Mật mã 600 năm trong "cuốn sách bí ẩn nhất thế giới" sắp được giải. Công lao lớn nhất không thuộc về con người

Oct, Theo Helino 15:24 29/01/2018

Trong nhiều thế kỷ, con người đã cố gắng giải mã "bản thảo Voynich" - cuốn sách được cho là bí ẩn nhất thế giới. Và giờ đây nhờ vào công nghệ, chúng ta sắp làm được điều đó.

Với lịch sử trải dài cả ngàn năm của con người, sẽ có những thứ bị mất kết nối giữa các thời đại. Chúng là những bí ẩn cần con người phải giải mã, và "Bản thảo Voynich" chính là một trong những bí ẩn như thế.

Bên trong cuốn sách có chứa những hình vẽ rất kỳ lạ về cây cỏ, con người, nhưng không rõ mục đích. Có người tin rằng cuốn sách có chứa sức mạnh thần bí nào đó dành cho các thầy phù thủy.

Mật mã 600 năm trong cuốn sách bí ẩn nhất thế giới sắp được giải. Công lao lớn nhất không thuộc về con người - Ảnh 1.

Một trang trong Bản thảo Voynich

Được mệnh danh là "cuốn sách bí ẩn nhất thế giới", tài liệu dài 240 trang có niên đại 600 năm từ thời Trung Cổ đã khiến khoa học phải lao tâm khổ tứ mà vẫn chưa có lời giải. Thậm chí đến các chuyên gia của Bletchley Park - đội giải mật tham gia xử lý mật mã enigma cực khó của Phát xít - cũng chịu bó tay.

Tuy nhiên, mọi chuyện sắp chấm dứt trong thời đại cách mạng 4.0, với sự bùng nổ của AI. Theo Greg Kondrak - một tiến sĩ khoa học máy tính đến từ ĐH Alberta, cuốn sách này được viết theo ngôn ngữ cổ mang tên Hebrew, và quy tắc giải mã liên quan đến việc trộn các ký tự và bỏ qua các nguyên âm.

Cụ thể, nhóm nghiên cứu Anh đã sử dụng một AI có thuật toán mạnh đến mức dịch được bản "Tuyên bố chung của Liên Hợp Quốc về Quyền con người" sang 380 ngôn ngữ với độ chính xác lên tới 97%. Sau khi áp dụng thử lên cuốn sách, AI đưa ra ý tưởng rằng đây chính là ngôn ngữ Hebrew.

"Thực sự đáng kinh ngạc." - Kondrak cho biết.

"Xác định được đó là tiếng Hebrew là bước đầu tiên. Bước tiếp theo là làm thế nào chúng ta giải mã nó."

Trở ngại lớn nhất là hiện tại, chúng ta chưa có một nhà sử học nào nghiên cứu về ngôn ngữ Hebrew, thế nên toàn bộ ý nghĩa của Bản thảo Voynich vẫn còn là bí ẩn. Máy móc chỉ xác định được nó là gì, chứ chưa thể đưa ra một lời giải mã có ý nghĩa.

"Ngôn ngữ ra đời để giao tiếp với nhau, máy tính không thể hiểu được, vì chúng được thiết kế cho con người."

"Văn bản có rất nhiều lớp ý nghĩa mà hiện tại chúng ta chưa thể nhận ra."

Mật mã 600 năm trong cuốn sách bí ẩn nhất thế giới sắp được giải. Công lao lớn nhất không thuộc về con người - Ảnh 3.

Những hình vẽ kỳ lạ trong cuốn sách

Kondrak cũng đã có những thành công ban đầu. AI đã cho thấy 72 từ đầu tiên của văn bản có liên quan đến những cụm từ: "người nông dân", "ánh sáng", "khí trời", và "lửa". Tuy nhiên, có quá nhiều thứ cần giải mã, và nó cần đến con người để thực sự hiểu được bối cảnh của văn bản. 

"Các nhà sử học có kiến thức về Hebrew sẽ có thể bám theo đầu mối này và giải mã nó."

Không chỉ Bản thảo Voynich, Kondrak tin rằng thuật toán này có thể được dùng để giải mã Crete - một ngôn ngữ cổ khác. Theo ông, hiện tại còn rất nhiều văn bản cổ cần được giải mã, và công nghệ sẽ rút ngắn thời gian rất nhiều.

Trên thực tế, đã từng có rất nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm giải mã Bản thảo Voynich. Như năm 2017, một nghiên cứu tại Anh đã cho rằng cuốn sách này thực chất là văn bản dạy phụ nữ làm đẹp và điều trị các bệnh về... phụ khoa.

Người thực hiện nghiên cứu là Nicholas Gibbs - một chuyên gia về các văn bản thời Trung Cổ. Ông đã nhận ra một số ký tự Latin vẫn được sử dụng trong y học ngày nay, và dựa vào đó để đưa ra kết luận trên. 

Tuy vậy, nhiều chuyên gia khác tỏ ra không đồng tình. Như John Overholt - Quản lý thư viện Houghton của ĐH Harvard thẳng thừng bác bỏ giả thuyết của Gibbs, vì chẳng có cơ sở gì. 

Tham khảo: Daily Mail, IFL Science