Thay vì google một bản tiểu sử dài dằng dặc về nam nhân tóc bạc đầu lĩnh với 36 năm gắn liền với Chanel, 47 năm với Fendi và 17 năm với Chloé… chúng ta hãy nhìn vào bức chân dung ngài Karl qua những điều chân thực nhất nhưng cũng ít ai biết đến nhất.

Đầu tiên và trước hết, tên thật của ngài không phải là Karl Lagerfeld và ngài cũng không phải người Pháp.

Được khai sinh với cái tên Karl Otto Lagerfeldt, ngài Karl chào đón cuộc đời ở Hamburg (Đức) và chỉ chuyển đến Pháp vào năm 14 tuổi. Điều thú vị là kể cả trong thời đại bùng nổ thông tin và mạng xã hội như hiện nay thì một số thông tin cá nhân cơ bản của ngài Karl vẫn là ẩn số, tiêu biểu như ngày tháng năm sinh của ông. Con số mà ngài tự bạch trước công chúng là 1938, con số hiển hiện trong hồ sơ khai sinh đăng kí ở địa phương trên tờ Bild am Sonntag của Đức thì là 1933. Cho đến hiện tại, toàn thể thế giới đã thống nhất rằng 85 là số tuổi hưởng dương của huyền thoại này.

Như một hiển hiện của cái thói kỳ tài giữa trần đời, tuổi thơ của Karl khá cô đơn. Ông chẳng mấy khi hứng thú chơi với đám trẻ khác, thay vào đó tự xây đắp cho mình một thế giới riêng chỉ bằng vẽ và đọc. Báu vật sơ khai của cuộc đời Karl chỉ đơn giản là một quyển tạp chí hoạt hình còn sót lại từ những năm đầu của thế kỷ 20. "Từ giây phút ấy, tôi chợt nhận ra "hoạt hình" thật sự là một bức tranh rất đẹp", ngài từng chia sẻ. Có lẽ duyên số với những đường nét diễm lệ trên trang giấy cũng bắt đầu từ đây.

Đó chỉ là những râu ria bên lề cuộc đời vĩ đại của Karl. Thời đại đã sinh ra ông, nam nhân được bảo hộ dưới chòm sao Xử Nữ, như dấu hiệu cho thấy sự hiện hữu của một lăng kính vạn hoa rực rỡ đủ sắc màu nhưng vẫn đủ tường tận để soi tỏ mọi ngóc ngách của cuộc sống, dù đó có phải là vải vóc váy áo hay chăng. Với tài năng thiên bẩm tự trui rèn từ thời thơ ấu, tố chất thời trang sơ khai của Karl bộc lộ qua đôi tay nhoay nhoáy với những bản vẽ phác thảo phục dựng đủ mọi phong cách thời trang Tây phương. Năm 22 tuổi cận kề cũng là lúc ông tiến sát hơn với xa hoa phù phiếm thông qua vị trí trợ lý của NTK lỗi lạc Pierre Balmain. Thành tựu ban đầu sẽ còn oanh liệt hơn nếu bạn biết rằng để đạt được vị trí này, con số ứng viên mà Karl phải vượt qua trong cuộc thi International Wool Secretariat là… 200.000 người. Karl mô tả giải thưởng đó tựa như một quả cầu tuyết lăn tròn trên sườn núi kiến tạo nên màn lở tuyết hoành tráng, ngoài mong đợi và rất ngẫu nhiên.

"Tôi chán ngấy vị trí trợ lý và không phù hợp để làm việc đó. Nếu bạn cứ mãi dậm chân ở vị trí này, điều đó thật đáng thất vọng" – ấm chỗ được ba năm bên cạnh Balmain, Karl tự mở đường cho mình đến với vị thế cao hơn: Giám đốc nghệ thuật của nhà mốt Jeans Patou. Đến tận lúc này ông mới tin chắc rằng mình không lạc lối như những hoài nghi trước đó của mẹ ông, bà Elisabeth, mặc dù đến tận khi gần đất xa trời ông vẫn còn bó buộc bản thân vào thói quen đeo găng tay hở ngón chỉ vì lời chê bai về bàn tay thô kệch từ chính miệng mẹ mình lúc thiếu thời. Phải vậy, mẹ của Karl là người phụ nữ mà theo ông là hoàn hảo, một hình mẫu khiến Karl phải tự nâng cấp bản thân cho xứng tầm với dòng máu chảy trong huyết quản. Và hơn cả di truyền về căn bệnh rối loạn cưỡng chế, mẹ của Karl còn để lại cho ông một kỹ nghệ tuyệt vời trong khoản… gây đau đớn cho người khác bằng ngôn từ. Chẳng hạn như khi được hỏi về Balmain – một trong những người thầy đầu tiên của mình, Karl xổ toẹt: "Ông ấy phức tạp, hợm hĩnh và chẳng tử tế chút nào, nhưng tôi rất thích xem ông ta làm việc."

