Hội chứng quái gở biến con người trở thành "thiên tài"

Sơn Hải, Theo Trí Thức Trẻ 00:00 13/05/2014

Chứng bệnh lạ này khiến một người bình thường sau khi bị chấn thương não lại trở thành thiên tài toán học có 1-0-2.

Chỉ sau một chấn thương ở đầu, một người bình thường như Padgett bỗng nhiên trở thành một con người hoàn toàn khác. Điều này được các nhà khoa học lý giải bằng một hội chứng bệnh kỳ lạ, mà người mắc phải có được khả năng chói sáng trên một lĩnh vực nhưng phải trả một cái giá không hề nhỏ.

Những thiên tài kỳ lạ

Jason Padgett là một nhân viên bán đồ nội thất ở ​​Tacoma, Washington. Anh rất ít quan tâm đến khoa học, nghiên cứu hay phát triển khả năng suy luận và không hề có hứng thú đối với toán học phức tạp hay các khái niệm vật lý.

Chân dung Padgett.

Nhưng tất cả mọi thứ đều thay đổi sau một đêm vào năm 2002, Padgett bất ngờ bị hai người tấn công. Anh bị đánh mạnh vào đầu trong khi cố gắng chạy thoát. 

Padgett đã bị bỏ lại trên đường nhưng may mắn thay, một người tốt bụng đã đưa anh vào bệnh viện. Các bác sĩ chẩn đoán anh bị đa chấn thương, đặc biệt là một quả thận bị xuất huyết, não có dấu hiệu bị tổn thương. 

Padgett được xuất viện ít tuần sau đó nhưng khi trở về nhà, mọi người trong gia đình không thể nhận ra Padgett. Từ một người năng động và khỏe mạnh anh rơi vào tình trạng bị suy nhược nặng, xa lánh mọi thứ, dễ nóng giận, bướng bỉnh và tỏ ra sợ hại khi ở chỗ đông người.


Một hình vẽ toán học của Padgett.

Cũng trong thời gian này, Padgett nhận ra cách nhìn của mình với mọi sự vật thay đổi hoàn toàn. Anh có thể phân tích kết cấu từng sự vật và nhìn thấy được những đặc điểm, sự kết nối giữa chúng. 

Padgett mô tả khả năng của mình "giống như một chiếc máy chụp ảnh ghi lại tất cả các thời gian và nối chúng thành một đoạn video chi tiết”. Hay trong một phỏng vấn khác anh chia sẻ: "Sau tai nạn, tôi thấy hình học và các phương trình góc ở khắp mọi nơi trong cuộc sống  - từ hình dáng của một đường cong hay phương trình hình xoắn ốc".

Với khả năng này, Padgett có thể vẽ được các cấu trúc hình học đáng kinh ngạc. Anh bắt đầu vẽ vòng tròn làm bằng những hình tam giác nhỏ ghép lại giúp giải mã khái niệm của số Pi, tỷ lệ chu vi của một vòng tròn với đường kính của nó. 


Từ đây, Padgett say mê vẽ các mô hình toán học phức tạp, nhưng anh không có đào tạo chính quy để hiểu được những thứ mà mình vẽ ra. Một ngày nọ, một nhà vật lý tình cờ phát hiện những bản vẽ của Padgett trong một trung tâm mua sắm. 

Ông rất kinh ngạc, hào hứng và thuyết phục Padgett hãy theo đuổi ngành toán học. Hiện tại, Padgett đã là một nhà nghiên cứu ưu tú ở trường đại học và cho ra đời nhiều lý luận toán học rất xuất sắc.

Trước trường hợp của Padgett, khoa học thế giới cũng đã từng chứng kiến nhiều thiên tài mang trong mình hội chứng lạ lùng này. Điển hình là Kim Peek - một người mắc bệnh tự kỷ. 

Thiên tài Kim Peek.

