Nghệ sĩ IU: Cô gái kể chuyện đời mình bằng ngôn ngữ âm nhạc, một “Taylor Swift" đa màu sắc và đầy trải nghiệm của Kpop?

Trong phần lời tựa giới thiệu “eight" - single mới nhất kết hợp cùng Suga (BTS), IU chia sẻ: “eight" tựa như một cuốn tiểu thuyết ngắn về tâm tư tuổi 28 của tôi, sử dụng một nhân vật hư cấu dưới danh xưng “bạn" với nhiều ẩn dụ. Bài hát thuộc series về tuổi, sau hai ca khúc “Twenty-three” và “Palette". Mặc dù “eight" là một bản Pop Rock với giai điệu có phần rộn ràng, sôi nổi đậm chất mùa hè, nhưng phần lời hát lại ẩn chứa nhiều trăn trở của tuổi 28 sau đôi lần trải qua mất mát, tổn thương. Giống như những sáng tác trước đó của IU, “eight" tiếp tục mở ra một khía cạnh mới, một chương mới trong cuốn tiểu thuyết về cô gái mang tên Lee Ji Eun, bên cạnh thành tích gây choáng ngợp về nhạc số. 

Thị trường giải trí Hàn Quốc không thiếu những ca sĩ solo với chất giọng "khủng", nhưng cũng rất khó để tìm được một nữ ca sĩ solo có thành tích đáng nể như IU: các ca khúc hễ phát hành là "all-kill" bảng xếp hạng lớn nhỏ, sở hữu doanh số bán album không thua kém gì một nhóm nhạc thần tượng hay đủ sức tổ chức cả một concert với hàng chục ngàn người tham dự trong 2, 3 ngày liên tiếp. Điều gì đã làm nên sức hút cho âm nhạc của IU trong suốt 12 năm? Đối với nhiều người, đây chắn hẳn là một phép so sánh khá lạ lẫm, thậm chí có đôi phần khập khiễng, nhưng hành trình âm nhạc của IU trong vai trò là một nghệ sĩ tự hát tự sáng tác có nhiều nét tương đồng thú vị với con đường mà Taylor Swift đã từng đi. 

Taylor Swift và IU: Những cô nàng viết cuốn tiểu tuyết của cuộc đời mình bằng ngôn ngữ âm nhạc

Taylor Swift là một trong những nghệ sĩ đình đám nhất ở làng nhạc Âu Mỹ qua những ca khúc tự hát tự sáng tác về tình yêu và mọi điều xảy ra trong cuộc đời mình kể cả những điều nhỏ nhặt nhất. Âm nhạc của Taylor Swift ẩn chứa những câu chuyện riêng tư và mang tính cá nhân rất cao. Ở “King Of My Heart", người ta bắt gặp một Taylor Swift đắm chìm trong tình yêu với Joe Alwyn, hay ở “Back To December" là lời xin lỗi tha thiết Taylor Swift gửi tới người yêu cũ Taylor Lautner vì đã chia tay quá vội vàng. Hoặc “Look What You Made Me Do" lại kéo người hâm mộ về lại thời điểm đen tối nhất trong sự nghiệp của Taylor Swift, khi cô vướng vào scandal với Kanye West.

Tự sáng tác những ca khúc dựa trên câu chuyện của mình và tự thể hiện tác phẩm ấy bằng chính cảm xúc thật mà bản thân đã nếm trải là một công thức tạo nên thành công cũng như thương hiệu riêng cho Taylor Swift.

Thời điểm bắt đầu sự nghiệp âm nhạc, Taylor Swift được mệnh danh là “công chúa nhạc đồng quê" với những bản Country Pop ngọt ngào về tình yêu tuổi mới lớn như “You Belong With Me", “Fifteen", hay về giấc mơ công chúa - hoàng tử trong trẻo qua “Love Story", “Our Song". Đến album “1989”, Taylor Swift tuổi 25 đã bắt đầu bước qua những cảm xúc đơn thuần, ngây ngô trong tình để tìm kiếm những trải nghiệm sâu sắc hơn, điên cuồng hơn, tựa như sự tổng hòa của cảm xúc giận dữ và tổn thương sau các mối tình tốn giấy mực của báo chí. Và cho đến album mới nhất, “Lovers", âm nhạc của Taylor Swift là tiếng nói của người phụ nữ vừa tròn 30 tuổi với nhiều suy ngẫm về hạnh phúc và sự bình yên bền lâu sau những ngày giông bão.

