Hộp sọ bị biến dạng và thảm họa giải phẫu của loài chó pug chỉ vì con người

Bức ảnh trên một thời đã từng là chủ đề gây xôn xao dành cho những sinh viên ngành thú y và giải phẫu học. Một hộp sọ bị biến dạng, méo mó, tưởng như thuộc về nạn nhân của một vụ tai nạn thảm khốc, hay một vụ án hành hung nghiêm trọng.

Sự thực, đó chỉ là hộp sọ bình thường của một chú chó pug - giống chó đang được rất nhiều người ưa chuộng trên thế giới.

Tuy nhiên, hộp sọ bình thường không có nghĩa là bản chất của nó bình thường. Hộp sọ của pug có cấu tạo rất kỳ lạ: những thứ làm nên một cái mũi đều bị cán phẳng, lõm vào trong. Cấu trúc như vậy có tên brachycephalic (chứng đầu ngắn) và nó được xem là một thảm họa xét riêng về mặt giải phẫu học.

Có rất nhiều giống chó tương tự như pug về khoản này - như bulldog (chó bò Anh), bull Pháp (French bulldog), hoặc Shih Tzu (Thạch sư khuyển của Tây Tạng) hay chó Boston terrier. Chúng được gọi chung với cái tên "chó đầu ngắn" (brachycephalic dog), và cùng được coi là thảm họa giải phẫu của tạo hóa. 

Tại sao lại là thảm họa? Vì cấu tạo này khiến chúng phải sống một cuộc đời thực sự khổ sở. Nguyên do cũng vì cái mũi quá ngắn, khiến chúng thở rất khó khăn, và không thể cung cấp đủ oxy.

"Ngủ ngáy, thở thành tiếng rất lớn, không thể chạy nhanh, đột quỵ khi trời nóng - đó không phải là những gì một chú chó bình thường nên trải qua." - giáo sư Philip Moses từ ĐH Queensland nhận xét.

Chúng thậm chí không thể ngủ ngon giấc vì khó thở. Theo lời kể của một bác sĩ thú y giấu tên được chia sẻ trên Reddit, cô tiếp nhận trường hợp một chú bulldog đang trong tình trạng tím tái (hiện tượng thường thấy ở một chú chó đầu ngắn). Cô gây mê nó và đặt ống thở, để rồi ngạc nhiên khi thấy môi và da dẻ chú hồng hào trở lại. Có lẽ đó là lần đầu tiên cơ thể chú khoan khoái nhận đủ lượng oxy như những loài chó khác.

Theo các chuyên gia thú y, cách duy nhất để cứu vớt cuộc đời của những chú chó có mũi quá ngắn, đó là phẫu thuật sửa lại mũi. Tuy nhiên, chi phí cho ca phẫu thuật ấy không rẻ: dao động từ $2000 - $13.000 (khoảng 45 - gần 300 triệu đồng).

Thảm họa đến từ thói nhân giống theo ý thích của loài người

100 năm trước, chó pug có một hình thể rất khác biệt so với thời điểm hiện tại. Pug ngày nay béo hơn, da nhăn nheo hơn, mũi cũng ngắn hơn. Không chỉ khó thở, chúng còn gặp nhiều biến chứng về sức khỏe khác nữa, như cao huyết áp, viêm nhiễm da, đau mắt...

Theo bác sĩ thú y Jade Norris, nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi này chính là con người, mà cụ thể hơn là những người nhân giống. Họ dựa trên những tính trạng ưa thích, đặc biệt là mũi ngắn, da nhăn. Những chó bố, chó mẹ với đặc điểm như vậy đều được ưa chuộng và đưa ra nhân giống. 

"Mặt bẹt, mũi ngắn thực chất là gene khiếm khuyết, và chúng trở thành tính trạng phổ biến là do bàn tay của con người. Đó là đặc điểm do con người lựa chọn, và nó đang khiến số phận của nhiều con chó phải khổ sở." - Norris thẳng thắn chỉ trích.

Đó là chưa kể việc lựa chọn nhân giống theo gene khiếm khuyết đã khiến cho việc sinh nở của các loài chó đầu ngắn trở nên khó khăn hơn. Hầu hết chó pug và bulldog đều phải đẻ mổ, vì việc sinh nở tự nhiên đang được xem là bất khả thi.

Hiện tại, nhiều tổ chức vì quyền lợi động vật trên thế giới đang tích cực tuyên truyền về vấn đề nuôi và nhân giống các loài chó đầu ngắn. Người nuôi cần chọn nuôi chó theo các tiêu chuẩn tích cực hơn, vì những đặc điểm được con người ưa chuộng sẽ khiến cuộc đời của chúng trở thành nỗi thống khổ. 

Khi nhân giống cũng vậy, hãy ưu tiên chọn bố hoặc mẹ khỏe mạnh, thay vì bó buộc trong những bộ gene lỗi.