Hết Cao Bằng có bánh trứng kiến thì Gia Lai cũng không kém cạnh với muối kiến - một mĩ vị độc đáo của Tây Nguyên

Nếu nói về sự đặc sắc của ẩm thực Việt Nam mà chỉ cứ mải mê rong ruổi ở hai miền Nam - Bắc thì lại có phần bất công đối với khu vực Tây Nguyên. Đừng vội quy kết rằng, mảnh đất vùng núi khô khan, cằn cọc như thế thì làm gì có đặc sản nào hấp dẫn. Sai lầm rồi đấy, đến và khám phá những món ăn độc đáo của vùng này, bạn sẽ nhanh chóng thay đổi định kiến vừa rồi.

Nói tới đây, bỗng dưng cái tên muối kiến lại hiện lên, không phải loại thuốc diệt sâu bọ gì đâu nhé, là một món ăn đấy. Tin được không?

Kiến vàng chỉ cần nghe tên thôi cũng đủ rợn người nhưng lại được nhiều vùng tận dụng để chế biến thành món ăn. Nếu người Cao Bằng chỉ lấy trứng kiến để làm bánh, đến Bình Định thì có món nộm trứng kiến vàng níu chân thực khách thì ghé thăm Gia Lai, không ai mà không há hốc mồm với một loại đồ chấm tận dụng cả thân của con vật này, đó là muối kiến.

Không hiểu họ sẽ chế biến như thế nào để biến kiến vàng, một loại côn trùng khiến nhiều người tránh xa, trở thành thứ đặc sản không thể tách rời trong nền ẩm thực miền núi cao trùng điệp này. Phơi, chiên, xào, nướng... bao nhiêu là kiểu, biết đâu mà lần.

Nhưng đây, bí quyết chính là phải chọn những tổ kiến "đông dân" và có nhiều trứng kiến nhất. Sau khi trụng sơ trong nước ấm thì rang chúng trên chảo nóng để tạo nên độ giòn, thơm khi trộn cùng muối. Nhưng nên nhớ là phải loại bỏ cát, bụi bẩn để món được sạch và bảo quản được lâu.

Thành phần của muối kiến đương nhiên không thể thiếu muối, ớt và bột ngọt. Thứ muối hột đơn giản ấy mà chính là điểm nhấn hương vị cho món ăn độc đáo này. Giã nhuyễn kiến cùng các loại gia vị và kèm thêm lá then len - một loại lá rừng thường thấy ở vùng Tây Nguyên. Cứ thế mà vị mặn, ngọt, cay the dần hòa quyện vào nhau tạo nên một thứ đồ chấm ngồ ngộ, ấn tượng từ cái tên đến hương vị.

Cái hay là trong khi giã, phải làm sao mà kiến không bị nát nhừ nhưng chất chua đặc trưng của chúng phải quyện thật đều trong các thành phần khác để dậy lên một hương vị rất riêng. Muối kiến tuy kì lạ, bình dân như thế nhưng đã gắn liền với ẩm thực của người dân Gia Lai qua bao đời. Trong những cơn đói muối vào cái thời rừng sâu nước đọng, kiến chính là lựa chọn để "cứu cánh" bởi vị mặn chua chẳng ai có được của chúng. Để rồi giờ đây, tuy không thiếu thức ngon vật lạ nào nhưng hương vị này đã thấm trọn vào văn hóa của cả vùng đất đầy nắng, gió.

Chỉ mãi nói về muối kiến mà không kể đến người "bạn đồng hành" của chúng thì lại thiếu sót. Món ăn này chỉ phát huy hết mùi vị khi ăn cùng với bò một nắng, một đặc sản khác của vùng Gia Lai. Loại bò khô được làm theo công thức truyền thống là ướp tẩm gia vị rồi đem phơi nắng trong một ngày để từng thớ thịt săn lại, mang một màu đỏ nâu cực kì kích thích.

Nướng miếng bò một nắng trên bếp than rồi chấm cùng muối kiến quả là một sự kết hợp không thể hoàn hảo hơn. Còn gì bằng cái dai dai, ngọt tươi của thịt bò giao hòa ăn ý cùng vị chua, mặn đặc trưng trong muối. Để rồi đọng lại ở cổ họng chút cay the, thanh thanh và thơm thoảng một mùi thơm khó cưỡng.