Mặc dù hoạt động ca hát ở hai môi trường khác nhau, với văn hoá hâm mộ hoàn toàn trái ngược, trong khi Taylor Swift có thể thoải mái chia sẻ những câu chuyện tình yêu của mình thông qua âm nhạc thì IU vẫn cần "giữ kẽ" nhiều hơn. Nhưng điểm chung lớn nhất giữa hai nữ nghệ sĩ chính là cái tôi và hành trình trưởng thành của mỗi người được thể hiện một cách đầy đủ, rõ nét thông qua từng sản phẩm âm nhạc. Đều là những cô gái chạm tay vào hào quang của sự nổi tiếng từ khi còn rất trẻ, có lẽ, cả hai đều mang trong mình khao khát được nói lên tiếng nói cá nhân, được mọi người thấu hiểu và đồng cảm với những suy tư trong lòng mình.

Tại làng giải trí Hàn Quốc, IU cũng có thể coi là một “Taylor Swift của Kpop" với cách làm nhạc gắn liền với câu chuyện cá nhân như vậy. Nhìn vào hành trình âm nhạc kéo dài hơn 12 năm, kể từ năm 15 tuổi cho đến hiện tại, khi IU chuẩn bị tròn 28 tuổi, những người thường xuyên nghe nhạc của nữ ca sĩ có thể dễ dàng cảm nhận được sự trưởng thành không chỉ trong cách hát, cách trình diễn hay ngoại hình. Đối với một nghệ sĩ tự hát, tự sáng tác như IU, ngôn ngữ âm nhạc đã trở thành tiếng nói cá nhân để kể về từng cột mốc dù đẹp đẽ hay đớn đau trong cuộc đời. Đây chính là yếu tố đã làm nên sức hút trong âm nhạc của IU, cũng như giữ cho cái tên Lee Ji Eun luôn gần gũi, tỏa sáng trong lòng người hâm mộ.

Chính thức debut năm 2008 và nhanh chóng nổi tiếng như một hiện tượng vào năm 2009 - thời hoàng kim của Kpop, IU là một trong những nghệ sĩ solo thuộc dạng hiếm có khó tìm. Ở thời điểm làng giải trí Hàn Quốc ưa chuộng các nhóm nhạc đông thành viên được đào tạo chuyên nghiệp bởi một công ty giải trí, với những “công thức" chung về vũ đạo và âm nhạc, IU lại kiên trì theo đuổi con đường trở thành một ca sĩ/nhạc sĩ solo. Không lẫn lộn với bất kỳ nghệ sĩ Kpop nào, thông qua hàng chục album và ca khúc tự sáng tác, IU đã mang đến một thứ âm nhạc rất bản năng, rất đúng với con người thật và trải nghiệm thật của nữ ca sĩ ở từng thời điểm.

Hành trình “học làm người lớn" thể hiện trọn vẹn trong âm nhạc: Từ nổi loạn, bất cần cho đến nuối tiếc, tổn thương

Điều dễ thấy ở “Twenty-three" và “Palette" chính là sự thẳng thắn trong ngôn ngữ âm nhạc của IU. Nếu “Twenty-three" đem đến một cô nàng 23 tuổi nổi loạn đang loay hoay với câu hỏi: “Nên phô bày ra mặt nào bên trong mình để được mọi người yêu quý?”; thì “Palette" lại là một cô gái 25 tuổi ngọt ngào đã thấu hiểu bản thân và biết yêu tất cả những gì thuộc về mình, từ mái tóc ngắn ngang vai đến trang nhật ký viết vội trước giờ đi ngủ. Cho đến “eight", IU của tuổi 28 tự đặt ra câu hỏi về hạnh phúc ngay từ câu hát đầu tiên: “Giờ đây cậu có đang hạnh phúc?”.

Dễ thấy “Twenty-three" và “Palette" đều là những lời ca mang tính độc thoại, khi IU tự đặt ra câu hỏi và lại tự trả lời chính bản thân mình bằng âm nhạc. Nhưng “eight" lại hoàn toàn khác biệt. Ca khúc này mang đến một cuộc đối thoại sâu sắc giữa hai người bạn về hạnh phúc của những người trưởng thành đã đi qua đôi lần phải nói lời từ biệt trong nỗi bàng hoàng, nuối tiếc. Trái ngược hoàn toàn với giai điệu Pop Rock có phần vui nhộn, đậm chất mùa hè, nội dung của “eight" mang màu sắc hoài niệm tới những vùng ký ức rực rỡ, tươi đẹp của tuổi thanh xuân.

