Acsimet và câu chuyện về chiếc vương miện
Acsimet là nhà toán học xuất chúng, nhà kỹ thuật tài ba, nhà khoa học dũng cảm và nhiệt thành yêu Tổ quốc. Ông phát hiện ra định luật đòn bẩy, lý thuyết về trọng tâm, điều kiện nổi của các vật,nguyên lý về tỉ trọng…
Một ngày tháng tư năm 231 trước Công Nguyên,quốc vương Hieron triệu tập cuộc họi họp bất ngờ các quần thần:
- Hôm nay trẫm mời các khanh tới đây không phải là để thương thuyết bàn kế an trị quốc dân,cũng không phải để nghiên cứu đối sách với sự bành trướng của La Mã,mà mong các khanh giải quyết một vấn đề khó khăn làm trẫm rất đau đầu!
Quốc vương chỉ vào chiếc vương miện tảo ra ánh vàng lấp lánh trên tay người hầu đứng bên mình,nói tiếp;
- Chiếc vương miện này mấy ngày trước đây là do trẫm giao 15 lạng vàng ròng cho thợ đúc thành. Tuy trọng lượng vẫn vậy nhưng trẫm hoài nghi tên thợ đó có thể lấy bớt một phần vàng,thế vào đó một kim loại nào đó. Cho nên, trẫm hi vọng các khanh có thể nghĩ ra cách gì hay kiểm tra xem thực hư ra sao, song nhất thiết không được làm hư hại cái vương miện này!
Lời quốc vương đã dứt. Các đại thần lo lắng nhìn nhau,chẳng ai cất nổi lên lời,họ đều cho rằng chẳng sao có thể làm nổi một việc như thế!
- Thưa bệ hạ theo ý thần trong thiên hạ chỉ có một người có thể giải quyết điều khó khăn làm bệ hạ băn khoăn!
- Ai vậy? - Quốc vương sốt ruột hỏi.
- Đó là Acsimet!
Quốc vương chợt nhớ ra: "Ở Syracut,mọi người nói là chẳng vấn đề khó nào mà Acsimet không giải đáp nổi sao? Giờ đây ngoài việc mời Acsimet tìm ra bí mật chiếc vương miện,hẳn trong nước chẳng tìm ra người thứ hai.”. Thế là quốc vương ra lệnh cho người hầu:
- Truyền chỉ, triệu ngay Acsimet vào cung!
Acsimet vào triều.Nghe xong yêu cầu của quốc vương,biết rằng đây là một vấn đề rất khó giải quyết, Acsimet nói:
- Xin bệ hạ cho thần một ít ngày suy nghĩ, thử nghiệm.
Quốc vương Hieron đương nhiên là chấp nhận, bởi ông tin Acsimet .
Acsimet nhận chiếc vương miện đem theo về nhà. Chiếc vương niệm đẹp tuyệt vời đó đâu ngờ lại khiến ông đau đầu suy nghĩ đêm ngày.
Thời gian cứ ngày qua ngày trôi đi, Acsimet vẫn không tìm ra cách gì hữu hiệu. Ông gầy sọp đi, hai mắt hõm sâu, đôi lông mày luôn nhíu lại, quên đêm, quên ngày, ngồi trước bàn cát vẽ vẽ, xóa xóa, khiến người vợ của ông vô cùng lo lắng.
Đã 2 tháng trôi qua Acsimet vẫn chưa tìm ra kết quả nào! Một hôm vào sáng sớm, quốc vương Hieron giáng chỉ truyền Acsimet vào cung. Người vợ nhìn thấy chồng đầu tóc rối bời, tớp túa mồ hôi.bèn khuyên chồng vào tắm ở bồn tắm.
