Thật ra, đây chỉ là một phần của câu chuyện mà tôi muốn viết để nêu bật ý chính. Trong nội dung bài viết cũng có nêu rõ, tôi đã khởi nghiệp từ trước đó với dự án chuỗi cửa hàng DOCO donuts & coffee với số vốn ít hơn nhiều, mà số vốn ban đầu này cũng là do tôi để dành được. Số vốn 5 tỉ có được một phần lớn là do tôi bán đi chuỗi cửa hàng này để đi học thạc sĩ tại Harvard. Bài viết đó có ý muốn tập trung vào câu chuyện tôi sử dụng 5 tỷ để xây dựng nên một doanh nghiệp 600 tỷ trong 3 năm, và ý đồ chính của tôi là muốn gửi một thông điệp với các bạn trẻ là ở Việt Nam vẫn còn rất nhiều cơ hội để xây dựng sự nghiệp, trong những ngành tưởng chừng như không thể cạnh tranh nổi nữa. Tuy vậy, tôi cũng đã quá quen với việc này. Có vẻ như ở Việt Nam, sự tiêu cực nặng nề quá, chúng ta có thói quen xoáy sâu vào 1 vấn đề nhỏ nào đó, vội vàng chụp mũ và đánh giá, mà quên đi cái tổng thể tích cực và có tâm thế tích cực với mọi chuyện.
Có vẻ như có nhiều bạn cho rằng tôi có một khởi đầu may mắn. Đúng là tôi may mắn vì không phải lo lắng nhiều về cơm áo gạo tiền hàng ngày như nhiều người khác, nhưng bố mẹ tôi cũng không phải đại gia gì cả. Tôi nghĩ, mỗi người có một xuất thân hoàn cảnh khác nhau, điều quan trọng là chúng ta làm gì với những điều kiện cụ thể của mình.
Tôi đi học đại học ở Úc bằng học bổng toàn phần của chính phủ Úc (AusAID). Ngoài tiền học phí được đài thọ toàn bộ, tôi còn được chu cấp toàn bộ tiền chi tiêu hàng tháng. Tổng cộng học bổng và chi phí của tôi trong 4 năm cũng chừng $200,000 đô-la Úc. Lúc đó tôi vẫn sống kiểu sinh viên, lại đi làm thêm và đi hát thêm nữa, nên học xong tôi còn để dành được kha khá tiền.
Tôi tốt nghiệp hạng Ưu ở Sydney University, sau đó sang Singapore làm việc, với mức lương cao hơn đa số các bạn Singapore mới ra trường. Chưa kể là do tôi làm tài chính, hưởng chế độ thưởng theo kết quả kinh doanh nên cũng thu nhập khá nhiều. Vẫn là thói quen chi tiêu tiết kiệm, làm xong 2 năm ở Sing tôi tiết kiệm được vài chục ngàn đô-la nữa.
Với số tiền tiết kiệm được, tôi về Việt Nam khởi sự kinh doanh vào năm 2009. Cửa hàng đầu tiên tôi mở chỉ có số vốn là 300 triệu. Tôi còn nhớ cửa hàng đầu tiên bé xíu, ở phố Hàng Bông, nhưng vô cùng thành công. Tôi thu hồi số vốn này chỉ sau 3 tháng và tiếp tục mở thêm các cửa hàng khác. Rồi cứ thế từ từ sau 3 năm tôi cũng có được 6 cửa hàng. Tới lúc bán đi, tôi khá dại dột vì không bán cả chuỗi mà lại sang bán lại từng cửa hàng, nhưng cũng có được số vốn nhất định để dành.
Năm 2012, tôi được nhận học bổng toàn phần Fulbright của chính phủ Mỹ. Tôi thi đỗ vào khoá MBA của Stanford và Harvard cùng nhiều trường khác nữa. Cuối cùng, tôi quyết định học ở Harvard.