“Trưởng thành sau ngàn lần tranh đấu" là một tựa sách rất nổi tiếng của nhà văn người Hàn Quốc - Rando Kim. Ở tuổi 23, IU đã tranh đấu để nhận được sự yêu quý của mọi người trong những lời ca có phần bất cần của “Twenty-three". Ở tuổi 25, IU một lần nữa tranh đấu để học được cách yêu bản thân mình từ những điều nhỏ bé nhất. Nhưng nếu hai sáng tác trước đó chỉ là hành trình “học làm người lớn", thì ở tuổi 28, IU đã thực sự khẳng định sự trưởng thành của mình khi nhìn lại những mất mát trong quá khứ và không còn ước mong được mọi người yêu quý, thay vào đó là giấc mơ sống bình yên, tự do cùng bạn thân ở một "hòn đảo cam".

“Khao khát được sống bình yên thường chỉ tồn tại ở người lớn", “Chỉ sau khi trải qua những vấp ngã, tổn thương và vượt qua tất thảy, chúng ta mới bắt đầu nhận ra sự tự do trong tâm trí quan trọng đến nhường nào" - Rando Kim viết trong cuốn sách của mình. Những người hâm mộ luôn dõi theo hành trình của IU đều biết đến câu chuyện nữ ca sĩ đã túc trực mấy ngày liền bên linh cữu của Sulli, đã từng thể hiện sự nuối tiếc và thương nhớ người bạn quá cố trong các buổi concert của mình. Tất cả những trải nghiệm không mấy dễ chịu ấy có lẽ đã trở thành chất liệu tạo nên “eight", một ca khúc khắc họa rất đậm nét hình ảnh IU vào năm 28 tuổi.

“Tôi không chắc liệu những điều này xuất phát từ xúc cảm cá nhân của bản thân, hay từ bầu không khí chung của xã hội đang phải gắng gượng trong những khó khăn mà thảm họa gây ra, hay là cả hai. Không thể biết chắc chắn được, nhưng tôi nghĩ điều tôi sẽ ghi nhớ về năm 28 tuổi này là cảm giác bất lực và thờ ơ tái diễn, và niềm khao khát đối với "hòn đảo cam", nơi chúng ta sẽ không còn buồn phiền và có thể sống tự do" - IU chia sẻ trong phần đề tựa của single “eight".

“eight": Lời chào tuổi 28 hay lời tạm biệt đẹp đẽ nhất gửi đến “nàng thơ”  Sulli?

Ngày 16/5 tới đây sẽ là sinh nhật tuổi 28 của IU. Ra mắt trong dịp tháng 5, “eight" tựa như một lời chào dành cho tuổi 28 từ IU. Lời chào ấy vừa gửi gắm mong ước về sự tự do, hạnh phúc sẽ đến ở thì tương lai, vừa hoài niệm lại tất cả những gì đã trải qua. Vậy nên, “eight" chính là một lời chào tuổi mới đầy lạc quan, cũng vừa là lời chào tạm biệt rất đỗi đẹp đẽ được thể hiện hoàn hảo bởi IU và “người bạn đồng niên" Suga.

Và biết đâu, “eight" cũng là một lời tạm biệt đẹp đẽ nhất mà IU gửi tới người bạn thân đã mãi mãi ra đi của mình. Không trực tiếp nhắc đến Sulli, nhưng những tạo hình của IU ở MV “eight" đã đủ khiến người xem phải liên tưởng. “Mình sẽ mãi là hiện thân của cậu, ta gặp lại nơi vùng ký ức ấy", câu hát trong “eight" vang lên cùng hình ảnh IU với mái tóc dài, xoăn gợn sóng và lối trang điểm với màu son đậm đặc trưng của Sulli xuất hiện.

Bên cạnh đó, một khoảnh khắc khác cũng xúc động không kém trong MV “eight" là cảnh hoạt hình một cô gái mặc váy trắng tung cánh bay lên trời cùng chú chim khổng lồ và một cô gái khác ngắm khung cảnh ấy qua ô cửa máy bay bằng đôi mắt đẫm lệ. Khung cảnh ấy dường như tượng trưng cho câu chuyện “người ra đi trong thanh thản, kẻ ở lại đầy nuối tiếc".