Năm 1963, Karl rời Patou. Ông hoạt động tự do, với kim chỉ nam rằng "sự trung thành tuyệt đối sẽ giết chết tính sáng tạo". Quan điểm của Karl khá đúng kể cả trong thực tại, khi các nhà thiết kế phải loay hoay với con số KPI của từng tập đoàn khổng lồ đang thâu tóm gần hết các nhà mốt danh tiếng trên thế giới. Họ "nhảy việc" thoăn thoắt năm từng năm, với dăm ba cái tên quen thuộc lặp đi lặp lại đổi ngôi ở ghế Giám đốc sáng tạo từng nhà mốt, trong khi kể từ năm 1965 trở đi cuộc đời Karl Lagerfeld chỉ gắn bó với với 3 tên tuổi lớn nhất: Chloé, Fendi và Chanel; hay chăng ông còn sở hữu thêm một thương hiệu mang tên chính mình. Cũng bởi tính kiên định vững vàng mà Karl tự nhận rằng mình ắt là NTK… bị ghét nhất. "Cá nhân tôi chẳng bao giờ phàn nàn về công việc, chắc đó là cái lý để đám NTK khác ghét tôi. Thật vô lý khi họ gắng đổ lỗi cho tôi về những rắc rối của chính họ. Thử nghĩ mà xem, nếu bạn làm trong doanh nghiệp tỷ đô thì với tư cách của một nhà thiết kế đầu lĩnh, bạn phải theo kịp cả công ty", đây là câu trả lời của Karl khi bị cánh phóng viên dò hỏi về màn chia tay kịch tính của Raf Simon với Dior.

Trở về với sự nghiệp của Karl, ông có 17 năm đồng hành cùng Chloé với hàng loạt cải tiến như bỏ lớp lót cùng cá tá chi tiết rườm rà nhằm tăng tính ứng dụng và độ thoải mái của thiết kế. Tinh thần lãng mạn và sang trọng mà Karl tô vẽ cho Chloé khiến cái tên của ông đến gần hơn với những huyền thoại xứng tầm lúc đương thời như Đệ nhất phu nhân nước Mỹ Jackie Kennedy, nữ minh tinh Brigitte Bardot hay Công nương Monaco Grace Kelly. Đến 1972, ông cộng tác với Fendi, bao phủ tinh thần vương giả lên những sản phẩm bằng lông thú xa xỉ và đồng thời cũng như lời tuyên chiến với hiệp hội bảo vệ động vật PETA. Mối thù dai dẳng và hằn sâu đến mức kể cả khi Karl vừa nằm xuống với đất muôn đời cũng là lúc PETA thủng thẳng rằng: "Karl đã ra đi và mang theo luôn cả cái kỷ nguyên lông thú lẫn đồ da đáng kinh hãi của ông ta". Nếu có đội mồ sống lại, ắt Karl sẽ vỗ mặt PETA bằng một lời thật gọn nhưng thật cay…

Thật oái oăm khi câu chuyện của cuộc đời Karl đến hồi hấp dẫn nhất cũng là khi một cái tên bước vào kỳ viên tịch: Coco Chanel. Ông đảm nhận vị trí Giám đốc sáng tạo của nhà mốt trứ danh với 2 chữ C lồng ngược vào nhau sau khi Coco qua đời, để lại những di sản dần đi đến hồi lụi tàn sau hơn một thập kỷ bỏ bê. Bằng trí lực tự thân và những nổi loạn không kiêng dè, Karl Lagerfeld bóc tách hết những mộng mơ xưa cũ và tô màu thành thị vào váy áo của Chanel. Đỉnh điểm trò ngông của Karl là những cái há hốc ngẩn ngơ của cánh khán giả khi chứng kiến cô người mẫu Stella Tennant nhón bước trên đường băng trong bộ bikini mảnh như dây chỉ, logo be bé xinh xinh của Chanel che đúng ba điểm nhạy cảm nhất trên cơ thể trần trụi hoặc vài chiếc váy với mớ chữ tượng hình mà chính ông tự thuật rằng chẳng rõ “đâu cua tai nheo” ra sao, nào ngờ được sao chép từ… kinh Koran.

