Cô bé quàng khăn đỏ và những dị bản trong câu chuyện cổ xưa nhất của loài người

Kachi, Theo Trí Thức Trẻ 14:00 18/11/2013

Câu chuyện cổ Little Red Riding Hood (Cô bé quàng khăn đỏ) do anh em nhà Grimm phổ biến xuất hiện từ thế kỷ thứ nhất của loài người và đã kịp phân nhánh thành những biến thể khác nhau từ 1.000 năm trước.

Giống như sự tiến hóa của loài người, truyện cổ tích dân gian có những biến thể khác nhau. Cô bé quàng khăn đỏ được xem là câu chuyện cổ có lịch sử lâu đời nhất, đồng hành cùng sự ra đời và phát triển của loài người. Chuyện kể về một cô bé tới thăm nhà bà ngoại bị một con sói cải trang thành bà và sau một loạt những câu hỏi nghi ngờ đầy ngây thơ, con sói đã nuốt chửng cô bé vào bụng. May mắn là một bác tiều phu đã mổ bụng con sói mưu mô và cứu thoát cô bé và bà ngoại một cách kỳ diệu. 

Cô bé quàng khăn đỏ và những dị bản trong câu chuyện cổ xưa nhất của loài người 1
Câu chuyện cô bé quàng khăn đỏ xuất hiện từ thế kỷ thứ nhất của loài người 

Có một số phiên bản khác truyền khẩu từ thời cổ đại châu Âu về câu chuyện này, trong đó có biến thể cô bé giả vờ cầu xin con sói được đi vệ sinh và đã trốn thoát. Một câu chuyện khác, tên gọi là The Wolf and the Kids, (Chó sói và trẻ em) được lưu truyền khắp châu Âu và Trung Đông lại kể rằng một người trông trẻ đi ra ngoài đã dặn dò cô bé những điều cần thiết để an toàn, con sói nghe được nên đã đóng giả làm người giữ trẻ để lừa gạt cô bé mở cửa và nuốt chửng cô bé tội nghiệp, cả tin vào bụng.

Một số câu chuyện tương tự mô - típ Cô bé quàng khăn đỏ cũng được truyền khẩu nhiều ở châu Á và châu Phi. Đó là The Tiger Grandmother kể chuyện một nhóm các em bé vô tình nghỉ qua đêm trên giường với một con hổ hay một con quái vật ăn mặc trông giống như như bà ngoại của các em. Sau khi em bé nhỏ tuổi nhất bị kẻ giả dạng nuốt chửng, những em còn lại vờ xin đi vệ sinh rồi trốn thoát. 

Cô bé quàng khăn đỏ và những dị bản trong câu chuyện cổ xưa nhất của loài người 2
Phiên bản cô bé quàng khăn đỏ được vẽ trên truyện tranh Mỹ

Tổng cộng có khoảng 58 biến thể rõ rệt nhất của câu chuyện Cô bé quàng khăn đỏ. Số lượng, giới tính các nhân vật có sự sau khác nhưng kêt thúc bao giờ cũng phát hiện ra chân tướng thực của kẻ giả danh. Các câu chuyện tiến hóa dần và người ta cũng phát hiện ra rằng Little Red Riding Hood không phải là bản gốc của mô- típ truyện kể này mà là câu chuyện The Wolf and the Kids. Như vậy, tương tự các bước tiến hóa trong sinh học, Cô bé quàng khăn đỏ đã tiến hóa hai lần, từ điểm khởi đầu tương tự nhau của các phiên bản tương tự và phiên bản nào đủ lực để phát triển riêng lẻ thì vẫn còn tồn tại đến ngày nay. 

Riêng với bản Cô bé quàng khăn đỏ được lưu truyền ở Trung Quốc, tuy có nét tương tự với cốt truyện này ở châu Âu nhưng không phải là bản sao chép, biến thể của truyện gốc. Vào thế kỷ 17, đồng thời cả nhà thơ Huang Zhing (Trung Quốc) và Perrault (Châu Âu) đã viết ra câu chuyện về cô bé quàng khăn đỏ. Riêng bản ở Trung Quốc là tập hợp của những câu chuyện dân gian ở các địa phương như Little Red Riding Hood, The Wolf and the Kids.

Cô bé quàng khăn đỏ và những dị bản trong câu chuyện cổ xưa nhất của loài người 3
Phiên bản cô bé quàng khăn đỏ được vẽ trên truyện tranh Nga