Như tôi có kể, số vốn đó tôi có được là do tôi bán các cửa hàng DOCO Donuts, và một phần là do tôi tiết kiệm từ trước đó. Ngoài 5 tỉ vốn tự có ban đầu này, tôi còn vay mượn thêm từ bố mẹ và bạn bè, đồng thời, tôi phải xoay xở nhiều cách để đủ tiền xây dựng cụm rạp đầu tiên. Tổng cộng 3 phòng chiếu đầu tiên ở Thái Nguyên tốn đến 9 tỉ. Tôi thậm chí đã phải thuyết phục đối tác cung cấp thiết bị máy chiếu và âm thanh cho tôi trả chậm, tức là một hình thức thuê tài chính. Hay đối với nhà thầu, tôi cũng phải đàm phán để trả từ từ sau khi rạp phim đã đi vào hoạt động.
Rạp chiếu phim giá rẻ được các nhà đầu tư đánh giá rất cao của Minh Beta
Rất may mắn là chỉ 6 tháng sau thì quỹ đầu tư đầu tiên bắt đầu chú ý và rót vốn vào công ty tôi. Họ đánh giá cao mô hình rạp chiếu giá rẻ và khả năng tổ chức quản lý cũng như đam mê và tham vọng của tôi. Tôi dùng số tiền đó để tiếp tục mở thêm các cụm rạp mới, và gần đây, công ty tôi lại gọi vốn lần 2 từ quỹ đầu tư Hong Kong, với định giá doanh nghiệp lên tới 600 tỉ. Đây là con số khách quan, do bên quỹ đầu tư mới định giá và mua cổ phiếu với mức giá đó.
Nhiều bạn trẻ cũng như tôi hồi xưa, khá ngây ngô nghĩ rằng giá trị của một doanh nghiệp chỉ là những tài sản hay tiền bạc doanh nghiệp đó có. Thực tế là, giá trị của một doanh nghiệp nằm ở khả năng tạo ra dòng tiền trong tương lai. Hiện tại công ty tôi hoạt động khá hiệu quả với lợi nhuận tốt, cộng thêm với sức bật phát triển nhanh và tham vọng lớn, nên được định giá ở mức cao.
Tổng cộng là khoảng 150 tỷ, và với định giá hiện tại, tôi vẫn nắm quyền kiểm soát doanh nghiệp. Cái tôi thấy ở Việt Nam là nhiều bạn trẻ khởi nghiệp chỉ chăm chăm muốn gọi vốn thật nhiều, và coi đó là thành tích. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp còn nhỏ, việc nhận một số tiền lớn sẽ khiến bạn nhanh chóng bị “pha loãng” cổ phần dẫn tới việc mất quyền kiểm soát doanh nghiệp quá sớm. Thay vì làm như vậy, tôi muốn gọi từng đợt vốn nhỏ một, và xây dựng doanh nghiệp lớn mạnh dần dần. Doanh nghiệp càng có giá trị lớn, bạn càng ít bị “pha loãng” khi gọi vốn.
Tại sao lại là không khiêm tốn, khi tôi chia sẻ thành thật về những gì chúng tôi làm được. Tôi có quyền tự hào về những điều mình và cộng sự đã làm được. Tôi nghĩ, mục đích của tôi trong công việc là tạo nên những thay đổi tích cực cho xã hội, và cũng là gây dựng được niềm tin ở tương lai của doanh nghiệp mình và rộng hơn nữa là về tương lai của Việt Nam. Giá trị mà chúng tôi tạo ra được cuối cùng cũng sẽ bằng chính giá trị của niềm tin tôi có thể tạo ra qua hiệu quả của các công việc mình làm.
