Cảm nhận hơi thở cuộc sống qua nghệ thuật gốm hình học

Oksein, Theo 00:01 29/10/2011

Tìm hiểu những tác phẩm gốm theo phong cách "hình học của tự nhiên".

Fractal là môn hình học được nhà toán học người Mỹ Mandelbrot khởi xướng từ những năm 80 của thế kỷ trước. Đây là thời điểm mà hình học Euclid đã thất bại trong việc mô tả chính xác những sự vật trong thiên nhiên do tính đều đặn, trơn nhẵn và vô hồn của những đường thẳng, cung tròn, những hình vuông, hình cầu, hình nón... 

Hình học fractal là sự kết hợp những hình đồng dạng với tỉ lệ khác nhau một cách ngẫu nhiên hoặc theo quy luật. fractal được xem là môn “hình học của tự nhiên”, vì nó mô tả một cách sinh động các sự vật phức tạp trong thiên nhiên. Ngày nay, môn hình học này được ứng dụng rộng rãi trong hội họa, xây dựng, ngôn ngữ học, âm nhạc, đặc biệt trong thiết kế đồ họa vi tính và nghệ thuật.


Cấu trúc fractal tồn tại trong rất nhiều sự vật quanh ta.

Ngày hôm nay, chúng ta hãy cùng tìm hiểu ứng dụng linh hoạt của "hình học tự nhiên" vào trong các tác phẩm nghệ thuật bằng gốm.

Với sự hỗ trợ của máy móc hiện đại, công nghệ sản xuất gốm hiện nay có thể tạo ra sản phẩm chỉ sau vài phút với độ chính xác hoàn hảo so với bản thiết kế. Tuy nhiên, các tác phẩm được làm 100% thủ công theo phương pháp truyền thống vẫn có nét tinh xảo rất riêng, không lẫn đi đâu được so với các sản phẩm làm bằng máy.


Một tác phẩm gốm được làm thủ công 100%. Bạn có tin nổi không?

Và nữ nghệ nhân gốm Ireland, bà Nuala O'Donovan là người đã giữ gìn và phát huy truyền thống ấy một cách xuất sắc. Với đôi tay khéo léo, bà không những truyền tải vào tác phẩm phong cách nghệ thuật độc đáo của mình, mà còn mang hơi thở thiên nhiên vào những khối đất sét vô tri vô giác.



Phong cách của nghệ nhân O'Donovan thường là sự phủ nhận đầy táo bạo đối với những xu hướng nghệ thuật đương thời. Nếu như các sản phẩm gốm hiện nay hầu hết đều được tráng men để tạo độ bóng, tăng độ bền và có màu sắc bắt mắt, thì bà lại chỉ sử dụng đất sét trắng, không tráng men và không vẽ hoa văn. Nhưng cũng nhờ màu trắng nguyên sơ của đất sét mà các tác phẩm của bà mang nét giản dị, thanh thoát, giúp người xem dễ tập trung vào kết cấu của tác phẩm hơn.




Hình ảnh cách điệu của một đóa hoa cúc, trông thật sống động phải không nào?

Bà Nuala O'Donovan cũng rất thành công trong việc hướng phong cách nghệ thuật của mình đến gần với thiên nhiên. Mỗi tác phẩm của bà bao gồm vô số mô hình nhỏ, mô phỏng những sự vật bình dị nhất trong tự nhiên như cây cối, hoa, bông tuyết, động vật... Các mô hình ấy được gắn kết với nhau theo nguyên tắc hình học fractal, tạo cho tác phẩm dáng vẻ kỳ lạ nhưng vẫn hài hòa và cuốn hút.




Tác phẩm mô phỏng hoa Banksia - một loài hoa dại phổ biến ở nước Úc




Còn những vảy nhỏ trên cấu trúc kỳ lạ này chính là một bộ phận của nón thông.






Chú sao biển 6 cánh này được tạo nên từ hàng ngàn sao biển nhỏ.

Khác với các sản phẩm gốm thông thường như lọ hoa, chén bát, tượng gốm... được xây dựng trên trục đối xứng mẫu mực nhiều khi đến cứng nhắc, tác phẩm của nghệ nhân O'Donovan lại thể hiện nguyên tắc “đối xứng năng động” đầy sáng tạo. Khi quan sát tác phẩm ở những góc độ khác nhau, ta sẽ bắt gặp những hình ảnh hoàn toàn khác.

Nhìn tổng thể, tác phẩm có hình dáng rất lạ mắt, tựa như sự chắp nối ngẫu nhiên của các mảnh ghép nhỏ. Nhưng khi chia mô hình tổng thể này ra thành những phần nhỏ hơn thì các mảnh ghép trong đó vẫn đối xứng với nhau. Chính cái “bình thường trong sự bất thường” đó đã tạo nên nét duyên dáng, uyển chuyển rất riêng cho tác phẩm; đúng như lời tác giả: “Chúng gợi nên hình hài của các thể sống: sự chuyển động, phát triển không ngừng trong quá khứ, hiện tại và tương lai”.


 Sức sống của thiên nhiên thể hiện qua những đường cong mềm mại và tinh tế.


  Mỗi góc nhìn lại tạo cho tác phẩm những dáng vẻ khác nhau




Một cụm san hô bằng gốm.

Mỗi tác phẩm như trên thường mất vài tuần đến vài tháng để hoàn thành, vì việc nhào nặn đất sét ướt đòi hỏi sự nhẹ nhàng, tỉ mỉ trong từng đường nét. Từng mô hình nhỏ nhất sau khi hoàn thành sẽ được phơi khô tự nhiên trước khi ghép nối với các mô hình khác. Bất cứ tác động hay sự dịch chuyển bất cẩn nào cũng có thể làm hỏng cấu trúc tác phẩm.

Chính khả năng sáng tạo và tính kiên trì đáng nể ấy đã mang đến cho nữ nghệ nhân này nhiều giải thưởng trong lĩnh vực gốm sứ mỹ nghệ. Tác phẩm của bà từng xuất hiện ở nhiều triển lãm nghệ thuật danh tiếng quốc tế được các nhà sưu tầm tư nhân đặc biệt yêu thích.






Một số tác phẩm sử dụng gốm màu để tạo độ tương phản và điểm nhấn.