Với 36 năm thượng đỉnh tại Chanel, những tinh hoa của Karl vẫn còn lưu dấu mãi. Điều đáng tiếc lớn nhất chính là sự vắng mặt của ông tại show Haute Couture mùa Xuân-Hè 2019 vừa qua, như một điềm báo không may…

Cả thế giới biết rằng Karl Lagerfeld đồng tính, ông cũng có thèm giấu đâu. Mỗi tội ông yêu ai, thương ai thì lại chẳng mấy người được biết.

Tình sử của ngài Karl, đình đám nhất là cái tên Jacques de Bascher – một gã "trai hư" được sinh ra tại Sài Gòn vào năm 1951. Theo cuốn tiểu sử về nhân vật này do phóng viên Marie Ottavi chắp bút thì Jacques đến với Karl khi ngài đã có sự nghiệp tròn trịa tại Fendi và Chloé, còn gã thì mới 19 đôi mươi nhưng kịp xốc vai một quá khứ ăn chơi nức tiếng. Hai người ở bên nhau cho đến khi Jacques mất vào năm 1989, hưởng dương 38 tuổi vì căn bệnh AIDS.

Ngài Karl, như lẽ tất nhiên, chẳng bao giờ hó hé về mối tình đã khiến ông vụn vỡ tan tành đến mức chỉ muốn giữ mình thanh tịnh trong ngôi nhà vắng và chú mèo ngoan. Xung quanh tình sử này còn vài đồn đoán về cuộc sống phóng túng của Jacques với Saint Laurent, người đã thuê anh trai của gã - Xavier de Bascher – vào chân quản lý cho nhà mốt. Những cuộc hò hẹn của họ tại quán rượu "le 7" trên đường Sainte Anne (Paris) chắc vẫn còn trong ký ức nhiều người, nơi tụ hội hàng loạt cái tên bất hủ như Andy Warhol hay Paloma Picasso. Đây có thể là nguyên do khiến Karl Lagerfeld và Saint Laurent không nhìn mặt nhau trong suốt nhiều năm ròng.

Cái tên thứ hai in đậm trong tình sử của ngài Karl là nam người mẫu Baptiste Giabiconi, hay một "chàng thơ" theo cách mọi người vẫn quen mồm. Tuy bén duyên nhau khi Karl đã vào độ tuổi… ông của chàng mẫu trẻ, thế nhưng cánh săn ảnh vẫn đều đều như vắt chanh chộp được khoảnh khắc đôi bên sóng sánh trông khá lạ đời: Karl vận suit chỉn chu được may đo thủ công từ Itali trong khi chàng tình nhân thì phô tràn sức sống với chiếc quần shorts khó có thể ngắn hơn.

Từng khẳng định là phải lạ lạ một chút mới đẹp, thế nên trong mắt Karl thì hình mẫu lý tưởng nhất chính là những chàng diễn viên… phim cấp 3. Ông chẳng ngần ngại tán tụng rằng các chàng này rất ư là hấp dẫn (đương nhiên!) và mãnh liệt (càng đúng!). Hơn hết là họ rất "ngoan": "Tôi thực sự thích ngắm nhìn những ngôi sao phim khiêu dâm. Hầu như họ đều xuất thân từ những hoàn cảnh éo le, khó khăn nên họ rất ngoan ngoãn, chăm chỉ, tu chí làm ăn và khá ngọt ngào".

Với những tiêu chuẩn về vẻ ngoài như vậy, nam siêu mẫu Brad Kroenig cũng đã lọt vào mắt xanh của ngài Karl và được yêu chiều hết mực. Có điều phải khẳng định ngay rằng đây không-phải-là-mối-quan-hệ-yêu-đương, mặc dù chàng ta tháp tùng ngài khắp thế giới trên chiếc chuyên cơ to đùng ngã ngửa mà cỡ tầm Karl hoặc Oprah mới có: từ những show diễn thượng thặng đến các buổi tiệc tùng đình đám hay kỳ nghỉ dài trên bãi biển St Tropez, nơi Karl luôn miệng ngợi ca là thiên đường giữa thế tục. Con trai của Brad – cậu bé Hudson Kroenig – cũng đã trở thành "chàng thơ" tay trong tay ngài Karl trong show diễn Haute Couture, thậm chí ngài còn nhận làm cha đỡ đầu cho cậu. Nguyên do đâu mà Karl yêu chiều Brad bất chấp giới tính chàng ta rất thẳng thớm? Đơn giản là bởi… Brad đẹp. "Ngài ấy từng bảo với tôi rằng ngài ấy ghét những người xấu xí", Brad nói về đặc quyền của bản thân, "trông rất chán đời".