Kim Peek gặp khó khăn với vấn đề hiểu thực tế, thích nghi với cuộc sống. Tuy nhiên, ông lại có một trí nhớ tuyệt vời khi có thể đọc và nhớ hết hàng ngàn quyển sách, nhớ vanh vách các mã điện thoại vùng, tên đường cao tốc, tên nhà lãnh đạo thế giới hay những chuyện lạ về địa lý, thể thao, phim ảnh, văn học - lịch sử nhiều quốc gia.

Bên cạnh đó cũng cần nhắc đến "máy ảnh sống" - Stephen Wiltshire. Anh được biết đến với khả năng vẽ lại chi tiết một cảnh quan với những tỉ lệ khác nhau sau khi nhìn thấy một lần. 

Stephen Wiltshire có thể vẽ mọi cảnh tượng chỉ với một lần nhìn qua.

Tác phẩm của ông đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới nhưng ít ai biết rằng, năm 3 tuổi ông đã bị một chấn thương ở đầu dẫn đến khả năng giao tiếp, suy nghĩ kém hơn người bình thường.

Hay phải kể đến James Henry Pullen - một thiên tài thiết kế tàu thuyền. Ông sinh năm 1835 và được phát hiện mang trong mình chứng bệnh bại não năm 7 tuổi. 

Ở tuổi 15, Henry không thể suy nghĩ hay tự mình giải quyết những công việc sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, Henry lại là một thiên tài thiết kế, ông cho ra đời nhiều mô hình tàu thuyền mới lạ và là tiền đề cho nghệ thuật xây dựng tàu thuyền hiện đại.

Mô hình tàu do James Henry Pullen tạo ra.

Hội chứng này vô tình đặt ra một câu hỏi cho các nhà khoa học, phải chăng trong chúng ta đều có khả năng trở thành thiên tài, nhưng để kích hoạt được nó phải đánh đổi bằng một cái giá rất đắt.

Giải mã hội chứng kỳ lạ

Berit Brogaard - giáo sư tại ĐH Miami (Florida) đã cùng các đồng nghiệp nghiên cứu hiện tượng kỳ lạ này. Họ quét não Padgett với hình ảnh được truyền ra máy tính ngoài để so sánh với não của một người bình thường.

Hình ảnh cho thấy lưu lượng máu và oxy trong não của Padgett cao hơn người thường nhiều lần. Kết quả quét còn khiến các nhà khoa học ngạc nhiên khi bán cầu não trái của Padgett hoạt động rất mạnh. 



Đặc biệt là phần đỉnh vỏ não trái, một khu vực phía sau đỉnh đầu có chức năng kết hợp hợp thông tin từ các giác quan khác nhau. Một phần thùy thái dương liên quan đến thu nhận hình ảnh, xử lý cảm giác và cảm xúc cũng hoạt động tốt hơn mức bình thường.

Mặc dù có nhiều năm kinh nghiệm nhưng Berit Brogaard vô cùng ngạc nhiên trước hiện tượng này. Chấn thương ở đầu một phần khiến Padgett mất đi các khả năng bình thường vốn có, nhưng cũng "tặng" cho anh những vùng não phát triển vượt trội. Cuối cùng, Brogaard đưa ra kết luận đây chính là “hội chứng bác học” (Savant Syndrome).

Đây là một hội chứng hiếm gặp và khác thường trên thế giới. Trong đó, một người có khiếm khuyết về tâm lý, tổn thương ở não khiến họ gặp khó khăn trong sinh hoạt bình thường, trở nên xa lánh xã hội. 

Nhưng đồng thời, một vùng não khác bỗng nhiên phát triển vượt trội giúp họ xuất chúng trong một lĩnh vực nào đó. Chứng bệnh lạ này thường được tìm thấy ở các thiên tài nghệ thuật, toán học hay khoa học không gian.

* Bài viết sử dụng tư liệu tham khảo từ các nguồn: Livescience, Discovery Magazine...