "lăn lộn" trong ngành giải trí - truyền thông đã tiết lộ một thông tin thú vị: "Kinh phí làm MV của năm 2019 có thể làm được mười mấy MV của năm 2010. "Truyền Thái Y" là trên 1 tỉ, không nhà tài trợ, số tiền này có thể làm được mười mấy MV "Giả Vờ Yêu" cũng của Ngô Kiến Huy nhiều năm về trước."

Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh cũng cho rằng: "Với yêu cầu ngày càng khó tính từ khán giả, nghệ sĩ cũng ngày càng đầu tư lớn hơn về mặt kinh phí cho mỗi dự án. Trung bình cho mỗi MV hiện nay cũng rơi vào khoảng 1 tỷ đồng trở lên cho việc sản xuất. Đây cũng là một trong những lý do nghệ sĩ hợp tác nhiều hơn với các nhãn hàng để giảm tải áp lực về tài chính, khi phải ra mắt nhiều sản phẩm trong năm mà vẫn phải giữ chất lượng ở mức tốt nhất."

Anh Trần Thăng Long, quản lý của ca sĩ Thanh Duy, nhà sản xuất của nhiều MV cũng tiết lộ: "Ngày trước, mới chỉ cách đây 2 năm thôi, 500 triệu đã là một con số khá, đủ sức làm 1 MV hoành tráng rồi đấy. Nhưng 2019 thì khác, cầm 1 tỉ trong tay cũng phải chật vật, xoay xở đủ đường nếu không có nhà tài trợ."

Thật vậy, số tiền mà một nghệ sĩ Việt bỏ ra làm MV ngày càng lớn, tuy nhiên không phải ai cũng sẵn sàng công khai con số này. MV "Đây Là Một Bài Hát Vui" của Jun Phạm quy tụ dàn cameo 13 người, lấy bối cảnh từ câu chuyện "Số Đỏ" được tiết lộ "tròm trèm" con số 2 tỉ đồng tiền kinh phí. Cá biệt, MV "Tự Tâm" của Nguyễn Trần Trung Quân - Denis Đặng, một "bom tấn" vào thời điểm cuối năm 2019, được đầu tư với con số trên 5 tỉ đồng. Cá biệt, với MV "Hãy Trao Cho Anh", dù không được Sơn Tùng M-TP công khai, nhưng có nguồn tin bên lề cho biết kinh phí đội lên con số 15 tỉ đồng (chủ yếu đến từ khoản tiền chi trả cho huyền thoại Snoop Dogg). Và chắc chắn, những con số này vẫn sẽ chưa dừng lại!

Trong khi đó con số 1 MV trong giai đoạn 2010 chỉ trong khoảng 20 triệu - 100 triệu, cá biệt có những MV chỉ ở mức 10 triệu dù là của ca sĩ hot giai đoạn đó. Nghĩa là chỉ mới 1 thập kỷ trôi qua, 1 MV của ngày hôm nay có thể làm được cả trăm, cả ngàn MV của năm 2010.

Đạo diễn: khó ngang ngửa… điện ảnh!

10 năm trước, khái niệm một đạo diễn chuyên thực hiện MV cho ca sĩ là một khái niệm xa vời: một nghệ sĩ đôi khi chỉ cần một ekip phù hợp là đã có cho mình một MV. Nhưng ở 2019 là một thời điểm khác - có cầu ắt có cung - khi nghệ sĩ đua nhau bước đi trên con đường sáng tạo MV, thì hàng loạt những cái tên "nóng" kịp thời ra đời, đáp ứng nhu cầu ấy. Những đạo diễn mới này đôi khi được gọi là "bàn tay vàng", khi chạm tay vào sản phẩm nào, thì MV ấy có khả năng cao sẽ trở thành hit, may mắn hơn nữa sẽ chạm đến top 1 trending. Ở thời điểm hiện tại, có thể kể đến Kawaii Tuấn Anh, Đinh Hà Uyên Thư, Nhu Đặng,...

Là một đạo diễn trẻ, nhưng có thể xem là một "bàn tay vàng" của làng tạo hit khi mang về top 1 trending cho rất nhiều nghệ sĩ Vpop, đạo diễn Kawaii Tuấn Anh thừa nhận: "Điều áp lực với bản thân tôi sau mỗi dự án được ra mắt không phải thành tích trending hay số views, tôi quan tâm nhiều hơn đến suy nghĩ và sở thích khán giả. Tôi luôn phải tự nhủ mình hãy làm những điều mới, dựa trên những điều mà khán giả thích. Và hãy quên hết những thành tích đã có để luôn giống như một người mới làm MV lần đầu để giữ được sự tươi trẻ và tính giải trí cần có trong mỗi sản phẩm."

Anh Đỗ Quang Chí cũng tiết lộ: "Đạo diễn MV không quá chú trọng như bây giờ, không phải cứ bắt buộc là đạo diễn A hay B, hay đạo diễn này "mát tay" hơn đạo diễn nào. Ngô Kiến Huy phải chờ lịch với Đinh Hà Uyên Thư trong 3 tháng để có "Truyền Thái Y". Với ngày xưa chỉ cần là một ekip phù hợp là đủ."

Trường hợp của Ngô Kiến Huy khá đặc biệt, nhưng càng lúc không phải là "của hiếm" trong tình hình Vpop hiện tại. Quy trình thông thường sẽ bắt đầu từ ca khúc của nghệ sĩ đó, từ ca khúc này mới bắt đầu tìm kiếm ekip, lên ý tưởng và concept sau đó mới bắt tay vào thực hiện. Nhưng ở đây lại ngược lại: đạo diễn Đinh Hà Uyên Thư lên ý tưởng, sau đó ekip Ngô Kiến Huy cảm thấy phù hợp nên liên hệ để thực hiện, từ nội dung MV mới bắt đầu sáng tác bài hát phù hợp với bối cảnh và câu chuyện. Tưởng là tréo ngoe nhưng đó là những gì mà rất nhiều ekip đạo diễn MV đình đám đang thực hiện.

Đây là một cuộc chơi hoàn toàn công bằng, người nào sáng tạo hơn và nhiều ý tưởng hơn là người chiến thắng, thế nên mới diễn ra tình cảnh Ngô Kiến Huy phải chờ mất 3 tháng để quay MV với Đinh Hà Uyên Thư, vì nữ đạo diễn này đang cực kì "đắt show" với loạt dự án chục triệu view nội trong năm 2019.

Tạm kết

Vâng, nghề "chơi" MV cũng lắm công phu, nó không còn chỉ đơn thuần là sản phẩm về mặt hình ảnh để bổ trợ cho ca khúc, mà thực sự là một tác phẩm ngắn, thể hiện bản lĩnh riêng của nghệ sĩ, được dồn rất nhiều tâm huyết trong từng sản phẩm. Ở thời điểm hiện tại, việc thực hiện MV gần như một "bài toán" sống còn với những nghệ sĩ mainstream, nhà nhà thi nhau đầu tư cho MV, người người "vắt óc" suy nghĩ ý tưởng… tất cả đã tạo nên một sự cọ xát vô cùng lành mạnh, là một cuộc chơi đầy sôi động và thú vị. Nghệ sĩ càng muốn nổi tiếng lại càng phải sáng tạo, càng phải cá tính, và không cách nào thể hiện rõ qua cách thực hiện MV.