Mai Hắc Đế tên thật là
Mai Thúc Loan là thủ lĩnh của một cuộc khởi nghĩa chống nhà Đường kéo dài 10 năm (713-722). Sau khi đuổi được Thái thú nhà Đường là
Quang Sở Khách, ông lên làm vua lấy hiệu là
Mai Hắc Đế. Xung quanh cuộc đời ông có nhiều hiểu lầm thú vị.
Mai Hắc Đế không phải là ông Vua Đen họ MaiThứ nhất, khi triều đình suy tôn một vị vua thì phải chọn những danh hiệu đẹp (gọi là mỹ tự), không bao giờ lại lấy những nhược điểm về hình thức bề ngoài của ông vua mà đặt đế hiệu.
Thứ hai, đây là do một quan niệm về âm dương ngũ hành. Vốn
Mai Hắc Đế mang mệnh thủy tức là nước, mà nước được tượng trưng là màu đen. Vì vậy, ông lấy hiệu là
Hắc Đế để hợp với mệnh của mình (theo
Việt điện u linh). Như vậy, hắc là tượng trưng cho mệnh thủy của ông chứ chẳng có liên quan gì đến màu da cả.
Mai Thúc Loan. Tranh minh họa Dương Quý Phi có được ăn quả vải do vua Mai gánh không?Các tác giả khi viết về
Mai Hắc Đế thường đưa chi tiết do
Dương Quý Phi thèm quả vải (Trung Quốc gọi là lệ chi) nên vua
Đường Minh Hoàng bắt An Nam phải sang cống vải. Thật ra thì
Dương Quý Phi về làm Phi của
Đường Minh Hoàng vào năm 745, năm đó bà ta mới 22 tuổi.
Như vậy, suy ra bà ta sinh vào năm 723.
Mai Hắc Đế đã mất trước khi
Dương Quý Phi được sinh ra ở trên đời (722), vậy làm sao có chuyện cống vải để phục vụ ý thích của bà Phi này mà đó lại là lý do nổ ra cuộc khởi nghĩa của
Mai Thúc Loan!
Mai Hắc Đế chưa bao giờ là phu gánh vảiVua
Mai sinh ra trong một gia đình nghèo ở làng Mai Phụ (Thạch Hà, Hà Tĩnh), bố mất sớm, hai mẹ con phải đưa nhau tha phương để kiếm kế sinh nhai. Lớn lên, ông lấy vợ, vốn là con một nhà hào phú ở địa phương, được hưởng gia tư giàu có của nhà vợ, mới có điều kiện đi lại để liên kết với các hào kiệt trong vùng.
Lăng mộ vua Mai Hắc Đế ở Nam Đàn, Nghệ An.Sách
Việt điện u linh ghi: "
Thế là (ông) phóng tâm giang hồ, đi tìm những kẻ dật sĩ... Thực khách trong nhà có đến mấy nghìn người". Trong nhà nuôi hàng ngàn thực khách, thu nạp những người cùng chí hướng với mình, sao ông lại phải đi làm phu gánh vải?
Mặt khác, việc gánh vải cống nạp cho vua
Đường là một chi tiết không chính xác.
Một là, vùng Hoan Châu từ xưa đến nay chưa bao giờ có vải ngon. Vải ở đây hạt to, cùi mỏng rất chua, vậy làm sao có thể làm vật phẩm tiến vua được. Chưa tìm ra được tài liệu nào nói rằng ngày xưa vải của Hoan Châu ngon nổi tiếng đến mức các hậu, phi nhà
Đường cũng phải thèm, bắt phải cống nộp.
Hai là, từ Hoan Châu sang Kinh đô Tràng An nhà
Đường, đường đi hàng vạn dặm, gánh vải đi bộ mấy tháng trời mới tới nơi. Mà vải chín lại rất mau hỏng, ngày hôm sau đã thối, làm sao mà đem đến tận Kinh đô Tràng An bằng hình thức gánh đi bộ.
Tóm lại,
Mai Hắc Đế là một vị anh hùng dân tộc. Vào thế kỷ thứ 8, do chính sách cai trị hà khắc, tàn bạo của các quan lại nhà
Đường, ông đã đứng lên vận động nhân dân khởi nghĩa giành độc lập về cho dân tộc.
Cuộc khởi nghĩa của ông, cũng như của
Bà Trưng,
Bà Triệu,
Lý Nam Đế trước ông và của
Phùng Hưng, của cha con họ
Khúc sau ông, phản ánh ý chí quật cường, bất khuất của dân tộc ta, quyết không chịu đem thân làm nô lệ cho ngoại bang.