Còn với cánh nam nhân khác trong vai trò đồng nghiệp thì thái độ của ngài Karl duy trì ở mức thờ ơ lãnh đạm. Hiếm hoi lắm ông mới dành lời khen cho một người con trai, chẳng hạn như Haider Ackermann. Năm 2010 ông từng bộc bạch rằng đây có thể là người thay mình cầm lĩnh Chanel và cho đến 8 năm sau, khi được hỏi lại thì ông chỉ qua loa cho xong theo kiểu "Đúng vậy, tôi từng nghĩ thế nhưng đó là thời gian dài trước kia". Thậm chí từng có phóng viên hỏi vui mồm rằng liệu ngài muốn tận hưởng một ngày dài trên đảo hoang với ai - Virgil Abloh, Jacquemus hay Jonathan Anderson – Karl thủng thẳng: "Tôi sẽ tự sát trước tiên!"

Không còn đàn ông, tình yêu của Karl Lagerfeld trở nên xông xênh đến kỳ khôi với chú mèo Choupette. Tự Karl thấy đây là duyên lạ, với cái điềm là chòm râu dê của ông trông rất giống chú mèo ấy khi ông ngắm nhìn lại bức chân dung nổi tiếng do Helmut Newton chụp 40 năm trước.

"Tất nhiên là không thể xảy ra hôn nhân giữa người và động vật. Mặc dù vậy tôi không bao giờ nghĩ rằng tôi có thể yêu một con mèo nhiều đến thế". Những nồng nàn Karl không thể tìm kiếm được ở nhân sinh, đổ dồn hết vào Choupette. Và nếu bạn có ngỡ ngàng không hiểu tình yêu giữa người và mèo kia giá trị thế nào, thì xin biết rằng Karl đã từng bán đồ chơi mang hình dạng "cô người yêu" với giá €459 kèm theo lời đề tựa rất oai: "Chào, tôi là Choupette. Không hề khiêm tốn khi nói rằng tôi là con mèo nổi tiếng nhất trên thế giới. Tôi phải thừa nhận rằng tôi đã được sinh ra dưới một ngôi sao may mắn – ở độ tuổi rất trẻ, tôi đã gặp người đàn ông trong những giấc mơ của tôi: Karl Lagerfeld! Đây thực sự là "tình yêu từ cái nhìn đầu tiên" đấy!".

Ngoài chú mèo xinh luôn kiên nhẫn chờ đợi chủ nhân không chút mè nheo, cuộc sống những năm tháng tuổi già của Karl cũng quanh quẩn giữa hai ngôi nhà: một nơi chỉ dùng để ngủ và phác thảo, nơi còn lại họp mặt các nhân vật thiết yếu. Ông không hứng thú mời ai đến nhà chơi, cũng chẳng thiết tha những lời mời mọc dùng bữa. Bằng một giọng rất bình thản, Karl chia sẻ về sự cô đơn của tuổi già bản thân chỉ đơn giản là "những người từng ăn tối với tôi hoặc đã mất rồi, hoặc chẳng còn tồn tại. Thi thoảng tôi có ghé qua vài chỗ như Maison du Caviar hay Rue des Saint-Peres, rồi cũng chỉ về thẳng nhà."

Đến tận cùng, chỉ có Choupette là vẫn mãi ở bên Karl, "không bao giờ trốn ra ngoài đường hay đi đâu khác" như lời ông kể. Vinh hoa hay danh tiếng, ông đã thừa thãi đến mức có bị hỏi khó về tài sản cũng chẳng ngại mồm rằng: "Tôi mà là Bernard Arnault thì tôi sẽ nói với bạn ngay. Mỗi tội tôi chả phải ông ấy, thế nên tôi không thể nói là trong tài khoản hiện tại của tôi đang có 72 tỷ euro. Ở Pháp tồn tại một điều cấm kỵ là bạn để lại mọi thứ cho vật nuôi, chẳng hạn như chuột hamster, nhưng may mắn thay tôi không phải là người Pháp."

Vâng, vì ông là người Đức và há chăng là một người Paris chính hiệu nên những di sản bất hủ suốt bao năm cuộc đời sẽ chỉ thuộc về Choupette, hoặc bất cứ ai đã từng nghe đến và yêu cái tên Karl Lagerfeld trong cuộc đời này.