Còn nhớ cách đây chừng một đến hai thập kỉ, điện ảnh Hollywood vẫn còn định hình với khán giả rằng thế giới tâm linh vốn là một nơi bí ẩn và không nên tìm hiểu quá sâu về nó. Ma quỷ lúc này còn nhuốm màu thần học với lai lịch không rõ ràng và cách duy nhất mà con người chống lại chúng là thực hiện những nghi lễ trừ tà. Đối với những nhân vật con người trong các tựa phim ma nổi tiếng trước đây như The Shining (1980), Sixth Sense (1999), The Others (2001)... oan hồn và thế giới sau khi chết luôn là một dấu chấm hỏi kì vĩ, điều duy nhất mà họ có thể làm là bỏ chạy khỏi chúng hoặc bị chúng nuốt chửng.
Thế nhưng những năm gần đây, thị hiếu của khán giả ngày một
khó tính, chỉ một bóng ma áo trắng hoặc cơ thể không đầu biết đi vô thưởng vô
phạt sẽ không đủ “đã”. Người xem cần những người cõi âm có “sơ yếu lí lịch” rõ
ràng cùng những người sống hiểu rõ cách “trị” chúng. Phần một của Insidious là
một trong những bộ phim đi tiên phong trong việc thỏa mãn nhu cầu này. Phim giới
thiệu một thế giới khác tồn tại song hành cùng thế giới thực mang tên The
Further (tạm dịch: Vùng Xa Xăm). Đây là chỗ trú ngụ của những hồn ma lầm lạc
cùng bọn quỷ độc địa nhất. Qua trí
tưởng tượng của đạo diễn James Wan, The Further là kiến trúc nhiều tầng “sống động”
với đủ loại thực thể tâm linh đa dạng như Quỷ Mặt Đỏ, Cô Dâu Áo Đen, Kẻ Không
Thở... Hình dạng cũng như tâm tính của chúng cũng phản ánh cách mà chúng chết.
Chẳng hạn như có tầng là một gia đình mặt cười, sau đó cô con gái diễn lại cảnh
lần lượt sát hại từng thành viên trong gia đình mình rồi tự sát.
The Futher theo lời
giải thích từ nhà ngoại cảm Elise Rainier (Lin Shaye thủ vai) là một thế giới rất xa
với nhân
giới. Một khi có sự sống lạc lối đến đây,
các hồn ma sẽ “ngửi” và phát hiện ra. Chúng muốn chiếm đoạn linh hồn sống, khao
khát có được một cơ hội để hồi sinh. Nhưng có những hồn ma tàn ác hơn thế, chúng muốn hành hạ nạn nhân cả về tinh thần
lẫn thể chất rồi kéo họ gia nhập vào bóng đêm. Không thể phủ nhận rằng The Further đã tạo
nên sức hút mạnh mẽ cho loạt phim Insidious. Khán giả tìm thấy ở The Further
cái cảm giác rợn người, hồi hộp khi
dán mắt theo từng bước chân của nhân vật trong một không gian tối tăm cùng những âm thanh thì thầm không rõ xuất xứ...
Tính khoa học trong Insdious được thể hiện rất rõ bởi chi tiết
không phải ai có cũng khả năng đặt chân
đến The Further. Chỉ những người “thiên phú” như cha con Josh Lambert hay những thầy đồng từng trải mới
làm được điều này. Khả
năng đặc biệt này cũng đi kèm hiểm họa khôn lường, bởi bước chân vào đó, họ chính thức trở thành tầm
ngắn của vô vàn hồn ma nơi đây.
Đến phần ba, nguyên cơ dẫn đến
khả năng bước vào The Further lại được giải thích chi li hơn. Điều này thể hiện rõ ở nhân vật Quinn và Elise. Cả
hai cố gắng tìm cách liên lạc với người thân
quá cố, vô tình triệu hồi một thế lực ác ma. Chúng đã “cấp giấy thông
hành” để kéo họ lại gần mình hơn. Cả ba
phần phim còn có sự xuất hiện của cặp đôi Specs và Tucker - hai gã săn ma “rởm”
tuyên bố rằng họ có thể bắt giữ linh hồn chỉ đơn giản bằng máy quay phim cùng
vài thiết bị cảm ứng vớ vẩn khác. Cần nhấn mạnh một lần nữa, nếu Insidious được
ra mắt cách đây tầm 10 năm, người ta sẽ chỉ có ý định khắc chế ma bằng bùa chú
và nước thánh mà thôi.
Trước Insidious: Chapter 3 một tháng, bộ phim Poltergeist được remake từ tác phẩm kinh dị
cùng tên năm 1982 cũng dùng
khoa học, lần này là để nghiên cứu về sự tồn tại và nguyên lí hành động của những
“hồn ma ồn ào”. Trong Poltergeist đã đưa ra nhiều lý thuyết tâm linh như hiện tượng
“nhiễu ma”, vùng sáng, cổng liên kết không gian để lý giải về cõi vô định
kia, thuyết phục người xem về sự tồn tại của một thế giới vô hình với mắt của
người thường. Thế giới này tồn tại song song với thế giới thực tại của con người, khi có sự kiện xảy ra, hai thế giới sẽ tách ra và đem theo luôn cả nạn nhân. Trong phim, đứa con gái nhỏ nhất trong gia đình chính là người mở ra cánh cửa sang lãnh địa của bọn yêu tinh quái gở. Theo như lời của thầy trừ ma, cô con gái nhà Bowen đang ở độ tuổi có tâm hồn thuần khiết nhất và đây cũng chính là thời điểm thích hợp cho việc bắt được các tín hiệu từ một thế giới song song.
Hay như người anh em khác ra đời vào năm 2013 của Insdious -
The Conjuring cũng không còn đi theo lối mòn của những tựa phim nhà bị ma ám
thuần túy. Tuy không có sự xuất hiện của thiết bị tân tiến, nhưng cặp vợ chồng
trừ ma Lorraine cũng có giải thích rõ ràng, lớp lang quá trình nhập hồn của một
u linh. Ma quỷ trên màn ảnh dường như đang dần bị ánh sáng của khoa học kéo ra
khỏi bóng tối. Thậm chí trong phim The Babadook (2014), ác ma còn bị con người
“hù dọa” đến phải trốn chạy.
Dù vậy, những ai là fan “cứng” của phim kinh dị sẽ thấy rằng dòng phim này đang dần mất đi chất riêng của mình. Việc cứ cố giải thích mọi hiện tượng siêu nhiên theo hướng khoa học sẽ khiến sự bí ẩn quyến rũ mất đi dần, thứ vốn là thế mạnh của dòng phim kinh dị. Nhưng chúng ta không thể phủ nhận rằng series Insidious đã làm rất tốt điều này khi tạo ra một thế giới khác tràn ngập sự kinh hoàng cho cả nhân vật trong phim lẫn người xem.
Để đảm bảo một bộ phim ma vừa phải khoa học vừa phải đáng sợ đòi hỏi sự tài hoa từ biên kịch, thế nhưng ngoài The Conjuring và Insidious phần một ra thì hầu hết những tựa phim tương tự chỉ dừng ở mức hù dọa nửa vời và khoa học nửa vời. Đây có vẻ là vấn đề mà điện ảnh Hollywood cần phải phát triển và định hướng tốt hơn nữa, để những bộ phim kinh dị ra mắt về sau thực sự chiếm được sự đồng điệu từ phía người xem. Insidious: Chapter 3 hiện đang được khởi chiếu trên toàn quốc.