Viễn cảnh điều khiển não bộ người khác bằng tâm trí mình

J, Theo Trí Thức Trẻ 00:00 13/08/2015

Khả năng điều khiển trí não của con người, những tưởng chỉ có trong truyện viễn tưởng, nay có thể thành hiện thực trong tương lai gần.

“Đây là một trong những cảm giác kỳ lạ nhất mà tôi từng trải qua” - đó là những gì Stephen Dunne, giám đốc nghiên cứu khoa học thần kinh tại phòng thí nghiệm Starlab (Barcelona) chia sẻ sau khi trải nghiệm phương pháp kích thích não bộ mới - kích thích bằng từ tính (Transcranial magnetic stimulation - TMS).

Phương pháp này có thể tác động đến chuyển động của các múi cơ trong cơ thể. Dunne đã sử dụng công nghệ này, truyền tín hiệu đến não bộ, ra lệnh cho cánh tay của ông cử động. Các khoa học gia tin rằng đây là bước đệm để đưa công nghệ điều khiển trí não thành hiện thực.

150811brain05-2266c
Cánh tay được nâng lên nhờ phương pháp TMS

Bước đầu của công cuộc tiến hành thí nghiệm 

Năm 2014, phòng thí nghiệm Starlab đã gây chú ý với giới khoa học khi lần đầu tiên công bố công nghệ giao tiếp giữa 2 bộ não (brain-to-brain - B2B). Đây cũng là tiền đề để họ tìm ra phương pháp kích thích não bộ bằng từ tính (TMS).
 
Trong thí nghiệm của Starlab, 2 đối tượng được nghiên cứu tại 2 địa điểm khác nhau là Ấn Độ và Pháp. Họ đã được thiết lập hệ thống giao tiếp não B2B trên Internet, sử dụng công nghệ giao diện não trên máy tính (Brain computer interface – BCI) của Starlab, kết hợp với công nghệ TMS. Giao diện này cho phép hiển thị tín hiệu từ não bộ thành những đốm sáng trên màn hình máy tính.

150811brain06-be262
Mô phỏng về công nghệ BCI

Theo Dunne: “Những gì được truyền đi tuy là thông tin nhỏ nhưng vẫn là bước tiến lớn về hình thức giao tiếp não B2B”. Ông cho rằng, đây chính là bước đệm về khả năng điều khiển trí não - một trong những chủ đề ưa thích trong khoa học viễn tưởng.

Mikhail A Lebedve - một nhà khoa học tại Trung tâm Kỹ sư thần kinh thuộc ĐH Duke, North Carolina cho biết: “Thí nghiệm trên động vật là bước cần thiết trước khi công nghệ cấy ghép bất kỳ điện cực nào vào não được ứng dụng trên người".

Theo Lebedve, bằng việc thí nghiệm trên não động vật, chúng ta có thể phân tích các dạng kích thích thần kinh khác nhau, từ đó có thể giải mã các tín hiệu từ não bộ. 

Kết quả sau khi tiến hành thí nghiệm đã chỉ ra:“10 năm nghiên cứu đã giúp ta đạt được những thành quả nhất định. Chúng tôi nay đã chứng minh được loài khỉ có thể ra lệnh cho 1, thậm chí là 2 cánh tay nhân tạo cử động cùng một lúc”.

150811brain07-a5260
Khỉ điều khiển tay nhân tạo bằng sóng não

Bên cạnh đó, các nhà khoa học tại ĐH Duke cũng tìm ra các thông điệp động vật truyền tới não bộ của nhau.

Theo thí nghiệm, 2 cá thể chuột được kết nối với nhau, trong đó một cá thể nhận được tín hiệu kích thích não, ra lệnh ấn vào bên trái hoặc phải đòn bẩy. Các khoa học gia trong lúc đó sẽ ghi lại hoạt động não bộ của “chuột gửi” và gửi sang cá thể chuột còn lại (được gọi là “chuột nhận”). Nhóm khoa học còn kết nối tín hiệu phản hồi từ “chuột nhận” đến “chuột gửi”.

Lebedve cho biết “Nếu chuột nhận thực hiện đúng những gì chuột gửi ra lệnh, chuột gửi sẽ được thưởng. Điều này khiến chuột gửi rất tích cực và tập trung truyền tín hiệu một cách chuẩn xác”.

Dự án sắp tới của nhóm sẽ thực hiện trên nhiều hơn 2 động vật nhằm tạo thành “mạng lưới não bộ”. Các khoa học gia dự tính thí nghiệm trên 4 cá thể chuột, dựa trên kết quả đó để tạo nên mạng lưới rộng hơn trong tương lai.

... khả năng đồng bộ hóa tín hiệu ở người...

Nghiên cứu về giao tiếp B2B ở người có tiến độ chậm hơn vì đi kèm với rủi ro khi phẫu thuật cấy ghép não bộ. Ở thời điểm hiện tại, hầu hết giao tiếp B2B ở người chỉ dừng lại ở các thí nghiệm không cấy ghép và cần được kiểm tra kỹ càng. 

Vậy nên một số ý kiến cho rằng, những gì Starlab làm được đến nay như ra lệnh cho cánh tay cử động, mới chỉ dừng ở mức... "giải trí".

150811brain03-2266c

Vì vậy, các khoa học gia hiện đang tìm hướng ứng dụng công nghệ mới, như khả năng kiểm soát sự đồng bộ hóa. Theo Lebedve:“Hiện chúng ta đã có những công cụ để đọc hoặc gửi thông tin cho não bộ, vậy tại sao không nghĩ đến sự đồng bộ tín hiệu và cộng hưởng? Điều gì sẽ xảy ra nếu tối đa tần số và pha của sóng não một người, sau đó kích thích não của người khác ở cùng một tần số và pha? Nhiều khả năng sẽ xảy ra sự cộng hưởng”

Nếu sự cộng hưởng xảy ra, điều này đồng nghĩa với việc một người có thể làm theo những gì người khác nghĩ mà không hay biết.

150811brain02-2266c
Đồng bộ hóa sóng não ở người sẽ là một bước tiến lớn cho giới khoa học

... và những nghiên cứu sâu hơn về khoa học thần kinh trong xã hội

Thông thường, não bộ chúng ta tương tác với thế giới bên ngoài bằng cách nhìn và cảm nhận thông qua hệ thống thần kinh đến não bộ. Điều này cho thấy giao tiếp não B2B là một đường tắt, vì tín hiệu được truyền thẳng đến não bộ mà không thông qua hệ thần kinh.

Tuy nhiên, giao tiếp não B2B vẫn hoạt động một cách tự nhiên mà không hề thông qua các công nghệ như BCI, TCS… Điều này cho thấy bằng cách nào đó, não bộ đã cho thấy sự đồng bộ trong những cuộc nói chuyện thường ngày.

150811brain04-2266c
Giao tiếp não bộ B2B vẫn xảy ra một cách tự nhiên

Tiến sĩ Tomas Ward gợi ý: “Nếu một nhóm người cùng sử dụng BCI khi đang nói chuyện, chúng ta có thể thấy được hoạt động của não bộ khi các ứng viên đang tương tác với nhau. Từ đó, các tín hiệu của não bộ về sự tương tác xã hội sẽ được tính toán một cách cụ thể”.

Phát hiện mới này cùng những dự án nghiên cứu trong tương lai đang góp phần đưa những gì được cho là viễn tưởng trở thành hiện thực. Khả năng điều khiển trí não con người sắp tới sẽ không còn là giấc mơ.

Nguồn: Irishtime