Có quá nhiều bạn trẻ, bao gồm cả bạn bè thân thiết của tôi, nghi ngại về việc về Việt Nam sau khi học xong ở nước ngoài. Các bạn luôn nghĩ, ở Việt Nam môi trường quá tệ hại để làm được điều gì đó. Tôi cũng đã từng nghĩ, mình ở lại nước ngoài để có cuộc sống chất lượng cao, chứ về Việt Nam làm gì. Nhưng tôi lại nghĩ, mình đi nước ngoài ở được. Bố mẹ mình đi nước ngoài cũng được. Nhưng còn ông bà, cô dì chú bác, anh em họ hàng, rồi bạn bè thân thuộc, không lẽ mọi người đều nên bỏ đi hết. Có phải ai cũng muốn đi là đi được đâu, mà bỏ đi hết rồi thì ai dựng xây đất nước này?
Một khi đã không hài lòng với điều gì, thì chỉ có 2 cách. Một là cố gắng để thay đổi nó, hai là chấp nhận nó. Hiện tại, tôi vẫn đang cố gắng để tạo ra niềm tin tích cực đối với mọi người xung quanh về Việt Nam. Và để làm được điều đó, tôi nghĩ cần phải chia sẻ về những thành công dù lớn dù nhỏ của mình.
Thực tế đâu phải vậy. Tôi vấp ngã nhiều lắm chứ, có những sai lầm lớn nhỏ khắp cả chặng đường đi. Nhưng lại nói lại là tôi chọn nhìn vào đại cục và chú tâm đến những điều tích cực, như vậy mới đủ niềm tin để bước tiếp và tiếp tục cố gắng đạt được nhiều thành công hơn nữa. Ngã thì mình đứng dậy, và đi tiếp thôi.
Tôi còn trẻ, còn có nhiều thứ chưa va vấp. Lại ở nước ngoài nhiều năm nữa, có những thứ tôi tư duy và suy nghĩ không giống các bạn trưởng thành trong nước. Nhìn lại, có nhiều thứ tôi làm sai như lựa chọn sai các mô hình ăn uống để đầu tư, khiến cho chúng tôi cứ loay hoay mãi mà vẫn gặp khó khăn liên miên. Hay việc tôi chưa có đủ kinh nghiệm và uy tín để tuyển chọn nhân sự phù hợp cho các vị trí cốt cán trong doanh nghiệp, nên đôi khi kết quả không đạt và tôi lại nặng lời hay cáu gắt với những người cộng sự của mình. Hoặc tôi đẩy mọi thứ đi nhanh quá, với kỳ vọng lớn quá khiến cho mọi việc hỗn loạn, mọi người không thể làm nổi và rồi chọn cách bỏ đi, khiến các dự án rơi vào bế tắc. Nhìn lại, đúng là có nhiều thứ mình làm sai, nhưng phải sai rồi mới biết là sai và rồi lại phải tiếp tục sửa mà đi tiếp. Nhân đây, tôi cũng xin lỗi những nhân sự cũ của tôi nếu tôi có điều gì đó làm sai hoặc chưa đúng ý nguyện của mọi người. Mong mọi người hiểu, tôi cũng đã cố gắng hết sức của mình, và cũng vì cái chung.
Với quy mô doanh nghiệp hiện giờ, tôi phải vừa làm vừa học cách làm, vì tôi còn trẻ và đâu đã có quá nhiều kinh nghiệm. Thà là có ai đó chỉ dẫn cho tôi từng đường đi nước bước, nhưng có lẽ không dễ dàng tìm được người như vậy. Những gì chúng tôi đang cố gắng làm cũng rất khác với các bước đi của tiền bối. Tôi buộc phải cố gắng tự học và học từ cộng sự của mình, từ những bạn bè anh em xung quanh. Nhưng có phải lúc nào mình cũng biết mình nên học ai hay học cái gì, và cái gì là cái đúng để học đâu? Rồi thì cũng cứ phải bước đi và kiểm soát rủi ro để mà đi tới.