Trước đây, IU từng ra mắt “Peach" (2012), “Red Queen" (2015) và "Bbibbi" (2018), tất cả đều là những ca khúc đình đám có phần nào đó viết về Sulli. Có lẽ, âm nhạc do IU viết nên không chỉ dành riêng cho hành trình trưởng thành của chính nữ ca sĩ, mà còn ẩn đâu đó câu chuyện về cuộc đời ngắn ngủi nhưng tỏa sáng rực rỡ của Sulli.

Ở “Peach", khán giả sẽ bắt gặp một cô gái xinh đẹp, ngọt ngào tựa như trái đào - vẻ đẹp không thể diễn tả bằng lời và đủ khiến tất cả không thể rời mắt.

Ở “Red Queen" lại là hình ảnh “người con gái mà cả thế gian đều đem lòng thầm thương trộm nhớ" đang nổi loạn đến mức bị mọi người xa lánh, nhưng dù vậy, cô ấy vẫn xuất hiện lộng lẫy và đầy kiêu hãnh sau sóng gió.

Còn ở “Bbibbi", IU khéo léo gợi nhắc đến một giai đoạn ồn ào nhất của Sulli hay cũng như chính mình khi phải hứng chịu chỉ trích: “Cô ta không biết thiên hạ đang bàn tán gì sau lưng sao? Ngày ngày chỉ chơi bời với loại người hư hỏng, cùng một giuộc cả mà".

Bên cạnh tình bạn thân thiết kéo dài 8 năm với Sulli, IU còn thân thiết không kém với Yoo In Na, nữ diễn viên hơn cô đến 9 tuổi. Tuy nhiên, một số sáng tác mà IU dành cho Yoo In Na như “You", “Love You, Inna" đều sở hữu giai điệu và ca từ nhẹ nhàng, tạo cảm giác bình yên giống một chỗ dựa tinh thần vững chắc. Còn các sáng tác mà IU viết về Sulli lại mang đến một màu sắc hoàn toàn khác, tựa như viết về một “nàng thơ" thứ thiệt với nhiều cách cảm nhận khác nhau: vừa nổi loạn, bất cần của một người trẻ; vừa kiêu hãnh, rực rỡ của một mỹ nhân, và vừa thuần khiết, yếu đuối của một cô gái đôi mươi.

Nói về những sáng tác mà IU dành riêng cho mình, Sulli đã từng ngại ngùng chia sẻ: “IU viết rất nhiều ca khúc về em, nhưng em hơi xấu hổ vì lời bài hát lúc nào cũng toàn khen thôi". Thật vậy, “Peach", “Red Queen" đều là những lời khen “có cánh" mà IU dành cho nhan sắc và con người Sulli. Cho đến “eight", ca khúc ra đời sau gần một năm Sulli ra đi mãi mãi, người hâm mộ vẫn bắt gặp Sulli trong âm nhạc của IU. Câu chuyện của Sulli, những trải nghiệm về mất mát của IU được gửi gắm một cách tinh tế qua nỗi băn khoăn về niềm hạnh phúc và giấc mơ được sống tự do sau khoảnh khắc bất ngờ nói lời từ biệt và bất lực nhìn tuổi trẻ trôi đi.

Mặc dù không một người hâm mộ nào có thể khẳng định chắc chắn "eight" là một ca khúc IU viết về Sulli, nhưng như Suga (BTS) từng chia sẻ: “Tôi nghĩ một khi bài hát rời khỏi vòng tay của mình là lúc nó thuộc về người nghe”. Những người yêu quý IU, thương nhớ Sulli hay ngưỡng mộ tình bạn của hai cô gái này đều có quyền liên tưởng, quyền đồng cảm và xúc động khi lắng nghe "eight". 

Giá trị vô giá của âm nhạc luôn nằm ở sự đồng cảm. IU đã dành tặng khán giả một ca khúc hay để họ đồng cảm với bản thân cô ấy vào năm 28 tuổi. Và mỗi khán giả khi thưởng thức ca khúc này, cũng sẽ nhận được sự đồng cảm với những dòng ký ức của riêng mình.