Không được người dân chăm sóc, những vườn hoa sinh ra từ bãi rác ở Hà Nội đã héo úa: Cần lắm sự chung tay của cả cộng đồng!
Những vườn hoa vốn sinh ra từ bãi rác hôi thối, sau 2 năm triển khai dự án, đang dần quay về với dáng vẻ nhếch nhác ban đầu vì không được chăm sóc cẩn thận. Từ một màu xanh tươi mát nay chỉ còn vẻ u uất xám xịt, thực lòng nhiều người rất xót xa.
Từ phong trào biến bãi rác thành vườn hoa cách đây 2 năm...
Hà Nội có rất nhiều bãi rác, điểm tập kết rác bất hợp lý trên khắp các tuyến phố, ngõ, ngách. Mỗi khi mưa trút hay nắng gắt, mùi hôi lại bốc lên nồng nặc, gây ô nhiễm môi trường sống trầm trọng, mất mỹ quan đô thị và thậm chí cản trở giao thông.
Năm 2016, với mong muốn thay đổi thực trạng này, một nhóm bạn trẻ đã bắt tay thực hiện dự án "Biến bãi rác thành vườn hoa". Đó là nhóm cộng đồng "Sen trong phố" - nơi tập hợp các bạn sinh viên đến từ các trường Đại học, Cao đẳng ở Hà Nội, cùng sở thích yêu môi trường và sẵn sàng hành động.
Năm 2016, nhóm bạn trẻ "Sen trong phố" hô biến những bãi rác hôi thối ở Hà Nội thành những vườn hoa rất dễ thương.
Tháng 5/2016, mô hình vườn hoa đầu tiên được thực hiện tại ngõ 58, phố Trần Bình, quận Cầu Giấy. Bãi chứa toàn rác thải sinh hoạt vốn được ví von "dọn 10 năm không sạch", được thiết kế thành vườn hoa thẳng đứng với nhiều loại hoa, cây cảnh khác nhau.
Chưa đầy 3 tháng kể từ khi triển khai, dự án nhận được sự quan tâm của chính quyền địa phương và lãnh đạo thành phố Hà Nội. Điển hình là đề án số 438 của BCH Thành đoàn TP. Hà Nội ra đời ngay sau đó nhằm nhân rộng dự án ra toàn bộ 12 quận nội thành.
Trong vòng 2 năm, "Sen trong phố" đã dùng chính sức trẻ của mình biến khoảng 100 bãi rác khắp Hà Nội thành những vườn hoa rực rỡ. Nhiều vỏ nhựa, lốp xe và gạch cũ đã được tái chế đúng cách để làm đẹp cho thành phố.
Được biết, sau khi hoàn thành, các vườn hoa được bàn giao cho tổ dân phố để người dân có ý thức quan tâm, bảo vệ không gian sống của chính mình nhiều hơn. Có thể nói, "Biến bãi rác thành vườn hoa" đã đạt được mục tiêu ban đầu đề ra, đó là sự chung tay, góp sức của cộng đồng trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, sự duy trì hay cải tạo sau đó như thế nào thì chính bản thân người dân phải tiếp nối những công trình đó.
... đến sự xuống cấp của các công trình bị "lãng quên"
Theo ghi nhận của chúng tôi, một số công trình vườn hoa do không được chăm sóc thường xuyên, đã xuống cấp khá trầm trọng. Thay vì màu xanh mơn mởn của lá cây cùng những nụ hoa rực rỡ khoe sắc, là một màu xám xịt, u tối. Những vườn hoa tạm bị bỏ quên, đứng trước nguy cơ... biến trở lại thành bãi rác.
Sau 2 năm không được chăm sóc cẩn thận, những vườn hoa lộ rõ vẻ xuống cấp.
Hoa và cây gần như héo úa, không còn sức sống.