Đó là đam mê của mình mà, làm sao bỏ niềm đam mê được khi đó là nguồn vui sống của mình? Tôi vẫn cố gắng dung hoà công việc, và coi việc ca hát, đóng phim vừa là công việc, vừa là cách giải toả căng thẳng cho mình. Hơn nữa, dù làm quản lý thì các lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp tôi liên quan nhiều đến nghệ thuật, tôi muốn mình hiểu rõ những ngóc ngách của nghề, để quản lý cho tốt. Như ngày xưa, khi khởi sự chuỗi bánh ngọt DOCO donuts, tôi đã tự tay vào bếp học cách làm bánh, thì bây giờ cũng tương tự vậy thôi, muốn biết cách để sản xuất nên một bộ phim hay, tôi cần hiểu rõ từng công đoạn.
Trong công việc, tôi có tham vọng đào tạo ra lớp quản lý kế cận thật giỏi và chủ động, để chúng tôi làm được nhiều việc hơn nữa. Tôi cũng là người hơi quyết liệt, nên khi đã muốn đào tạo bạn nào đó tiến xa, tôi sẽ để bạn ấy làm toàn việc khó khăn và rắc rối. Nhưng có như vậy thì các bạn ấy mới học nhanh và đủ sức làm nhiều việc khó giúp tôi.
Tôi hy vọng, các bạn ấy sẽ là những cái đầu, cái tay, cái chân khác của tôi. Để chúng tôi đạt được nhiều điều hơn nữa.
Tôi cho là mình cũng có chút năng khiếu, nhưng thiếu đào tạo bài bản. Bởi vậy tôi đang cố gắng trau dồi và học hỏi thêm để tự hoàn thiện.
Nhiều khi, trong quá trình làm dự án phim ảnh, tôi có thể cảm nhận được rất nhiều ý kiến trái chiều. Tôi cũng tự biết mình diễn chưa giỏi. Nghĩ cũng tủi thân và chờn lòng, nhưng cũng như các công việc khác thôi, khởi đầu điều gì đó có bao giờ dễ dàng đâu? Trong dự án phim, tôi cũng phải thuyết phục đạo diẽn hoặc bạn diễn cùng để họ tin và muốn làm việc cùng mình. Còn nếu họ không chịu thì tôi cũng đâu ép được? Ép để làm gì để rồi người trả giá cuối cùng cũng là tôi?
Điều quan trọng là mình tự nhìn nhận được bản thân, và học từ những sai lầm hoặc thiếu sót của bản thân, để lần sau làm tốt hơn. Đồng thời, cũng phải biết kiểm soát rủi ro để không gục ngã tới mức không thể bước tiếp. Như dự án phim “Ngày mai Mai cưới” vừa rồi, tôi lần đầu tiên sản xuất phim điện ảnh, và cũng lần đầu đóng vai chính trong phim. Tôi đã cố gắng kiểm soát rủi ro bằng cách chọn kịch bản remake, thể loại phim đơn giản dễ làm dễ xem, chọn dàn diễn viên phù hợp nhiều fans và những cộng sự giỏi nghề. Còn vai của tôi thì đủ nhỏ để không mang tính quyết định thành bại. Bộ phim này được sự đón nhận rất tích cực của khán giả, và mang lại lợi nhuận rất tốt cho công ty. Tôi cho là bước đầu như thế là vô cùng thuận lợi mọi nhẽ rồi.
Chúng tôi đang có 6 cụm rạp chiếu phim và sắp tới là xây dựng thêm 4-5 cụm nữa trong năm nay. Ngành này hiện chúng tôi đang làm khá tốt. Chúng tôi đang phát triển thêm lĩnh vực phát hành phim và sản xuất phim với một số thành công bước đầu, đặc biệt là sự thành công ngoài mong đợi của “Ngày mai Mai cưới”.
Tôi cũng đã mở chừng 15 cửa hàng ăn uống với nhiều mô hình, nhưng thực sự ngành này rất khó. Tôi và cộng sự đã cố gắng rất nhiều, nhưng vẫn khá là năm ăn năm thua. Tuy vậy, chúng tôi vẫn tiếp tục cố gắng, vì ở góc nhìn chiến lược thì đây vẫn là ngành quan trọng và cần thiết trong tổng thể những gì chúng tôi làm.
