Luật sư: "Rạng Đông cố tình gian dối là không thể chấp nhận, cần sớm khởi tố vụ án hình sự"

Ngày 6/9 - gần 10 ngày sau sự cố cháy nổ tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, qua kiểm tra thực tế ngày 31/8 và quá trình đấu tranh với doanh nghiệp, lãnh đạo Công ty Rạng Đông thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy có sử dụng thuỷ ngân lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam). Lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường dự tính là 15,1kg đến 27,2kg.

Thế nhưng trước đó, Rạng Đông thông tin, "công ty đã nghiên cứu sử dụng loại amalgam thay thế cho thủy ngân lỏng trước đây và đưa vào sử dụng từ năm 2016".  Như vậy, Rạng Đông đã gian dối trong việc thông báo thủy ngân đã phát tán trong môi trường, gây ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân xung quanh hiện trường. 

Trước lo ngại của người dân, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường phối hợp với Sở TN&MT tiến hành quan trắc, đánh giá chất lượng môi trường đất, không khí, nước, trầm tích đáy và tàn dư tro xỉ sau sự cố để đánh giá dư lượng hóa chất còn lại trong các thành phần môi trường để đề xuất các biện pháp xử lý.

Theo quan điểm của luật sư Trần Xuân Tiền, trưởng Văn phòng luật sư Đồng Đội, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội, sự cố cháy nổ xảy ra tại Công ty Rạng Đông vừa qua gây hậu quả rất lớn, không chỉ đối với công ty mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, sức khỏe của người dân xung quanh. 

Để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trong vụ việc này, cần làm rõ nguyên nhân - hậu quả. Theo đó, trường hợp vụ cháy được xác định do sự kiện bất khả kháng thì người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường theo Khoản 2 Điều 584 Bộ luật dân sự 2015. 

Ngoài trường hợp này, hậu quả của vụ cháy gây thiệt hại đến tài sản, tính mạng, sức khỏe của bất cứ người dân nào xung quanh khu vực đám cháy thì Công ty Rạng Đông phải có trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại theo nguyên tắc tại Điều 585 Bộ luật này. Công ty có trách nhiệm bồi thường khi tài sản bị hư hỏng, đồng thời, phải bồi thường về sức khỏe cho người dân bị thiệt hại do vụ cháy. 

Về mặt trách nhiệm hình sự, khi cơ quan điều tra có đủ căn cứ chứng minh Công ty Rạng Đông vi phạm quy định về phòng ngừa sự cố môi trường hoặc vi phạm về ứng phó, khắc phục sự cố gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hoặc gây tổn hại sức khỏe người khác mà tỷ lệ từ 61 % trở lên hoặc gây thiệt hại đến tài sản trên 1.000.000.000 đồng thì có thể khởi tố vụ án hình sự về tội "Vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường" theo Điều 237 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Hình phạt cao nhất có thể đình chỉ hoạt động vĩnh viễn đối với pháp nhân. 

Trong trường hợp có căn cứ xác định về việc hỏa hoạn ở Rạng Đông do lỗi trong việc vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy thì cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ khởi tố vụ án, tiếp tục điều tra xác minh làm rõ vai trò trách nhiệm của cá nhân để khởi tố bị can và xử lý theo quy định pháp luật. 

Trao đổi thêm, Luật sư Tiền cho rằng, môi trường hiện đang là vấn đề rất nóng, môi trường tại đô thị lại càng nóng hơn. Đặc biệt, nhà máy Rạng Đông đặt trong khu vực đông dân cư nên việc Công ty cố tình bưng bít, đưa ra thông tin gian dối về vụ việc là điều không thể chấp nhận được, cần sớm khởi tố vụ án hình sự để điều tra, làm rõ trách nhiệm công ty, các cá nhân có liên quan. 

"Với những vụ việc có tính chất nghiêm trọng, được dư luận chú ý như vậy, việc cơ quan điều tra vào cuộc có tính chất mạnh mẽ, nghiêm minh, giúp sớm ngăn chặn những hậu quả đáng tiếc và bồi thường thiệt hại cho người dân" - luật sư Tiền nói. 

Trước tính chất nghiêm trọng của vụ việc, Tổng cục môi trường nhận định khuyến cáo người dân trong bán kính 500 m tính từ hàng rào của Rạng Đông cần thực hiện các biện pháp như: phun rửa mái nhà, tẩy rửa tường, sàn nhà và các đồ gia dụng, vệ sinh cá nhân theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, thau rửa các bể chứa nước hở… Đối với người dân sống trong bán kính 200 m tính từ hàng rào Công ty cần đi khám sức khỏe định kỳ; đối với người người dân trong bán kính từ 200 m – 500 m tính từ hàng rào Công ty cần đi khám khi có dấu hiệu ngộ độc thủy ngân.