Acsimet vừa đi vào bồn tắm vừa nghĩ ngợi.khi cởi bỏ quần áo,dìm mình trong bồn chứa đầy nước sạch,ý nghĩ ông vẫn tập trung ở việc “bí mật chiếc vương miện là ở chỗ nào? Làm sao tìm ra nó?”. Bỗng ông chú ý tới có một phần nước của bồn tắm trào ra khi ông dìm mình trong bồn tắm. Đột nhiên một ý nghĩ lóe lên trong đầu ông khiến ông hét tướng lên:
- Ơ rê ca! Ơ rê ca (Tìm thấy rồi! Tìm thấy rồi)
Và rồi ông nhảy ra khỏi bồn tắm, chạy vọt ra đường,mừng rỡ khôn tả. Mãi khi thấy người đi đường cứ chỉ chỉ trỏ trỏ, ông mới tỉnh ra là trên người mình chẳng có gì, vội quay về nhà.
Một giờ sau, Acsimet ăn mặc chỉnh tề, đầu óc phấn chấn vào bái kiến quốc vương.
-Thưa bệ hạ thần đã tìm ra cách rất đơn giản để tìm ra bí mật của chiếc vương miện!
-Mau nói, mau nói!-Quốc vương Hieron vui sướng giục. Khi đó Acsimet mới gọi người đưa tới 3 vật: một tảng sắt, một tảng vàng ròng, và chiếc vương miện. Cả 3 vật có trọng lượng bằng nhau. Ông lần lượt cho nhúng ngập chúng vào một chiếc bình được đổ đầy nước, và đo lượng nước trào ra.
Kết quản là lượng nước trào ra khi nhúng ngập chiếc vương miện nhiều hơn khi nhúng ngập tảng vàng, ít hơn tảng sắt
Acsimet giải thích:
- Đáp án chính là đây! Chiếc vương miện không phải bằng toàn vàng ròng, cũng không phải bằng sắt! Khi thợ kim hoàn làm chiếc vương miện này chắc chắn đã trộn không ít bạc vào trong vàng!
Lý lẽ đanh thép của Acsimet khiến tên thợ kim hoàn hết đường chối cãi, phải thú nhận là đã thay một lượng bạc vào để đúc chiếc vương miện.
Từ việc tìm ra bí mật chiếc vương miện theo lệnh quốc vương Acsimet tiếp tục nghiên cứu về sự nổi, chìm của vật thể rắn trong chất lỏng. Ông thường đứng chôn chân trên bãi biển với ngổn ngang trong đầu bao câu hỏi mà người bình thường cho là chuyện dĩ nhiên: "Vì sao thuyền bằng gỗ có thể nổi trên mặt nước? Nếu gỗ nhẹ hơn nước thì vì sao những vật như vàng, sắt, dao, súng,… là những vật nặng hơn nước lại không chìm khi đặt trên thuyền…?”
Lao lung suy nghĩ tìm cách lí giải rồi ông về nhà thực hiện các thí nghiệm đo đo, đếm đếm các lượng nước trào ra từ bình đựng đầy nước, khi thay đổi lần lượt các vật rắn thả vào là sỏi, gỗ,…
Cuối cùng Acsimet đã tìm ra bí mật của lực đẩy, phát biểu nguyên lý lực đẩy mang tên ông-lực đẩy Acsimet như chúng ta đã biết.
Phát hiện này của Acsimet là một thành tựu quan trọng của lịch sử khoa học loài người. Cho tới ngày nay sự chìm nổi của tàu ngầm,sự bay của khí cầu,tàu lướt trên mặt nước,việc chế tạo tàu chuyên chở cỡ lớn… đều không thể không sử dụng Nguyên lý Acsimet. Tác phẩm “luận về các vật nổi” của ông đã trở thành nền tảng cho thủy lực học phát triển.
Trong cuộc chiến tranh của Hi Lạp chống quân xâm lược Rôma, ông đã sáng chế ra nhiều vũ khí mới như máy bắn đá, những cái móc thuyền, đặc biệt trong đó có một thứ vũ khí quang học để đốt thuyền giặc. Thành Xicacudơ đã được bảo vệ đến 3 năm mới bị thất thủ. Khi bọn xâm lược hạ được thành, chúng thấy ông vẫn đang say sưa ngồi nghiên cứu những hình vẽ trên đất.
Ông đã thét lên: "Không được xóa các hình vẽ của ta", trước khi bị ngọn giáo của kẻ thù đâm vào ngực. Acsimet đã anh dũng hi sinh như một chiến sĩ kiên cường.
TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
Xem theo ngày