Tôi cũng đã khởi động một công ty sơn, với sự giúp đỡ của cha mẹ tôi. Vì bố mẹ tôi kinh doanh ngành này khá lâu rồi, nhưng quy mô doanh nghiệp của ba mẹ tôi rất nhỏ. Tôi muốn học thêm về ngành này và tìm cách đẩy mạnh phát triển cho nó. Ngoài ra, tôi có một loạt các start-ups nhỏ khác như doanh nghiệp về chuỗi dược phẩm, mỹ phẩm, hay một vài ý tưởng mới nữa. Các doanh nghiệp này còn rất mới và đang loay hoay tìm lối đi, nên chưa có gì nhiều để kể cả.
Tháng 10 này, công ty cũng chính thức tiếp quản phòng trà ca nhạc Swing ở Tràng Tiền, Hà Nội. Với người đam mê ca hát như tôi, đây vừa là công việc, vừa là niềm vui và cũng là bước đệm để tôi nuôi những tham vọng lớn lao khác.
Đúng là vô cùng thú vị, vì tôi là người nhiều năng lượng nên tôi luôn gắng sức tìm những trải nghiệp mới và tích cực cho bản thân mình. Có thể nói, tôi đang dần tạo dựng được cuộc sống trong mơ cho chính mình. Tuy vậy, đó không phải là một cuộc sống quá thiên về vật chất. Có thể hơi khó tin, nhưng tôi vẫn ở nhà thuê, đi taxi, ăn cơm hộp thường xuyên và chẳng có cái gì gọi là đồ hiệu cả. Tôi không tìm thấy niềm vui ở những lớp vỏ hào nhoáng, và chỉ thấy niềm vui khi thấy giá trị tích cực của những việc mình làm. Tôi cũng là người thích tìm hiểu về Thiền nên tôi tự thấy mình không cần thừa mứa vật chất để cảm thấy vui. Tiền bạc tôi đều để dành để đầu tư kinh doanh hết, chứ không tiêu xài cá nhân là mấy. Tôi muốn đo lường thành công của mình qua những giá trị tôi cùng cộng sự tạo ra, chứ không phải là mình có bao nhiêu tiền. Tiền chỉ là mạch máu để giúp chúng tôi đi xa hơn rộng hơn mà thôi.
Chẳng ai có thể nói trước được gì về tương lai. Tôi đã cố gắng rất nhiều và tôi tự hào về những gì tôi và cộng sự đã làm được. Chúng tôi sẽ vẫn tiếp tục cố gắng, và hy vọng sẽ tiếp tục đủ dũng khí để mãi tiến lên, và tôi mong mình sẽ duy trì được tốc độ phát triển cũng như thắp lửa được cho nhiều cộng sự nữa. Suy cho cùng, giá trị doanh nghiệp cũng là do họ tạo ra. Nếu có không may gặp thất bại vì lý do gì, thì tôi cũng mong mình đủ vững chãi để bước dậy đi tiếp, vì khó khăn là điều chắc chắn sẽ gặp khi mình muốn làm được những điều lớn lao. Tôi nghĩ nếu mình không gặp thất bại gì, thì có nghĩa là mình đang sống quá an toàn và bỏ qua nhiều cơ hội.
Ngoài ra, tôi cũng muốn dành thêm thời gian đi học thêm về diễn xuất nữa, vì tôi tự thấy mình có chút năng khiếu nhưng còn thiếu rèn luyện. Trong cuộc sống, ai cũng cần có những mục tiêu nào đó để liên tục cố gắng. Hy vọng trong tương lai, tôi sẽ được nhìn nhận như một người diễn viên giỏi nghề. Tuy vậy, công việc chính của tôi sẽ vẫn là kinh doanh và điều hành doanh nghiệp của mình, bởi tôi có quá nhiều thứ muốn làm và mong mỏi đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước mình.