Một phần vì thời tiết diễn biến phức tạp, một số loài cây, hoa không thể tự "phản vệ" nên dẫn đến héo úa. Mặt khác, người dân chưa thực sự quan tâm tới vườn hoa, hoặc chỉ được khoảng thời gian ban đầu. Sau 2 năm, từ một vườn hoa xanh mướt vốn được tái sinh trên nền tảng một bãi rác, nay quay về hiện trạng ban đầu, thực lòng nhiều người rất xót xa.
Những nơi dự án một thời đi qua, để lại dấu ấn, đã từng có những đổi mới rõ rệt qua từng hành động trách nhiệm của người dân địa phương. Tuy nhiên, nếu chỉ chăm sóc vườn hoa một thời gian theo "phong trào" rồi dần "lãng quên" chúng, thì công sức những bạn trẻ bỏ ra thực sự không còn ý nghĩa gì.
Chỉ khi cộng đồng nhận thấy vấn đề và họ mong muốn thực hiện, tự họ giải quyết vấn đề thì đấy mới thực sự là một dự án bền vững và thực sự lan tỏa. Đương nhiên, những hành động vì môi trường không mang tính thời vụ, ngắn hạn. Bảo vệ môi trường đồng nghĩa với việc dài lâu và kiên trì.
Từ một màu xanh tươi mát giờ chỉ còn vẻ u ám như thế này.
Sau 2 năm, nhiều lốp xe máy, ô tô được tái sử dụng trang trí những tường bỗng biến mất. Cây cũng héo dần rồi chết khô.
Những chậu hoa từ chai nhựa mất đi vẻ xanh mơn mởn vốn có.
Một phần do thời tiết, mặt khác do ý thức chưa tốt của người dân khiến những vườn hoa dần bị "lãng quên".
Chiếc lốp xe ông mặt trời biến mất, chậu cây còn lại mỗi đất cùng vài "cọng" lá.
Cây hoa héo khô khốc.
Sự xuống cấp trầm trọng của những vườn hoa.
Những mảng tưởng bong tróc, không được cải tạo lại.
Dự án "Biến bãi rác thành vườn hoa" đang dần xê dịch quay lại điểm ban đầu của nó.
Việc chăm sóc, bảo vệ từng góc vườn cần sự chung tay của cả cộng đồng.
Chậu cây năm nào đã không còn nữa.
Dù được "tắm mát" dưới ánh mắt trời, nhưng từng cành lá đều nhuốm màu vàng khô khốc.
Sự xanh tươi của một vài chậu cây không che đậy được thực trạng đáng buồn.
"Đúng là người dân đóng vai trò chính trong việc duy trì và chăm sóc vườn hoa", Đàm Thanh Tùng - trưởng nhóm Sen trong phố cho biết. "Có những khu vườn trong quá trình thực hiện, sự tham gia với người dân chưa đủ sâu, nên mức độ gắn kết của dự án với cộng đồng chưa cao. Ngược lại, với những khu vực bọn mình làm việc chặt chẽ với người dân ngay từ đầu thì hiệu quả khác, điển hình như công trình 167 Phương Mai, quận Đống Đa".
Đến thời điểm hiện tại, theo chia sẻ của bạn Thanh Tùng, vườn hoa đã lớn gấp khoảng 3 lần so với trước đây.
"Thực ra chúng ta không tính đến yếu tố đẹp - xấu ở đây vì mô hình do chính cộng đồng duy trì. Chúng ta chỉ nên xét nhiều đến yếu tố bản chất, liệu vườn hoa có được duy trì không, cộng đồng đang duy trì bằng cách nào? Giả sử hoa sau 1 thời gian chết đi, họ trồng hành, rau thơm vào đó. Dù có thể không đẹp như ban đầu nhưng có thể thấy tính cộng đồng, địa phương hóa đã có, người dân coi đó như một phần đời sống" - Tùng nói.
Sau một năm, vườn hoa tại Phương Mai, quận Đống Đa vẫn giữ được nét xanh tươi như ban đầu. Ảnh: NVCC.
